De plantenwereld als bron van geneesmiddelen
Eerste geneesmiddelen waren meestal van plantaardige oorsprong
Eigenschappen ontdekt op empirische wijze (bv. bij zoeken naar voedselbronnen)
à trial and error: bv. bij toxische verschijnselen werd het geneesmiddel niet meer gebruikt
Oudste info:
o Mesopotamië (3000 v. Chr.)
o Egypte: Ebers Papyrus (1550 v. Chr.)
Griekenland:
o Hippocrates: ‘Vader van de Geneeskunde’ (400 v. Chr.)
à was de eerste die erkende dat ziektes natuurlijke oorzaken hadden en geen
bovennatuurlijke (straf v/d goden)
o Dioscorides: ‘De Materia Medica’ (6e eeuw)
= alle kennis over geneesmiddelen
à 600 medicinale planten
à Gebruik tot ver in middeleeuwen
Europa:
o Rembert Dodoens: Cruydt boek (1554)
= 1e NL-talig
o Ontdekkingsreizen (16e – 17e eeuw)
à Veel nieuwe planten
Bv. Kina bast (Jezuïtenpoeder): tegen malaria & koorts
o Van botanische naar chemische discipline (begin 19e eeuw)
à Sertürner: isolatie van morfine uit opium (1803)
à Pelletier en Caventou: isolatie kinine (anti-koortswerking) uit kina bast (1820)
standbeeld in Parijs: hand op het hoofd à koorts
Farmacognosie (1815)
= behandelt de natuurproducten, gebruikt als geneesmiddel, voor de productie van
geneesmiddelen, en voor het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen
Natuurproducten
o Volledig organisme (plant, dier, micro-organisme)
à geheel of deel (bv. Spaanse vlieg, dierlijke pancreas)
à als zodanig of verwerkt (meestal gedroogd: drogerij)
o Extracten
o Zuivere (geïsoleerde) producten
1
,Fytochemie = chemie van plantenstoffen
Fytotherapie = gebruik van plantenpreparaten omwille van geneeskrachtige werking
Moderne geneesmiddelen
o Synthetische geneesmiddelen: medicinale chemie (bv. aspirine)
o Producten van microbiële oorsprong: antibiotica (bv. penicilline)
o Biologicals: biotechnologisch geproduceerde geneesmiddelen (bv. hormonen,
cytokines, antilichamen,…)
Farmaceutische biotechnologie
o Natuurproducten (bv. thee)
à zuivere natuurstoffen
à plantaardige preparaten / Fytotherapeutica
Ethnofarmacologie = studie van de geneesmiddelen gebruikt in de volksgeneeskunde of
traditionele geneeskunde
o Traditionele Chinese kruidengeneeskunde (TCM)
o Ayruveda (Indiase subcontinent)
o Unani (Perzisch-Arabisch)
o Afrika / Zuid-Amerika: mondelinge overlevering à minder structuur
Ruw, gedroogd plantaardig materiaal = drogerij
o Als zodanig gebruiken
o Als uitgangspunt voor een bereiding (thee, droog extract,…)
o Om zuivere producten (geneesmiddelen) te isoleren
Kwaliteitscriteria à monografieën van (Europese) Farmacopee
Monografie
o Definitie: oorsprong, belangrijkste vereiste voor inhoudsstoffen
o Karakter: organoleptische eigenschappen
o Identificatie: macroscopisch / microscopisch / kleurreacties / dunne laag
chromatografie
o Testen: zuiverheid
o Bepalingen: gehaltebepaling
o (Instructies voor bewaring)
Bv. Belladonna blad
Dunne laag chromatografie (identificatie en zuiverheidsonderzoek)
Vloeibaar extract van drogerij onderaan op silicagel geplaatst à solventen worden
opgenomen door plaatje à inhoudsstoffen van drogerij worden meegenomen naar boven
Plantaardige bereidingen:
Extractie-methoden = inhoudsstoffen extraheren met een solvent (water of organisch)
o Maceratie = plantenmateriaal laten trekken in solvent
o Percolatie = solvent door het plantenmateriaal laten lopen
o Infusie = thee zetten: kokend water op plantenmateriaal gieten Water
o Decoct = plantenmateriaal opkoken met water (afkooksel)
2
,Concentratie = solvent verwijderen (afdampen) onder verminderde druk (Rotavapor)
Drogen
o Droogoven bij 60-80°C
o Sproeidrogen = vernevelen met warme lucht
o Vriesdrogen (lyofilisatie)
à bevroren materiaal (waterig extract) in vacuum: watermolecuolen sublimeren
Extract
o Vloeibaar: extracta fluida
o Zacht: extracta spissa (15-25% residueel water, stroperig)
o Droog: extracta sicca (solvent verwijderd)
Tinctuur = vloeibaar extract met alcohol / water
DER = Drug / Extract Ratio
means the ratio between the quantity of herbal substance used in the manufacture of a
herbal preparation and the quantity of the herbal preparation obtained.
The number (given as the actual range) written before the colon is the relative quantity of
the herbal substance; the number written after the colon is the relative quantity of the
herbal preparation obtained.
Scheidingsmethoden:
Bv. chromatografie
Mobiele fase
Extract
Stationaire fase
(vaste stof bv.
Silicagel)
Zuiver product
Primaire metabolieten
= basis van het leven
à Biochemie (koolhydraten, lipiden, proteïnen, nucleïnezuren)
Secundaire metabolieten
= typisch voor (micro-organismen en) de plantenwereld
à Nut voor plant? Ecologische interacties, bescherming, evolutionair voordeel
à Verantwoordelijk voor meeste geneeskrachtige eigenschappen van planten
à Biodiversiteit!
3
, 2. Ontstaan en evolutie van het leven op aarde
Abiogenese = het ontstaan van het leven uit niet-levende materie
Leven à verschillende definities
Bv. Systeem dat reageert op interne of externe veranderingen, waardoor het kan blijven
voortbestaan
Kenmerken:
o Stofwisseling
o Groei
o Reacties op prikkels
o Reproductie
o Mutaties en reproductie van deze mutaties
o Homeostase
o Een uit- of inwendige beweging
o Cellulaire opbouw à virus is geen leven
Tijdslijn:
Hydrosfeer = geheel van water op, onder en boven het oppervlak van een planeet
Prebiotische chemie
Experiment van Miller – Urey (1935)
‘Primitieve’ atmosfeer met gassen / dampen (C,N,O,H)
Elektrische ontladingen (bv. bliksem)
Aminozuren, hydroxyzuren, suikers
Purinen en pyrimiden (bouwstenen DNA en RNA)
Lipiden (membraancomponenten)
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur farma1234567890. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.