Sociologie , Parmentier
H1: Op een ontdekkingstocht door een bekend gebied
Er zijn verschillende lagen in de samenleving. (zoals ajuin)
“Samenleving is een speelveld met spelregels en spelers”
Specifieke posities: te vergelijken met sport, spelers hebben plaats in team (positie) volgens
kwaliteiten. Plaats in de samenleving (positie) is stabiel maar niet voor altijd vastgesteld.
Posities blijven bestaan maar invulling verandert door de tijd met grote continuïteit.
Specifieke rollen: wijze waarop men positie invult. Activistisch of niet?
Hoge of lage status: Het aanzien, waardering, hoe andere kijken naar positie.
Informatie en communicatie: belangrijk hulpmiddel om afspraken te maken als je iets wil
bereiken, vermijden, …
Taakverdeling & hiërarchie: Naar wie wordt er geluisterd? E.v.t. informeel, in praktijk anders.
Productiviteit: Wat wordt geproduceerd in een organisatie?
Inzet & uitkomst
Motieven: Waarom neem je de beslissing?
Neutrale waarnemers: waarnemers van het maatschappelijk veld
Niet permanent, meestal in wetenschap te vinden
“Het leven door de bril van een socioloog”
Bril = röntgenfoto, verbeelding nodig volgens Millers om samenleving te vatten.
Micro-niveau: van individu
Macro-niveau: hogere niveaus van samenleving
Over eten en drinken: hier 3x/dag, in andere landen niet spanningsveld. Hoe mensen met eten en
drinken omgaan hangt af van sociale en culturele context.
Sociale metamorfose ondergaan = koffie is van alledaagsheid terug ‘hot’ geworden. Het is niet langer
tegen dorst of moeheid, nu ook deel van sociale rituelen en krijgt symbolische waarden.
Koffie heeft ook plaats in netwerk van sociale en economische verhoudingen. (productie, export, import)
Levensstijl: Wijze waarop men stijl creëert, individuele keuze.
Niet wat men is, maar wat men lijkt is belangrijk buitenkant van de mens wordt sociaal ingevuld.
Vb. lifestyle: het ideale lichaam (gebruind, energiek, …)
Look = cultuurgebonden, wanneer overgenomen door lagen van de maatschappij = nieuwe look voor
elites
Sport: elke sport heeft sociaal gekleurd kaartje
Onderzoek van Smits (2004) wees uit dat:
, Skieen en tennis = hoge sociale status
Wielrennen en vissen = lagere waardering
Liefde: Commercialisering Valentijn
Verliefdheid blind, keuze van partner niet. Mensen huwen meestal binnen hetzelfde sociale milieu:
Religie
Herkomst
Opleiding
Kans kleiner op conflicten, makkelijker praten, gemeenschappelijke activiteiten
Sociale druk van sociale omgeving gearrangeerde huwelijken of afkeuring partners (subtieler)
Contigent maar niet arbitrair
Contigent= iets had anders kunnen zijn als het nu is (wat is mooi/lelijk?, hoe we eten klaarmaken?, …)
Arbitrair = willekeurig
Het is niet omdat sommige gebruiken contigent zijn dat er geen reden is waarom we deze gebruiken zo
uitvoeren.
“Nog een stap verder”
Waarom zijn er echtscheidingen, is dood taboe, …? Antwoord komt uit onze ‘common sense’ of
gezond verstand.
Feiten
Waarnemingen
Gezond verstand Ervaringen
Inzichten
Received Wisdom
Echtsscheidingen: door sociale omstandigheden
Niet alle relaties eindigen in huwelijk
Vroeger: niet trouwen = geen kinderen, jaren 60’ was er omslag.
Waarom zijn er echtscheidingen?
o Toestand 1-2 generaties geleden: M werken, V thuis. ’60 protest tegen hiërarchie in
samenleving vrouwen worden financieel onafhankelijk
o Sociale druk (religie, familie, …) om niet te scheiden = vermindert/onbestaand.
o Lange levensverwachting (demografische factor), vandaag worden mensen veel ouder.
60-70 jaar met dezelfde partner? Hoe langer iets duurt, hoe makkelijker iets misloopt.
Mensen veranderen van interesses, nieuwe omstandigheden, …
o Erosie klassieke solidariteitsverbanden. Mensen hebben minder contact met hun familie.
o Wetgeving, juridische samenleving evolueert mee. Regeling tussen partners is stuk
makkelijker geworden.
, o Toename sociale contacten buiten het gezinsverband
Zelfdoding
Durkheim: onderzocht zelfmoord, zocht verbanden.
Correlatie werd verklaard door sociale integratie en desintegratie, combinatie van sociale
omstandigheden leidde tot verhoogde zelfmoord.
Arbeid
Arbeid bepaalt onze sociale positie, status en zelfs onze identiteit
Latente deprivatiemodel (Marie Jahoda) – functies van arbeid
Het belang van arbeid in het leven van elke mens.
Arbeid is belangrijk omdat het zorgt voor inkomen (indien bezoldigt werk).
Maar arbeid heeft nog 5 andere latente functies volgens Jahoda (liggen niet voor de hand):
Arbeid structureert de tijd van individuen
Arbeid is bron van sociale contacten & ervaringen
Arbeid levert persoonlijke doeleinden op (persoonlijk & collectief)
Arbeid zorgt voor status & identiteit. Positie in samenleving?
Arbeid dwingt tot activiteit. Wie stil staat gaat achteruit. Arbeid is permanent proces.
Welzijn van personen op het werk vermindert als die latente functies niet worden
uitgevoerd.
Psychisch welzijn verslechterd indien betaald werk wegvalt
“Een eerste definitie”
!Vanbuiten leren!
Def: Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, in hun
ontstaan, voortbestaan en veranderen, en tevens ook het sociale handelen van mensen in de interactie
met deze patronen en structuren.
Gemeenschappelijke elementen:
Patronen (gedragspatronen en opvattingen) en structuren (positioneel en symbolisch)
Sociaal handelen, wat individuen doen
Sociale interacties en relaties
Sociale omgeving
Diverse samenlevingsverbanden
De samenleving
Structureel = relationeel