GOEDERENRECHT
INLEIDING
Vermogensrecht = recht dat de patrimoniale subjectieve rechten regelt
Patrimoniaal = op geld waardeerbaar
3 soorten patrimoniale subjectieve rechten
- Vorderingsrechten: worden bestudeerd in verbintenissenrecht
= recht op een prestatie van een ander rechtssubject
Regelt rechtsverhoudingen tussen rechtssubjecten
Prestatie = dare, facere of non facere
- Intellectuele rechten: geven de titularis een tijdelijk en exclusief
exploitatierecht op een originele creatie van de menselijke geest
- Zakelijke rechten: wordt bestudeerd in goederenrecht
Geven een rechtssubject een rechtstreekse zeggenschap over een
bepaald goed
Gaat over relatie tussen rechtssubject en rechtsobject
Draagwijdte varieert in functie van de aard van het zakelijk recht
Alleen wetgever kan zakelijke rechten creëren numerus clausus
beginsel
Zakelijke hoofdrechten: verlenen op zich rechten aan een rechtssubject op een
goed, hebben betrekking op het goed zelf
Eigendomsrecht: meest volkomen zakelijk recht
Mede-eigendom: variant van het eigendomsrecht
Zakelijke gebruiksrechten: minder omvangrijke zeggenschap op de zaak
erfdienstbaarheden, vruchtgebruik, erfpacht en opstalrecht
Bijkomende zakelijke rechten = accessoire zakelijke rechten = zakelijke
zekerheden
Deze rechten zijn een accessorium van een schuldvordering: ze
waarborgen de schuldvordering verlenen voorrang aan de SE die over
een zakelijke zekerheid beschikt
- Bijzondere voorrechten
- Pand
- Hypotheek
1
Academiejaar 2020-2021
, - Retentierecht
Goederenrecht omvat ook studie van de indeling van de goederen en van de
oorspronkelijke wijzen van eigendomsverkrijging
MODERNISERING VAN HET GOEDERENRECHT
Nog steeds gebaseerd op BW van 1804: gericht op een agrarische samenleving
Nauwelijks gewijzigd tot dit jaar: met ingang van 1 september 2021 treedt
Boek 3 van het NBW in werking bepaald in wet van 4 februari 2020
BELANG VAN HET ZAKENRECHT
Rechtvaardige en efficiënte juridische regeling van de toekenning van zakelijke
rechten aan de burgers is belangrijk voor de maatschappelijke welvaart
Mate waain men kan aantonen dat men daadwerkelijk over zakelijke rechten op
een goed beschikt, bepaalt ook de mate waarin men krediet kan verkrijgen om
verdere investeringen te financieren
belang van het publiciteitssysteem inzake de vestitging en overdracht van
zakelijke rechten en zakelijke zekerheden op onroerende goederen
Niet overal publiciteitssysteem: moeilijk te bepalen wie de eigenaar is en of hij
het recht heeft om het goed op eigen initiatief over te dragen resultaat is dat
iedereen, bij verwoesting van het huis, dit stuk land kan innemen, kan niet
bewijzen tot waar eigendom loopt, etc
Eigendomsrecht wordt als grondrecht beschermd in de GW en in tal van
internationaal overeenkomsten
BEGRIPPEN
Definities in het goederenrecht zijn van dwingend recht
Zaak = al wat bestaat, met uitzondering van de mens algemeen
Goederen = alle voorwerpen die vatbaar zijn voor toe-eigening met inbegrip van
de vermogensrechten vroeger ‘zaak’ ook gebruikt, nu niet meer, te vaag
begrip
Voorwerpen = al wat geen persoon en geen dier is, ongeacht of het voorwerp
natuurlijk of kunstmatig, lichamelijk of onlichamelijk is
Lichamelijke voorwerpen = voorwerpen die zintuiglijk kunnen worden
waargenomen en worden gemeten middels een momentopname
Onlichamelijke voorwerpen = rechten, kunnen niet zintuiglijk
waargenomen worden
Dieren = hebben een gevoelsvermogen en biologische noden wetgeving
m.b.t. lichamelijke voorwerpen zijn van toepassing op dieren, met respect
2
Academiejaar 2020-2021
, voor de wettelijke en reglementaire bepalingen ter bescherming van
dieren en van de openbare orde
Vruchten = datgene wat een goed periodiek voortbrengt, zonder dat dit de
