MENSELIJK BEWEEGINGSSTELSEL
ORTHOPEDIE: DE GREEF
INLEIDING
- Connatale afwijkingen: congenitale afwijkingen die ontstaan door invloeden gedurende intra-
uteriene leven secundaire congenitale misvormingen
- Reumatoïde Artritis (RA): auto-immuunaandoening die synovitis veroorzaakt in de gewrichten,
peesscheden en slijmbeuresn waardoor gewr sterk misvormd ku w
- Orthopedische gevolgen van diabetes:
o Limited joint disease (stijve vingers)
o Diabetes voet (micro-angiopathie, diabetes ulcus, gangreen)
o Charcot gewrichten (door gestoorde proprioceptie, massale gewrichtsdestructie)
- Voorbeeld van necrotische aand.
o Kinderen 4-8j: aandoening van Legg-Calvé-Perthes in heup
o Volwassenen: ziekte van Kienböck in os lunatum van de pols
HOOFDSTUK 1: KLINISCH ONDERZOEK VD PAT MET
OPRTHOPEDISCHE PROBLEMEN
- Goniometer: gewrichtsmobiliteit meten
- Jamar krachtmeter en keypinch meter: grijp en knijpkracht evalueren bij handonderzoek
- Antalgisch manken: pt mankt omdat hij pijn heeft, meestal verkorting staanfase van aangetaste
been
- Gefixeerde equinus: hierbij kan abnormale hielaanslag zijn door enkelproblemen of verkorting
gastro- soleusgroep, pat loopt op tenen
- Recurvatum:
o Bij quadricepsparese waardoor knie niet meer kan strekken bij hielcontact, de stabiliteit in
extensie w overgenomen door posterieure structuren vd knie
o Bij gefixeerde equinus: om hielcontact te verwezelijken
- Gluteus medius manken: (tijdens staanfase contraheert m. gluteus medius aan zelfde zijde om te
beletten dat bekken aan zwaaizijde naar beneden kantelt), vaak bij heuppathologie, pt zwaait
bekken en romp over steunbeen naar lateraal
- Trendelenburg: igv heuppathologie met weinig of geen pijn of verzwakking gluteus medius,
bekken zakt aan contralaterale zijde van pathologisch steunende been (> normale 5°)
- Gluteus maximus gang: verzwakking gluteus maximus (contraheert nl tijdens staanfase
om heup in extensie te houden) pt helt met romp naar achter om te compenseren
voor verzwakking en om te beletten dat hij voorover plooit
- Calcaneusgang: bij pijn in voorvoet of verzwakking plantaire flexoren, afstoten niet mogelijk pt
stapt op hiel of met stijve enkel, vb. meningomyelocoele: verlamming gastro-soleusgroep
- Steppage/dropvoet: door verlamming vd dorsiflexoren vd voet, voet komt moeilijk volledig vrij vd
grond pt heft zwaaiende been abnormaal hoog op met meer flexie in heup en knie om voet bij
zwaaien vrij te houden van grond
- Hip-hike gait: bij ankylose knie of bij dropvot, pt heft soms heup en bekken aan
aangetaste zijde om voet vrij te krijgen, soms gepaard met circumductiebew: been nr
lat zwaaien
- Toenemende bekkenrotatie bij verzwakking heupflexoren
- Gang met brede basis bij evenwichtsstoornissen
1
,HOOFDSTUK 2: ALGEMENE AAND IN DE ORTHOPEDIE
ALGEMENE AANDOENINGEN MET ORTHOPEDISCHE IMPACT
Chronische inflammatoire gewrichtsaand.:
o Polymyalgia reamatice en palindroomreuma
o Bindweefselziekten: lupus, vasculitiden
- Disease modifying drugs (DIMARDS): R/ chronische inflam gewrichtaand., vermijden secundaire
orthopedisch-chirurgische problemen
- Synovectomie: wegnemen inflam synovium kans gewrichtsdestructie en peesletsels
Osteoporose
- Osteoporose: te weinig gecalcificieerde matrix of grondstof zwak bot + fracturen
- Bone mineral density (BMD) bepaling: bothoeveelheid + sterkte + draagkracht van bot bepalen
adhv Dual energy X-ray absorption metry (DEXA-scan)
- Primaire osteoporose: type 1 = postmenopauzaal, type 2 = seniele osteoporose: man en vrouw
ouder dan 70j
- Secundaire osteoporose: veel verschillende oorzaken, botatrofie door disuse (plotse
immobilisatie), overmaat aan glucocorticoïden (ziekte v Cushing), leveraand., chron nieraand., GI
aand.
