In dit document bevinden zich de hoofdstukken XII t/m XVIII van het handboek erfrecht. Dit is de voorgeschreven literatuur van week 1 t/m 7.
Daarnaast zit in het document ook nog H1 en 2-4 van: M.J.A. van Mourik & F.W.J.M. Schols, Gemeenschap
Week 1: aanvaarden en verwerpen. Gevolgen van de erfopvolging
Hoofdstuk XII en XIII
Als erfgenaam heb je 3 keuzemogelijkheden ten aanzien van een erfenis (4:190)
- Zuivere aanvaarding
- Aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving, oftewel beneficiaire aanvaarding
- Verwerping
Bijna altijd wordt er zuiver aanvaard. Beneficiair is wanneer er minderjarige erfgenmen zijn of
wanneer een stichting of andere rechtspersoon erfgenaam is en het bestuur op grond van de
statuten verplicht is beneficiair te aanvaarden.
Erfgenamen volgen met het overlijden van de erflater van rechtswege op in zijn voor overgang
vatbare rechten, in zijn bezit en houderschap en in zijn schulden (4:182). Tot aan het moment van
zuivere aanvaarding is de erfgenaam niet verplicht een op hem rustende schuld der naaltenschap ten
laste van zijn overig vermogen te voldoen, tenzij zich omstandigheden voordoen als omschreven in
artikel 4:184 lid 2 b-d. Door zuivere aanvaarding staat de erfgenaam ook met zijn eigen vermogen in
voor de betaling van de schulden der nalatenschap.
Voordat aanvaard kan worden, zal helderheid moeten worden verschaft over de vraag wie de erflater
als erfgenamen opvolgen in zijn vermogen.
- Voor de vraag wie tot de nalatenschap gerechtigd is moet standaard de volgende recherche
worden verricht:
o Aanvraag centraal testamentenregister te Den Haag
o Aanvraag basisregistratie persoonsgegevens van de vermoedelijke erfgenamen dan
wel via het KNB-intranet
- Het volgende onderzoek zal alleen onder omstandigheden moeten worden verricht:
o Onderzoek in de registers van de burgerlijke stand
o Onderzoek huwelijksgoederenregister
o Onderzoek boedelregister
o Onderzoek in het curatele- en bewindregister
o Onderzoek in het insolventieregister naar faillissementen, surseances en
schuldsaneringen
De erflater kan zijn erfgenamen niet in hun keuze beperken. Evenmin kan een erfgenaam voor het
openvallen der nalatenschap bij voorbaat aanvaarden of verwerpen (4:190 lid 2)
- 4:190 lid 2 is een bijzondere toepassing van 4:4
De keuze kan alleen onvoorwaardelijk en zonder tijdsbepaling geschieden. Het erfgenaamschap
wordt in zijn geheel aanvaard.
- Wel kan hetgeen opkomt aan een erfgenaam die reeds aanvaard heeft, door de vervulling
van een door de erflater aan een erfstelling toegevoegde voorwaarde, nog afzonderlijk
aanvaard of verworpen worden (4:190 lid 3). Dit is wel de enige wettelijke uitzondering op de
algemene regel dat een erfenis in zijn geheel wordt aanvaard.
Een erfgenaam kan wel onder ontbindende voorwaarde de erfgenaam onder opschortende
voorwaarde dwingen zich uit te spreken omtrent aanvaarding of verwerping op de voet van artikel
4:192 lid 2. (bezwaarde en verwachter)
, - Indien een schuldeiser het voorwaardelijke recht van de verwachter wil uitwinnen, dan kan
deze de verwachter dwingen zich uit te spreken.
Indien meerdere personen subsidiair als erfgenamen onder opschortenede voorwaarde zijn
ingesteld, kan de vraag wroden opgeworpen wie mag aanvaarden. Zijn dat alle mogelijke
toekomstige erfgenamen onder opschortende voorwaarde?
- De erfgenaam onder ontbindende voorwaarde zal dit willen weten aangezien hij moet weten
jegens wie hij zich kan kwijten van zijn verplichtingen. Redelijk lijkt om uit te gaan van de
eerstgeroepen erfgenamen onder opschortende voorwaarde.
o Indien de eerstgeroepen verwachters allen verwerpen, komen de subsidiair
ingestelde verwachters op en kunnen vervolgens op hun beurt een keuze uitbrengen
voor aanvaarding of verwerping.
De erfgenaam onder opschortende voorwaarde, heeft alsnog de mogelijkheid een keuze uit te
brengen voor beneficiaire aanvaarding, indien hij al zuiver aanvaard heeft.
Het is niet mogelijk om een nalatenschap als erfgenaam gedeeltelijk wel en gedeeltelijk niet te
aanvaarden. Men kan wel een legaat verwerpen en tegelijk als erfgenaam zuiver aanvaarden of
omgekeerd. Het kan ook zo dat indien iemand 2 legaten toekomt, hij de ene kan verwerpen en de
andere wel kan aanvaarden.
