Dit is een compacte en gestructureerde samenvatting van alle theorie uit de slides van het vak Mens en Organisatie, gegeven door prof. Marijke Verbruggen. Let op: de cases besproken in de les zitten hier NIET in!
= Het regelen/installeren van collectieve activiteiten zodat het collectieve resultaat superieur is aan het
resultaat van individuen die alleen werken
→ meerdere personen bij betrokken
→ collectief resultaat > som resultaat ieder individu
→ door taken te verdelen en op elkaar af te stemmen
0.1 Organisatie
= De regelmatigen die het resultaat zijn van organiseren: een duurzaam, geregeld en doelgericht
samenwerkingsverband
→ = kenmerken organiseren
→ duurzaam, geregeld en doelgericht
0.2 Voordelen van organiseren
- Arbeidsdeling en specialisatie
- Grotere capaciteit om om te gaan met complexe omgevingen
- Schaalvoordelen (economies of scale & scope)
- Lagere transactiekosten
- Uitoefenen van macht en controle
Superieure resultaten
0.3 RISICO’S BIJ SLECHT ORGANISEREN – COLOMBIA SPACE SHUTTLE
- Beperkte motivatie en moreel
o Bv: staking Bpost: te veel werken voor te laag loon
o Bv: protest tegen coronamaatregelen
- Late en onjuiste beslissingen
o Bv: Oorlog tegen corona te laat begonnen in België
o Bv: Kodak
- Conflict en gebrek aan coördinatie
- Slecht reageren op nieuwe kansen en externe veranderingen (Bv: Nokia)
- Stijgende kosten
1. STRUCTUUR
Hoe zijn de taken en verantwoordelijkheden verdeeld?
Aspecten van structuur
- Centralisatie/hiërarchie: niveaus, autoriteit, rapporteringslijnen
- Specialisatie: rollen, groepen en eenheden
- Regels, standaarden, tijdschema’s
,1.1 De mechanische organisatie
- Filmfragment Modern Times = gebrek aan samenwerking & organisatie
- Oorsprong van de mechanistische organisatie
o Ontstaan onder invloed van de industriële revolutie (opkomst van de machines)
o Inspiratie: aanpak Frederik de Grote in het leger (1712-1786)
o Mechanistische leger -> mechanistische organisatie
1.1.1 STROMING 1: Scientific management
- Grondlegger: Frederick Taylor
o Amerikaans ingenieur (1856 – 1915)
o Focus op de werkvloer: verhoging efficiëntie in fabrieken
o Controversieel: veel kritiek
o Basis: sterk geloof in de kracht van de wetenschap
- 5 Basisprincipes
o Gebruik wetenschappelijke methoden om de efficiëntste manier van werk te verrichten,
te bepalen (richtlijnen)
o Verantwoordelijkheid voor organiseren van het werk van arbeider naar manager
= principe ARBEIDSDELING
o Juiste ‘man’ op juiste plaats
o Arbeiders moeten getraind worden om werk efficiënt te verrichten
o Contoleer/stuur prestaties
- Voorbeeld: Bethlehem Steel Company
o Voor Taylor
▪ 1 type schop voor ijzererts, cokes, as en slakken
▪ 600 arbeiders; elk gemiddeld 10 ton per dag
o Taylor
▪ Arbeidsstudie rond:
• Vorm schop die best afgestemd is op type materiaal
• Optimale zwaarte schop, optimale schepbeweging
▪ Resultaat
• Nog 150 arbeiders nodig; elk gemiddeld 47,5 ton per dag
- Impact Taylor
o => functioneel mechanisme
▪ Arbeidsdeling (scheiding denken, doen en controle)
▪ Werkstructurering
▪ Standaardisatie
= weinig bewegingsvrijheid om individuele beslissingen te maken, per taak of per
functie is al vastgelegd wat verwacht wordt
▪ Regels => voorspelbaarheid gedrag werknemers & kwantiteit/kwaliteit
producten
o Taylorisme kreeg heel wat navolging
▪ Populair onder
• Progressieven (geloof in de wetenschap)
• Mussolini, Lenin, Trotsky…
▪ Time motions studies (Gilbreth)
,1.1.2 STROMING 2: Klassieke managementtheorie
- Grondlegger: Henri Fayol
o Frans mijndirecteur (1814 – 1925)
o Focus op management: ‘Hoe moet het topmanagement het bedrijf leiden?’