- Klinisch beeld
o Vaag: rugpijn en mobiliteit
o Codfish-wervels/ diabolo wervels:
Spontane compressiefracturen van wervels bij osteoporosis
Meestal dorso-lumbaal
Kleiner worden en overdreven kyfosis
o Komt aan het licht door fracturen (vnl. pols, heup, wervels)
- Alendronaat en risedronaat: orale bisfosfonaten, inhibitie osteoclasten, farmacologische R/ van
osteoporose
- Orthese: uitwendig gedragen hulpmiddel ter correctie van standafwijkingen of abnormale
beweeglijkheid van gewrichten of van de wervelkolom
- Vertebro- en kyfoplastie: inspuiten botcement in gecomprimeerde wervel, kyfoplastie: ook nog
wervelhoogte proberen herstellen door inbreng oplosbare ballon
Osteomalacie
- Osteomalcie:
o Stoornis in Ca metabolisme
o Genoeg grondstof maar geen neerslag van Ca zouten (geen mineralisatie)
o Histologisch: vergrote hoeveelheid osteoïd
o Bloedserum: : Ca gehalte , fosfatasegehalte
- Milkman-Looser lijntjes: pseudofracturen, fractuur zonder verplaatsing, die geconsolideerd, maar
niet gecalcificeerd is
- Secundaire avitaminose D door chronische pancreatitis of staetorree, renale acidose
o Renale acidose: Ca2+ w dan gebruikt als base Ca2+ plasma PTH botresorptie
osteoitis fibrosa cystica
- Klinisch beeld
o Schietende pijnen, spierzwakte, klachten pas laat
o Misvormingen: varus deformiteit in OL (O) bij rachitis (kinderen) en extreme osteomalacie
bij volw
2
, Osteoïtis deformans of ziekte van Paget
- Osteitis deformans:
o Chronische focale of multifocale botziekte, 40-70j
o Sterke botafbraak + botopbouw (niet nle soliditeit en gn geordende lamellen)
o Progressieve veranderingen en typische misvormingen in bot v lange beenderen, wervelzuil,
pelvis en schedel
o Ethiologie: ?: vermoeden virale infectie en genetische voorbeschiktheid
- Stadia: lytisch (vnl osteoclast activ), gemengd (osteoblast en -clast), sclerotisch (laat, inactief)
- Röntgen: in schedel (osteoporosis circumscripta): wollen aspect, in lange beenderen: osteolyse
met V-vorm
- Klinisch beeld
o Aantasting schedel: hoofdpijn, omtrek met 14 cm, verkleining schedelopening (blind, doof,
verlamming)
o Diepe botpijnen/ rugpijnen
o Later stadium: verkromming botten en grote misvormingen
o Sarcomateuze degeneratie mog (= kwaadaardige tumor van botweefsel) lokale pijn
Neurofibromatosis type 1 of ziekte van Von Recklinghausen
- Neurofibromatosis type 1 (NF-1)
o Erfelijke aandoening: autosomaal dominant, mut: NF-1 gen op chr17
- Klinisch beeld
o Café-au-lait vlekken: meerdere pigmentvlekken
o Neurofibromen: goedaardige tumuren van perifere zenuwen, tasten ZS aan
o Orthopedische afwijkingen: scoliose, cystische opklaringen in bot, congenitale
speudoartrose van tibia – onderarm – clavicula
Maligne aandoeningen
- Klinisch beeld
o Rugpijnen
o Soms pathologische fractuur
o Soms fosfaten verhoogd in serum
AANDOENINGEN VAN DE GEWRICHTEN
Intrinsieke factoren
- Osteonecrose/avasculaire necrose/aseptische necrose: botaand. tgv botinfarct (dus
bloedvoorziening), niet door infectie! bot w zwakker
o Röntgen: verhoogde densiteit, secundaire inzakking en artrose
o Forage: operatieve ingreep ter oplossing van osteonecrose, aanboren van bot om oedeem
te decomprimeren en ingroei van nieuwe BV te bevorderen
- Kbletsels
o Osteochondritis dissecans (OCD): stuk kraakbeen + onderliggend bot laat los van
gewrichtsoppervlak, vermoedelijk dr doorbloedingsstoornis met lokaal botinfarct
Vaak bij mannen, gedurende puberteit: veel sporten en snelle groei
Klinisch beeld
Gewrichtspijn, vage pijnklachten
Als fragment los: gewr zwelt recidiverend op, pijn, slotklachten (blokkering)
o Artrose: veralgemeend kraakbeenletsel
Primaire: gn duidelijke oorzaak secundair: wel oorz (bv gewr infectie, synovitis bij RA)
o Noduli van Heberden en Bouchard: beenderige verdikkingen in distale en proximale
interfalangeale (vingers) gewrichten, kenmerk van polyartrose
o Athroplastiek: prothesechirurgie, delen v of het hele gewricht vervangen dr kunstgewricht
3