Heb je een keuze gemaakt over of je aanvaard/verwerpt? Dan is de keuze onherroepelijk en werkt
terug tot het ogenblik van het openvallen der nalatenschap
Onder het oude recht bestond nog de mogelijkheid om in een aantal specifieke gevallen op
de gemaakte keuze terug te komen:
o Na zuivere aanvaarding, wanneer als gevolg van een later ontdekte uiterste wil het
erfdeel met meer dan de helft in verminderd
o Na verwerping, wanneer de dan opkomende erfgenamen nog geen keuze hebben
gemaakt
o Na beneficiaire aanvaarding: mogelijk was alsnog zuiver te aanvaarden
- Een aanvaarding of verwerping kan niet op grond van dwaling noch op grond van benadeling
van een of meer schuldeisers worden vernietigd. Wel in geval van bedreiging, bedrog of
misbruik van omstandigheden.
Wanneer een legitimaris zijn erfrechtelijke verkrijging verwerpt omdat die niet vrij en onbezwaard is
en tegelijk een beroep op de legitieme portie doet, krijgt hij nooit meer dan zijn legitieme portie.
Indien een erfgenaam het niet eens is met testamentaire bepalingen die zijn erfdeel bezwaren, dan
heeft hij de keuze; of aanvaarden of verwerpen. Indien hij de uiterste wilsbeschikking aanvaard, dan
aanvaardt hij ook alle eventueel daarin opgelegde bezwaringen. Is de waarde van het erfdeel met
inachtneming van die bezwaringen kleiner dan zijn legitieme, dan behoudt hij een aanspraak in geld
voor wat betreft het ontbrekende. Wenst hij de bezwaring niet, maar wel de legitieme geheel
onbezwaard, dan dient hij de nalatenschap te verwerpen en daarbij te verklaren dat hij zijn legitieme
portie wenst te ontvangen. De waarde van de niet-inferieure makingen komt daarop in mindering.
Men heeft dan een aanspraak in geld een niet (meer) in goederen
Het uitbrengen van een keuze voor de wijze van aanvaarding of voor verwerping der nalatenschap
kan geschieden:
- Door een wilsverklaring
- Door gedragingen
- Door stilzitten
,Toelichting wilsverklaring:
- Het kan door het afleggen van een daartoe strekkende verklaring ter griffie van de rechtbank
van het sterfhuis (4:191). De verklaring wordt in het boedelregister ingeschreven. (4:191)
- Belanghebbenden kunnen de kantonrechter vragen de erfgenaam een termijn te stellen, die
ingaat op de dag na betekening van de beschikking aan de erfgenaam en inschrijving van de
beschikking onder vermelding van de gedane betekening in het boedelregister. De gestelde
termijn kan op verzoek van de erfgenaam door de kantonrechter worden verlengd (4:192)
Toelichting gedragingen:
- Een erfgenaam die zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard
hebbende erfgenaam gedraagt doordat hij overeenkomsten aangaat strekkende tot
vervreemding of bezwaring van goederen van de nalatenschap of deze op andere wijze aan
het verhaal van schuldeisers onttrekt, aanvaardt daardoor de nalatenschap zuiver, tenzij hij
zijn keuze reeds eerder heeft gedaan (4:192)
Het zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam
gedragen is beperkt tot het aangaan van overeenkomsten strekkende tot vervreemding of
bezwaring van goederen van de nalatenschap of op andere wijze onttrekken van goederen
aan het verhaal van schuldeisers. Dergelijke handelingen kwalificeren niet zonder meer als
daden van zuivere aanvaarding. Daarvoor is tevens vereist dat men zich daardoor
ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam
gedraagt.
- Indien de erfgenaam de keuze reeds eerder voor beneficiaire aanvaarding heeft gedaan, dan
kan slechts het zich als erfgenaam/vereffenaar onbehoorlijk gedragen leiden tot
priveaansprakelijkheid voor de schulden van de nalatenschap (4:184 lid 2 b-d)
- Het enkel verrichten van beheersdaden leidt niet tot zuivere aanvaarding.
- De jurisprudentie over de gedragingen ivm. Aanvaarden van het oude recht is ook van
toepassing op het huidige recht. de hoge raad beoordeeld hoogstens of bepaalde
gedragingen zuivere aanvaarding KUNNEN opleveren.
