2.1 In de tijd van burgers en stoommachines Themakatern GS rechtsstaat en democratie
H1: Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland (tot 1800) Themakatern (4/5 Havo Geschiedenis)
Themakatern Rechtstaat & Democratie havo 5 - Samenvatting
Tout pour ce livre (8)
École, étude et sujet
Lycée
HAVO
Geschiedenis
5
Tous les documents sur ce sujet (2886)
Vendeur
S'abonner
kimberlyvanboven
Aperçu du contenu
Hoofdstuk 9
§1. - Het voeren van 2 wereldoorlogen
- Verwoestingen door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van burgers bij de oorlog.
Ontstaan
De eerste wereldoorlog ontstond na aanleiding van een moord op de Oostenrijkse troonopvolger
Ferdinand en zijn vrouw. Hij werd vermoord door een Serviër. Oostenrijk-Hongarije verklaarde hierop
de oorlog aan Servië. Het kwam erop neer dat veel landen een kant kozen en daardoor een
wereldoorlog ontstond.
Oorzaken:
- Nationalisme
- Militarisme : Jongens en mannen droomden ervan heldenmoed te tonen door in het
leger te gaan.
- Bewapening: Door de industriële revolutie waren de wapens erg ontwikkeld en was er
een wapenwedloop ontstaan.
- Modern imperialisme: Duitsland voelde zich achtergesteld bij het verkrijgen van
kolonies, weltpolitik leidt tot spanningen.
- Bondgenootschappen: Je sleept elkaar mee de oorlog in.
- Verstoord machtsevenwicht: Duitsland verstoorde het machtsevenwicht.
Verloop van de oorlog
Aan het Oostfront vocht Duitsland tegen Rusland. In 1917 trad de tsaar van Rusland af, waardoor er
opstand ontstond. Er kwam een nieuwe regering die doorging met de oorlog. In 1918 greep Lenin de
macht, waarna er vrede kwam met Duitsland.
Aan het Westfront viel Duitsland België binnen, waarna Engeland, de bondgenoot van België,
Duitsland de oorlog verklaarde. Duitsland viel Noord-Frankrijk binnen, maar werd voor Parijs
teruggeslagen. Het bleef zo’n 4 jaar liggen, totdat er vrede met Rusland was gesloten. Duitsland
bracht troepen naar het Westfront en ze rukten op. De geallieerden gingen in tegenaanval. Duitsland
staakte de strijd om 3 redenen:
- De Britten hadden tanks
- Oostenrijk-Hongarije stortte in en staakte de strijd
- In Duitsland brak opstand uit
Verdrag van Versailles
Duitsland krijgt de schuld van de oorlog.
Het moet/mag geen: - Herstelbetalingen betalen
- Gebied afstaan
- Geen vloot, luchtmacht en zware wapens bezitten
- Geen leger van meer dan 100.000 man
Gevolgen WO1
- Miljoenen doden en gewonden
- Pessimisme
- Verdrag van Versailles leidde tot WO2
, Hoofdstuk 9
§2. De crisis van het wereldkapitalisme
Oorzaken van de crisis
- Na de eerste wereldoorlog groeide de welvaart in Amerika door veel export naar Europese landen
die getroffen waren door de oorlog. De Amerikaanse economie bloeide. Amerikanen kochten veel en
gingen veel uit. Boeren gingen moderniseren zodat zij meer konden produceren. Ondertussen in
Europa herstelde de economie zich en werd de import uit Amerika verminderd. Boeren zaten met
overschot en konden hun schulden voor de modernisatie niet betalen. Banken kregen hun geleende
geld niet terug en gingen failliet.
- Een andere oorzaak was dat de productie was toegenomen maar de lonen waren niet gestegen.
Mensen verdienden dus nog hetzelfde, maar er waren meer goederen geproduceerd. Er ontstond
dus overtollige voorraad. Daardoor moesten ze personeel ontslaan, waardoor de koopkracht nog
verder daalde.
Oplossing van de crisis in de VS
Eerst was er een liberale aanpak: bezuinigingen.
In 1933 startte president Roosevelt met ‘New Deal’. De overheid greep in.
- Werklozen kregen financiële steun
- Banken werden gered met staatsleningen
- Huizenbezitters in de problemen werden geholpen
- Grote werkgelegenheidsprojecten
- Agricultural adjustment act (boeren kregen subsidie als ze niks produceerden)
- (Bank holidays?)
Deze aanpak was succesvol
Oplossingen van de crisis in Nederland
Liberale aanpak o.l.v. Colijn: bezuinigingen, bescheiden uitkeringen en werkverschaffingsprojecten.
Crisis moet ‘uitzieken’.
Verschil in oplossing tussen VS en NL
VS pompt geld in economie en NL bezuinigt
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kimberlyvanboven. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.