Samenvatting Bestuursrecht
Bestuursrecht is zeer divers en belangrijk in onze huidige samenleving
• Groot juridisch gevecht bij de medische scanner, niet elk ziekenhuis beschikt
over zo een scanner, niet alle ziekenhuizen kregen een vergunning, dit heeft
men aangevochten via het bestuursrecht
• Kilometerheffing voor personenvoertuigen en vrachtwagens heeft ook
juridische bestuursrechtelijke vraagstellingen (van wie is de auto? en kan de
overheid hier een belasting op vragen ? )
• Antidoping controle regels in de sport
• Corona = financieel de beste jaren voor de mensen die werkzaam zijn in het
bestuursrecht = subsidiering, verbodsbepaling, mondmaskerplicht
Deel 1: Definitie, indeling, kenmerken en bronnen van het
bestuursrecht
Hoofdstuk 1: Definitie
Waar behoort bestuursrecht in het ruimere geheel van recht ?
• Het privaatrecht regelt de relaties tussen privé-personen en private bedrijven
(het beoogt de regeling van private belangen)
o Burgerlijk recht
o Arbeidsrecht
o Handelsrecht
o ...
• Het publiekrecht regelt meerdere zaken (het beoogt de regeling van het
algemeen belang en het beheer van de openbare diensten)
o De manier hoe overheden georganiseerd zijn
o Hoe overheden met elkaar moeten omgaan (gemeenten en Vlaamse
regering; wat primeert er ?)
o De relaties tussen overheden en private personen of overheden
onderling
▪ Grondwettelijke recht
▪ Staatsrecht = het geheel van rechtsregels die de essentiële
werking van de staat regelen
▪ Straf(proces)recht
▪ Bestuursrecht/ administratief recht
▪ ...
Het traditioneel onderscheid is dus het tweedelige onderscheid tussen het privaat- en
publiekrecht maar dit is niet meer zo relevant nu, want alle rechtstakken behoren vaak
tot beide of hebben kenmerken van beide, alsook zijn er de rechtstakken die niet
onder te verdelen zijn in één van beide zoals het sociale zekerheidsrecht of het
intellectuele eigendomsrecht
Bestuursrecht = “het geheel van geschreven en ongeschreven rechtsregels met
betrekking tot de organisatie, de bevoegdheden, de werking en het optreden van
het bestuur en de rechtsbescherming van de bestuurde tegen het
overheidsoptreden”
• Organisatie = hoe de overheden/ besturen zij samengesteld
• Bevoegdheden = wat de overheden mogen doen en wat hun
verantwoordelijkheden zijn
• → ze hebben elk hun eigenheid; ze hebben veel verplichtingen en overheden
hebben hier geen vrije keuze in
• Werking en optreden = overheden kunnen zowel gebruik maken van het
bestuursrecht maar ze hebben ook de mogelijkheid het privaatrecht te
hanteren (vb.: een contract sluiten)
• Rechtsbescherming = er zijn speciale bestuursrechters naast de normale
rechtsbescherming
= het regelt de overheid, hun bevoegdheid, welke instrumenten ze hebben om de
taken te realiseren (kan ook privaatrechtelijk zijn wat dan burgerrechtelijk gekleurd is)
en de verhouding met de burger (rechtsbescherming)
• Het functionele criterium : de activiteit/ het besturen
= regels met betrekking tot het handelen van de organen van de wetgevende
macht, rechterlijke macht en niet-overheden wanneer ze een taak van bestuur
of uitvoering uitoefenen
Vb.: beslissingen van de Kamer of het Vlaams Parlement, private partijen die
handelingen stellen die bekleed zijn met overheidsgezag
• Het organiek criterium : geheel van instellingen dat met de realisatie van die
overheidstaken is belast / de besturen = handelingen en de werking van
overheden
= regels met betrekking tot de organisatie en de werking van de uitvoerende
macht → alle overheidsorganen (regeringen, federale overheidsdiensten,
provincies en gemeenten)
Wat is een overheid ?
