HOOFDSTUK 1: Wat is economie? Object, doel en methode van de
economische wetenschap.
Inleiding
Economische wetenschap geeft inzicht geven in de maatschappelijke organisatie (vanuit een specifieke invalshoek):
om betere beslissingen te kunnen nemen in het dagelijks leven, om de problemen van de wereld waarin we leven
beter te begrijpen en om een beter beleid te kunnen voeren.
Economisch probleem
Het economisch probleem: veelvuldige behoeften versus schaarse middelen (kiezen).
Wie iets kiest, geeft iets anders op. Opportuniteitskost = de waarde van het beste alternatief dat men opgeeft door
deze keuze te maken.
DEF.: ‘The science which studies human behavior as a relationship between ends and scarce means which have
alternative uses’. ‘… een sociale wetenschap die tot voorwerp heeft het beheer van schaarse middelen’.
Productieproces
Productie is alle activiteiten; waardoor goederen en diensten tot stand worden gebracht (economische goederen;
consumptiegoederen en kapitaalgoederen), en op gepaste tijd en plaats ter beschikking worden gesteld van
consumenten, door inzet van schaarse middelen (de productiefactoren: arbeid, natuur en kapitaal).
Dit beheer van de beschikbare middelen omvat 3 typische problemen:
• Allocatie van middelen: wat, hoeveel en hoe produceren
• Verdeling (distributie): voor wie produceren
• Nastreven van volledige aanwending van de middelen: stabilisatieprobleem.
De productiefunctie is een technische relatie tussen de hoeveelheid productiefactoren (inputs) en de maximale
hoeveelheid economische goederen (output) die men daarmee kan produceren. X = f(L, K, N)
Productiemogelijkheden(curve) van een land
De productiemogelijkhedencurve (zie rechts) geeft alle combinaties van
goederen en diensten die kunnen geproduceerd worden bij volledige
aanwending van de beschikbare productiefactoren. Illustreert de
begrippen: schaarste, opportuniteitskost en keuzeprobleem. Illustreert
volgende beheerproblemen: volledige aanwending van middelen
(= stabilisatie- probleem) en allocatieprobleem.
Verruimen van de productiemogelijkheden van een land
Belangrijke determinanten: arbeidsverdeling en specialisatie; vooruitgang in de technologische kennis; wijzigingen in
de economische ordening. Deze 3 elementen samen noemen we technologische vooruitgang (T):
→ X= f(L, N, K, T )
, Het marktmechanisme versus centrale planning
Centrale planning (centraal geleide economie) bv. voormalige Oostbloklanden, Cuba, Noord-Korea
Centraal orgaan stelt plan op: welke en hoeveel goederen geproduceerd gaan worden en hoe.
Problemen: interne consistentie plan, administratieve inefficiëntie, tekort aan flexibiliteit… motivatie?
Kapitaalgoederen versus consumptiegoederen
Markt (markteconomie)
Vrije prijsvorming (staat centraal en) brengt wensen van vragers en aanbieders samen en stuurt.
Drie functies prijsmechanisme:
o Informatie over de relatieve schaarste
o Signalen/prikkels voor producenten en consumenten
o Primaire inkomensverdeling
Efficiënt systeem dat als vanzelf voor evenwicht zorgt (‘invisible hand’ van Adam Smith)
Problemen: efficiëntie alleen in ideaaltypische situatie (zie ook H6)
o Signaalfunctie verstoord bij monopolie
o Publieke goederen worden omwille van hun karakteristieken niet aangeboden door de markt
o Externe effecten (bv milieuverontreiniging) niet verrekend via de markt → te veel geproduceerd
o Primaire inkomensverdeling sociaal niet altijd aanvaardbaar
Markt en overheid (gemengde economie)
Marktmechanisme met overheidscorrectie
o Aanvulling op het marktmechanisme: bv. verdeling/financiering van collectieve (publieke) goederen
o Tussenkomst in het marktmechanisme: bv maximumprijs vastleggen, anti-kartelvorming
Methodologische aspecten van economische analyse
De economische wetenschap steunt op een aantal hypothesen:
Mensen reageren op prikkels = homo
Optimaliserend gedrag economicus
Ceteris paribus redenering
Kritische kanttekeningen
Economen veronderstellen vaak dat economische agenten rationeel denken en bijgevolg optimale beslissingen
nemen. Mensen zijn misschien niet altijd rationeel en nemen bijgevolg niet altijd optimale beslissingen. “Behavioral
economics” houdt rekening met de beperkte rationaliteit van economische agenten.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur xanthehl. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.