Enkele voorbeelden van daden waaruit de wil tot zuivere aanvaarding kon worden afgeleid en
waarvan mag worden aangenomen dat die na invoering van de Wet bescherming erfgenamen tegen
schulden nog steeds zuivere aanvaarding zouden kunnen opleveren:
- Het gebruiken en het trekken van vruchten van zaken en het beschikken over zaken
- Verkoop of bezwaring en betaling van schulden zonder enige reserve
- Het meegeven aan de vuilnisman van alle zaken der nalatenschap
- Het als erfgenaam deelnemen aan de verdeling
De volgende rechtshandelingen zullen geen daden van zuivere aanvaarding meer opleveren sinds de
invoering van de wet bescherming erfgenamen tegen schulden
- Het innen van tot de nalatenschap behorende vorderingen en het treffen van schikkingen
met schuldenaren
- Het instellen van rechtsvorderingen die een erfgenaam toekomen
- Het gestand doen van een vruchtgebruik dat de legitieme benadeelt
- De erkenning van een schuld der nalatenschap
Geen daden van aanvaarding zijn ook na de invoering van de wet bescherming erfgenamen tegen
schulden
- Het nemen van maatregelen van conservatoire aard
- Het doen van afstand van de huwelijksgemeenschap
- Het wegnemen van enige waardeloze kledingstukken van de erflater
- Het enkel uit pieteit betalen van schulden van de erflater, ook al wroden de schulden uit de
goederen der nalatenschap betaald, of het afgeven van legaten
, - Het niet verschijnen op een dagvaarding of dat wel doen maar, geen verweer voeren of zich
refereren aan het oordeel van de rechter, en het niet aanwenden van een rechtsmiddel
tegen een verstekvonnis
- Het verkopen van een goed der nalatenschap door een gevolmachtigde van de erflater, die
niet wist van het overlijden
- Het als dochter blijven werken in de drukkerij van de vader die na zijn overlijden door de
langstlevende wordt voortgezet
- De enkele omstandigheid dat een erfgenaam ten behoeve van de nalatenschap optreedt in
een procedure, welk optreden als beheer kan worden aangemerkt
- Het betalen van redelijke kosten van een etentje ten laste van de nalatenschap
Als de nalatenschap overeenkomstig artikel 4:13 is verdeeld, kunnen de erfgenamen ook voor de
ongedaanmaking van de wettelijke verdeling geacht worden daden te hebben verricht van zuivere
aanvaarding.
Indien een erfgenaam na zuivere aanvaarding bekend wordt met een schuld van de nalatenschap, die
hij niet kende en ook niet behoorde te kennen, kan hij binnen drie maanden na die ontdekking een
verzoek aan de kantonrechter doen om te worden gemachtigd om alsnog beneficiair te aanvaarden
Toelichting stilzitten:
- Indien een erfgenaam zijn keuze nog niet heeft gedaan, kan de kantonrechter hem daarvoor
op verzoek van een belanghebbende een termijn stellen die ingaat op de dag nadat de
belanghebbende deze beschikking aan de erfgenaam heeft doen betekenen en de
beschikking onder vermelding van de gedane betekening heeft doen inschrijven in het
boedelregister.
- Laat de erfgenaam de termijn verlopen zonder inmiddels een keuze te hebben gedaan, dan
wordt hij geacht de nalatenschap zuiver te aanvaarden (4:192 lid 3)
- De termijn van drie maanden geldt voor elke erfgenaam afzonderlijk. De verlenging van de
termijn wordt door de kantonrechter dan ook voor elke erfgenaam afzonderlijk beoordeeld.
Er zijn twee gevalle, waarin stilzitten automatisch resulteert in aanvaarding onder het voorrecht van
boedelbeschrijving.
- Het eerste geval heeft betrekking op de beneficiaire aanvaarding die van rehtswege kan
inteden, wanneer een of meer andere erfgenamen beneficiair aanvaarden
- Het tweede geval heeft betrekking op de beneficiaire aanvaarding die van rechtswege kan
intreden, wanneer een erfgenaam een wettelijke vertegenwoordiger heeft.
Een erfgenaam die nog geen keuze heeft gedaan, wordt geacht beneficiair te aanvaarden, wanneer
een of meer zijner mede-erfgenamen door een verklaring beneficiir aanvaarden, tenzij hij alsnog de
nalatenschap zuiver aanvaardt of verwerpt binnen drie maanden nadat hij van die beneficiaire
aanvaarding kennis heeft gekregen of, indien voor hem op het tijdstip van die beneficiaire
aanvaarding een door de rechter gestelde of verlengde termijn liep, binnen die termijn.
Een wettelijke vertegenwoordiger van een erfgenaam kan voor deze niet zuiver aanvaarden en
behoeft voor verwerping een machtiging van de kantonrechter. Hij is verplicht een verklaring van
beneficiaire aanvaarding of van verwerping af te leggen binnen drie maanden vanaf het tijdstip
waarop de nalatenschap of een aandel daarin, de erfgenaam toekomt.
- Deze termijn kan op verzoek van de erfgenaam door de kantonrechter een- of meermalen
worden verlengd, welke verlenging door de kantonrechter in het boedelregister wordt
ingeschreven. Heeft hij de termijn laten lopen? Dan geldt de erfenis als door de erfgenaam
beneficiair aanvaard.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur merelvvuuren. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
