Gezondheidsleer
❖ Hoofdstuk 1: Inleiding
De impact en gevolgen van zorginfecties
Zorginfecties zijn infecties die een patiënt of bewoner oploopt tijdens zijn verzorgingsproces, zowel in
ziekenhuizen, woonzorgcentra, … als in de thuiszorg.
Kan oorzaak zijn van:
o Een verlening van het verblijf in een gezondheidszorgvoorziening
o Een langdurige invaliditeit
o Een verhoogde mortaliteit (meer doden – in België – dan door verkeersongeval)
Vooral oudere of fragiele mensen kunnen ziekenhuisinfectie oplopen. Jonge mensen sterven meer aan auto-
ongeval.
o Verhoogde supplementaire kosten
o Hoge persoonlijke kosten
De ziekte van lyme
Infectie veroorzaakt door Borrelia-bacterie.
De ziekte van Lyme alleen oplopen wanneer gebeten door een besmette teek.
Hoe langer besmette teek aanwezig is op het lichaam => hoe groter de kans op een infectie.
Maar lang niet alle teken zijn besmet met de Borrelia-bacterie!
Een teek = spinachtig diertje (vrouwtje = groter)
Voeding: bloed van mensen en dieren.
Voedsel intoxicatie
Bij grote sportieve evenementen is dit vaak => geen goede omstandigheden: vlees niet goed bewaard, hygiëne,
… => bacteriën gaan zich vermenigvuldigen => besmet => diarrée ziekte
❖ Hoofdstuk 2: Lichaamshygiëne en levenswijze
Huidverzorging
Structuur van de huid (3 lagen):
o Opperhuid met keratinocyten en Melanocyten
Keranocyten: produceren ondoorlaatbare laagkeratine = hoornlaag of stratum corneum met een
lipoïdose laag
Melanocyten: geven pigment
o Lederhuid met zweetklieren, talgklieren, zenuweindorganen, bloedvaten …
Zwakke punten van huid => bacteriën makkelijk blijven steken.
o Subcutaan weefsel
Principes van huidverzorging
Huidmicro-organismen zullen zich in huidsmeer vermenigvuldigen, vnl. bij het zweten => Nood aan een goede
persoonlijke hygiëne, bad of douche met zeep
Opgelet: bad in te warm water of met gebruik van een agressieve zeep => verwijderen van huidsmeer => droge
huid => bacteriën kunnen doordringen
Geef de voorkeur aan frequente douchen en gebruik liever een neutraal zeep (zie ook problemen van allergie)
Bescherming tegen zon (zonnebrandcrème) of tegen kou (aangepaste kledij)
,Sportuitrusting
Sportkledij:
Afkoeling vermijden
= Onderkant van de rug, uitstekende lichaamsdelen, zoals de knieën
Overschot aan warmte moet afgevoerd worden => aan de temperatuur van de sportlocatie aanpassen
= liever katoen, om zweet te absorberen (opgelet met natte T-shirts)
Regenkledij: mag verdamping van zweet niet belemmeren
Beschermingsmateriaal:
o Bescherming tegen trauma
o Ook tegen tekenbeten bij activiteiten in bosomgeving (zie Lyme disease)
= Aangepaste kledij bij het joggen (lange mouwen en lange jogging)
Sportschoenen, kousen: zie voethygiëne
Voethygiëne
Bijzonder probleem van de voeten: vochtigheid => schimmelinfecties
Preventie:
o Aangepaste schoenen met verluchting
o Zweet absorberende kousen (katoen)
o Goede hygiëne (goed drogen na wassen, eventueel met bacteriedodende zeep en spuitbussen, ook
tussen de tenen)
Tandhygiëne
Normale microflora => veroorzaakt tandplak (een vorm van biofilm)
Voornamelijk in ontwikkelde landen => veel enkelvoudige koolhydraten in de voeding => tandplak
Het meest cariogene koolhydraat is sucrose maar glucose en fructose zijn ook cariogeen.