substantie van het goed wijzigt, ongeacht of dit uit zichzelf gebeurt of als gevolg
van de valorisatie ervan
vb. vruchten van een woning: huur
Opbrengsten = datgene wat een goed opbrengt maar waardoor de waarde van
het onmiddellijk of geleidelijk wordt verminderd vb. rente
Vermogen = juridische algemeenheid die het geheel van de bestaande en
toekomstige goederen (baten) en verbintenissen (lasten) omvat
Goederen van een personen maken deel uit van zijn vermogen, maar
vermogen is meer dan dat
Geen statisch gegeven: evolueert constant
Belangrijk in het verbintenissenrecht: al wie een verbintenis aangaat, staat
in met gans zijn vermogen voor deze schuld SE kan zijn SV verhalen op
alle goederen van de SA
Belangrijk in het erfrecht: het volledig vermogen wordt geërfd: zowel de
goederen als de schulden/verbintenissen van de erflater worden vermengd
met de vermogens van de erfgenamen
- Kan nalatenschap verwerpen
- Kan nalatenschap aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving
als je denkt dat lasten > goederen: baten van de nalatenschap worden
aangewend tot de betaling van de schulden van de erflater, maar
erfopvolgers moeten niet met hun eigen vermogen instaan voor de
overblijvende schulden van de nalatenschap strikte regels
Elke natuurlijke persoon heeft 1 vermogen uitzondering:
kwaliteitsrekening (= afgescheiden vermogen van het vermogen van de
rekeninghouder)
- SE van de rekeninghouder kunnen zich niet verhalen op
kwaliteitsrekeningen
- Schuldvorderingen op gelden, effecten, geldswaardige papieren aan
toonder die ten behoeve van een derde geplaatst worden op
rekeningen die een advocaat, notaris of gerechtsdeurwaarder in de
uitoefening van zijn beroep ten behoeve van derden ontvangt
H1. DE LEER VAN DE INDELING VAN DE GOEDEREN
Indeling van de goederen, want indeling stemt overeen met bepaalde
rechtsregels en eigen rechtsstatuut
AFD. 1. GOEDEREN VOLGENS DE GRAAD VAN TOE-
EIGENINGSMOGELIJKHEID
3
Academiejaar 2020-2021
, §1. BELANG VAN DEZE INDELING
Indeling is doorslaggevend voor de vraag of een goed wel het voorwerp kan
uitmaken van de zakelijke rechten enkel goederen die toe-eigenbaar zijn,
kunnen het voorwerp zijn van het goederenrecht
§2. GOEDEREN IN EN BUITEN DE HANDEL
Goederen in de handel: goederen die het voorwerp kunnen zijn van
vermogensrechten, kunnen privaat toegeëigend worden en verhandeld worden
tussen burgers deel van het rechtsverkeer
Goederen buiten de handel: komen in feite wel in aanmerking voor private toe-
eigening en verhandeling, maar niet in rechte vb. drugs
Wettelijke belemmering
Komen niet in het goederenrecht, zijn niet vatbaar voor een overeenkomst
of verkrijgende verjaring
§3. GEMENE VOORWERPEN
= res communes: voorwerpen die aan niemand toebehoren en gebruikt worden
in het algemeen belang, met inbegrip van het belang voor toekomstige
generaties
Omwille van hun aard (feitelijk beletsel) niet vatbaar voor private toe-
eigening voor hun totaliteit, maar wel voor een deel
Vb. licht, zeewater, lucht, …
Voorwerpen, niet goederen!
Gebruik geregeld door bijzondere wetten
§4. GOEDEREN ZONDER EIGENAAR
= res nullius: kunnen van tweeërlei aard zijn
Hebben nooit een eigenaar gehad, maar zijn wel vatbaar voor toe-
eigening, vb. wild
Eigenaar heeft er afstand van gedaan = res derelictae, vb. ligt bij het afval
Onroerende goederen zonder eigenaar behoren toe aan de staat
Vorige eigenaar kan nog aansprakelijk gesteld worden door de staat voor
eventuele verbintenissen, waardedalingen of beschadigingen die
verbonden zijn aan dit onroerend goed
Roerende goederen zonder eigenaar zijn vatbaar voor private toe-eigening, voor
zover degene die ze zich wil toe-eigenen, de verplichtingen die aan een vinder
worden opgelegd naleeft
4
Academiejaar 2020-2021