• Centralisatie en verzelfstandiging zijn de belangrijkste principes
• Bestuurlijk toezicht
• Ook zijn er verschillende soorten overheden
= deze regels zijn van toepassing in heel het bestuursrecht en beïnvloedt het bijzonder
bestuursrecht
• De werking van de overheidsorganisaties en de eigenlijke organisatie van de
overheid
• Rechtsbescherming tegen de overheid
• Overheidsgoederenrecht
• Regels inzake het overheidspersoneel
• Beïnvloeding van het bijzonder bestuursrecht
o Basisbeginselen voor het bijzonder bestuursrecht
o Aanvullende werking als er geen afwijkende regels voorhanden zijn
Het bijzonder/ specifiek bestuursrecht
= verzamelnaam voor diverse sectorale regelingen binnen het bestuursrecht/
deelgebieden → bestaan uit gedetailleerde en technische regelgevingen met soms
specifieke administratieve rechtscolleges of specifieke procedureregels
• Beïnvloeding van het algemeen bestuursrecht = theorieën worden ontwikkeld
die later een algemene toepassing krijgen
Hoofdstuk 3: Kenmerken van het bestuursrecht
Afdeling 1. Uitzonderingsrecht of ius commune van de overheid?
§1 Bestuursrecht ontstaan als uitzonderingsrecht
Bestuursrecht is ontstaan als uitzondering ten aanzien van het privaatrecht als afwijking
op dit privaatrecht = overheid bleef onderworpen aan het privaatrecht tenzij de
regelgever uitzonderingen vaststelde
• Bevoorrechte positie van het bestuur en bijzondere prerogatieven om zo hun
doelstellingen van algemeen belang te kunnen verwezenlijken, hiervoor moet
het particulier belang wijken
Vb.: de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ; de handeling uitgaande van
een bestuur waarbij eenzijdig rechten en verplichtingen voor de bestuurde in
het leven worden geroepen of gewijzigd zoals de onteigening, een belasting,
GAS-boete
• Ook worden bijzondere verplichtingen toegekend aan besturen die niet
gelden voor de burgers om de burger te beschermen tegen willekeur
Vb.: taalwetgeving, overheidsopdrachten, motivering, …
→ dit klopt gedeeltelijk omdat het nog een vrij jonge rechtstak is dat samen is
opgekomen met de RvS
§2 … maar in feite het ius commune van de overheid
Vroeger = bestuursrecht was de verzamelnaam voor de afwijkingen op het
gemeenrecht die voortvloeien uit de taken van algemeen belang maar door
verschillende ontwikkelingen kan het niet enkel gezien worden als een
uitzonderingsrecht
Toch is het bestuursrecht ook het ius commune van de overheid en streeft het
bestuursrecht het algemeen belang na maar met een blijvende interactie met het
privaatrecht waardoor het dus niet echt klopt want er blijven raakvlakken aanwezig
met het privaatrecht
§3 … Maar met een blijvende interactie met en toepassing van het
privaatrecht door de overheid…
Privaatrecht blijft relevant voor het overheidsoptreden = sommige overheden nemen
hun toevlucht tot het privaatrecht om te kunnen ontsnappen aan de verplichtingen
en beperkingen in het bestuursrecht waardoor het privaatrecht bestuursrechtelijk
gekleurd wordt (Vb.: contracten gesloten door de overheid, welke regels zijn van
toepassing?)
• Toepasselijkheid van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur
• Verplichting om een aangepaste vorm van toezicht uit te oefenen op
gemeentelijke vzw’s
Het doel van het bestuursrecht is het algemene belang behartigen wat primeert op
het private belang, de overheid kan dit steeds afdwingen van een privépersoon ter
goede van het algemene belang indien deze afdwinging gepaard gaat met grote
verantwoordelijkheden (vb.: formele motiveringsverplichting)
Toch verkiest men het dat er geen afdwinging is maar dat er plaats is voor
onderhandeling ⇒ PPS (publiek-private samenwerking)
§4 … En een evolutie naar een wederkerig bestuursrecht ?
Is het bestuursrecht aan het evolueren naar een wederkerig bestuursrecht ? Dit zou
als gevolg hebben dat de overheid zich als een gelijkwaardige partij zou moeten
gedragen ten opzichte van de burger → burger zal dus ook enige
verantwoordelijkheid dragen voor de werking van het algemeen belang en de
organisatie van de overheid
→ de idee dat de overheid alle macht heeft, is fout, er staan vaak grote burgerlijke
partijen tegenover de overheid waardoor de overheid in een zwakkere positie
terechtkomt waardoor er dus een verantwoordelijkheid dient te zijn van de burger om
geen misbruik te maken van de beschermingsmechanismen van de overheid
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lexspecialis. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,98. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