- Managementtaken
o Plannen en voorspellen
o Organiseren
o Leiden
o Coördineren
o Controleren
- Managementprincipes
o Eenheid van bevel
= werknemer heeft slechts één baas
o Span of control
= overzicht behouden, over hoeveel man kan 1 iemand de baas blijven, duidelijke orders
geven?
o Scalaire keten
= duidelijke hiërarchie
o Eenheid van richting
o Specialisatie
o Gelijkheid
o Rechtvaardige beloning
o Initiatief
o Teamspirit; samenhorigheid; goede verhoudingen
o Streven naar laag personeelsverloop
o Discipline en orde
o Autoriteit en verantwoordelijkheid moeten hand in hand gaan
▪ Autoriteit (macht) >> verantwoordelijkheid en toerekening
Willekeurig gedrag, onverantwoordelijk gedrag, corruptie
▪ Verantwoordelijkheid >> Autoriteit
Onmogelijkheid om middelen te krijgen en om dingen gedaan te krijgen
→ frustratie voor het individu; gebrek aan resultaten voor organisatie
- Impact van Fayol
o => Sociaal mechanisme
▪ Autoriteitsstructuur
▪ Onpersoonlijk legalisme
= iedereen moet regels volgen, ongeacht je positie
▪ Regels => gelijke behandeling
o Navolging tot op vandaag de dag
, - Kenmerken van een mechanistische organisatie
o SPECIALISATIE: Verdelen van taken
▪ Functioneel
▪ Specialistisch
▪ Duidelijke rolomschrijvingen
o CENTRALISATIE
▪ Meerdere niveaus
▪ Gecentraliseerde autoriteit
▪ 1 rapporteringslijn
o Standaarden en tijdschema’s
▪ Verplichtend
▪ Gebaseerd op regels
o Processen
▪ Integratie: verticaal en direct contact
▪ Controle: gecentraliseerd en bureaucratisch
▪ Motivatie: via loon op basis van individueel resultaat
o Herkenbare kenmerken
▪ Eenheid van bevel: directe supervisie, rapportering, centralisatie informatie
▪ Nadruk op voorschrift: procedures, regels, functiebeschrijving
▪ Departementalisatie: organogram, lijn/staf
• Staf = arbeidsanalysten die advies geven over hoe het moet verlopen,
hebben invloed, maar niet rechtstreeks (enkel via advies)
• Lijn = mensen die in de lijn staan tot het maken van een product
▪ Top-down sturing: objectieven, budget, systematische beoordeling
- Voordelen van de mechanistische organisatie:
15.007.033 Ford T’s tussen 1908 – 1927
o Maakt massaproductie mogelijk met een hoge mate van efficiëntie en precisie
o Schakelt ongeschoolden nuttig in
o Ontwikkelt specialisten en specialismen
o Vermindert onrechtvaardigheid
o Duidelijkheid en stabiliteit
- Voordelen hiërarchie
o Verantwoordelijkheden vastleggen
o Orde brengen in het beslissingsproces
o Een aanvaardbare basis vastleggen voor de organisatie en consensus stimuleren
o Mensen met de nodige competenties op elk hiërarchisch niveau plaatsen
o Duidelijke promotiepaden
- Nadelen mechanistische organisatie
o Voor mensen in de organisatie
▪ Communicatieproblemen en een gevoel van afstand tussen de top en de basis
van de organisatie
▪ Dehumanisering van de arbeid
▪ motivatieproblemen
o Op bestuursniveau
▪ Inefficiëntie in het nemen van beslissingen
▪ Verantwoordelijkheid afschuiven op het systeem
▪ Neiging om “status quo” te behouden
▪ Aanpassingsproblemen
Case: Acme en Omega
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur LeonoreVH. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