Polyol koolhydraten en “gesuikerde alcoholen” zoals xylitol zijn weinig cariogeen en worden in sommige
chewinggums en babyproducten gebruikt
Preventie: tanden poetsen (liefst na de drie maaltijden, eventueel gebruik tandzijde, tandenstokers of
interdentale borsteltjes)
Opgelet voor tandvleesontsteking (roodheid, zwelling, frequent bloeden): raadpleeg een tandarts of een
stomatoloog
Nachtrust
Variabele nood ifv leeftijd:
o Pasgeborene: > 20 uren/dag
o Kind: 10 à 12 uren
o Volwassene: ongeveer 7 uren
Grote individuele variaties (genetische factoren, conditionering tijdens kinderleeftijd, psychische en
psychologische toestand)
,Evenwichtige voeding
Voedingsstoffen: 6 groepen
o Eiwitten of proteïnen
o Vetten of lipiden
o Koolhydraten
o Mineralen
o Water
o Vitaminen
Functies van voedingsstoffen:
1. Het leveren van energie
o Koolhydraten => onmiddellijke energiebehoeften (kleine reserve, ongeveer 500g, vooral
glycogeen)
o Vetten = reservebrandstof
o Eiwitten: worden enkel verbrand in toestanden van ondervoeding of bij vermageren
o (Alcohol is ook een brandstof)
2. Opbouw van de weefsels
o Vooral eiwitten
o Water, mineralen
3. Regeling van de lichaamsfuncties
o Hormonen en enzymen, met behulp van mineralen (oa spoorelementen) en vitaminen
Toxische producten
Alcohol
Zeer slechte invloed op sportieve prestaties.
Ethanol: kleine molecule met snelle absorptie, vnl in de maag.
Wordt als een drug gemetaboliseerd, vnl in de lever => acetaldehyde en waterstof => gestoord
levermetabolisme.
Inflammatie maag, pancreas en darm => malabsorbtie => malnutritie met tekort aan vitamine B1 (thiamine),
vitamine B12, vitamine B11 (foliumzuur), vitamine C
Toxiciteit op centraal zenuwstelsel (zorgt dat je zotte dingen doet)
Hyperlipidemie, hoge bloedmelkzuur concentraties en lage bloedglucose
Koffie en andere cafeïne bevattende dranken
Kunnen ook een negatief effect hebben op ons lichaam bij overdreven verbruik
Roken
Nicotine = drug
Vermindering van de respiratoire capaciteit: contractie van de terminale bronchioli, zwelling van
epitheelcellen, vermindering van vocht secretie in bronchi, verlamming trilharen
+ negatieve consequenties op cardiovasculair vlak
, Geneesmiddelen en doping
Nooit zonder risico op gezondheid en zelfs op levensduur.
❖ Hoofdstuk 3: Allergie en Astma
Allergie is een overreactie van het afweersysteem (immuunstelsel)
Behandeling:
o Allergen eliminatie (contact met allergen vermijden)
o Desensibilisatie => ongevoelig maken voor een antigeen of allergeen
o Hyposensibilisatie (onder “astma”)
o Symptomatisch: antihistaminica, corticoïden
Verschil normale en abnormale immuniteit?
VRAGEN!!
Hooikoorts en allergische rhinitis
Ziektebeeld:
o Klachten van jeuk en waterige afscheiding van ogen en neus, neusverstopping, niesbuien, kriebel in de
keel en vol gevoel in het hoofd.
o Seizoensgebonden aandoening: meestal jaarlijks in de lente
Reactie van IgE* + allergenen => vrijkomen van histamine en andere mediatoren => jeuk en verhoogde
slijmvorming tov huid en slijmvliezen
*Immunoglobuline E zijn eiwitten die betrokken zijn bij de reacties van het afweersysteem, en met name bij de
reacties tegen allergenen
Diagnose:
o Op basis van anamnese (geschiedenis) en klinisch beeld
o Indien nodig: intracutane priktest (allergenen ifv anamnese)
o Totaal IgE in serum
o RAST-test = specifieke IgE tegen bepaalde allergenen
Beloop en interventie:
o Snel verdwijnen van de klachten na de bloei van bomen, grassen en planten
de allergenen verdwijnen uit de lucht
o Antihistaminica, lokale middelen (chromoglycaat en/of corticoïden), soms systemische corticoïden
o Desensibilisatie
Andere maatregelen: