Reumatologische aandoeningen
Reumatologische aandoeningen
BW – bindweefsel ziekten - Smith
Inleiding – Smith
o wat is reumatologie
= systeemaandoeining → reumatische aandoeningen die naast ontstekingen van gewrichten ook
inwendige organen aantasten → auto-immuunaandoeningen = eigen immuunsysteem antilichamen
tegen zichzelf aanmaken
- vooral bewegingsstelsel = aandoeningen van gewrichten, spieren, pezen en bot → geen diagnose
maar een klacht
- maar ook soms systeemlijden
- exclusie traumatologie
verschil mechanische pijn en inflammatoire pijn
mechanische pijn → goede nachtrust, geen bij bij het opstaan maar naarmate de dag
vordert meer pijn
inflammatoire pijn → slechte nachtrust, pijn bij het opstaan = ochtendstijfheid →
bevorderd bij bewegen, minder pijn op het einde van de dag
patronen van gewrichtsaantasting
mono-articulair
polyarticulair (>5)
pauci-articulair (<5) = oligoarticulair
verdeling chronische artritis
jicht
monoarticulair
1/100
spondylartropathie
oligoarticulair en spondylitis
1/100
reumatoïde artritis
polyarticulair
1/100
lupus
systeemziekte
1/5000
reumatische systeemziekten of bindweefselziekten deel 1 - Smith
o wat zijn reumatisch systeemziekten?
= bindweefselziekten → gemedieerd door immuuncomponente cellen vnl lymfocyten auto-antistoffen
→ antinucleaire antistoffen (ANA)
Lupus
wat is lupus?
= chronische, multisysteem, auto-immune aandoening → aanwezig van auto-antilichamen die
immuuncomplexen vormen en verscheidene organen kunnen laten ontsteken
o prevalentie
1/2000
vooral niet-blanke vrouwen (30-150/100 000)
o symptomen
heel uiteenlopende symptomen/ heterogeen klinisch ziektebeeld:
anti-ds-DNA specifiek voor systeemlupus
moe/ koorts/ gewichtsverlies
myalgieën (= spierpijn)/ artralgieën (= gewrichtspijn)/ artritiden
1
,Reumatologische aandoeningen
malaire rash → huidaantasting na zonnexposie op kaken ~ vlinderrash
pijnloze aften
serositiden = longzakvlies ontsteking of hartvliesontsteking
hematologische aandoeningen → bloedarmoede (anemie)
o oefentherapie
→ cardiovasculaire trainaing: wandelen + fietsergometer
→ resistance training → free weight + thera band
Systeemsclerose
wat is systeemsclerose?
= SSc = sclerodermie → zeldzame en chronische reumatische aandoening, ernst varieert sterk van persoon tot
persoon
o Prevalentie
1/10 000
30-50 jaar
meer vrouwen
o symptomen
Fibrose
bindweefsel wordt sugger → bindweefselopstapeling thv de huid en inwendige
organen
generalised vasculopathy
90% fenomeen van Raynaud → schade aan bloedvatwand, bij koude en stress
verminderde bloeddoorstroming → extremiteiten kleruverandering
afweersysteem (auto-immunity)
ontregeld en gedraagt zich abnormaal → geen onderscheid meer maken tussen
lichaamsvreemde stoffen en lichaamseigen stoffen → afweersysteem keert zich
tegen eigen lichaam → aanmaak van systeemsclerospecifieke antilichamen in het
bloed
o verschil tss limited cutaneous (LcSSc) en diffuse cutaneous (DcSSc)
→ LcSSc heeft enkel beperkte huidaantasting bij de extremiteiten terwijk DcSSc heeft diffuse
huidaantasting over het hele lichaam
o oefentherapie
aerobic excercise
resistance training
multidimensionele gemonitorde oefentherapie thuis
Sjörgen syndroom
wat is Sjörgen?
= chronische, multisysteem, auto-immuun aandoening → gekarakteriseerd door verminderde traan en
speekselklierfunctie → droge mond en droge ogen
2 cathegoriën:
- exocriene kliermanifestaties
- extraglandulaire manifestaties
o prevalentie
5/1000
vrouwen tss 30-60 jaar
o symptomen
xerophtalmie = oculaire droogte
2
,Reumatologische aandoeningen
xerostomie = orale droogte
auto-antistoffen → ANA, anti-SSA, anti-SSB
dentale caries toename (onverklaard)
Polymyalgia reumatica
wat is Polymyalgia reumatica?
= inflammatoire reumatische aandoening, klinisch gekarikatiseerd door pijn en ochtendstijfheid thv schouder,
bekkengordel en nek
→ kan gepaard gaan met neuscelarteritis (gian cel artritis)
o prevalentie
1/100 in lft > 55 jaar
vooral bij vrouwen
o symptomen
inflammatoire spierpijn schouder- en bekkengordel
trage en moeilijke schouder abductieboog
maximale bloedbezinking; normale spierenzymen
o behandeling
corticoïden
o oefentherapie
spiermassa, valreductie
Idiopatische inflammatoire myositis: polymyositis en dermatomyositis
wat is idopatische inflammatoire myositis?
= beide multisysteem aandoeningen, proximale skeletale spierzwakte en evidentie van spierinflammatie
o prevalentie
2/ 100 000
vooral vrouwen tss 40-50 jaar
kunnen voorkomen op alle leeftijden
o symptomen
spierzwakte is symmetrisch en proximaal
vnl heuplflexoren + nekflexoren + deltoid = myositis (spierontsteking)
verloopt insidieus en subacuut
orofaryngeale en oesofagale spieren → sliklast en verslikken; aspiratielongontsteking
diafragma en thoracale spieren → respiratoir falen
Huid
verleuring extensorzijde MCP, PIP, DIP (gottron papules)
heliotrope rash thv oogleden → rash thv aangezicht, nek, borst
erythrela → V sign
o oefentherapie
aerobic training
resistance training
Neoplasie – Smith
Oncologie in de reumatologie:
o bottumoren
3
, Reumatologische aandoeningen
Goedaardig (goed afgelijnd en geen meta’s), relatief frequent
Kwadaardig (invasief en meta’s), eerder zeldzaam
Goedaardig Kwaadaardig
BOT OSTEOOM OESTEOCARCOOM
KRAAKBEEN CHONDROOM CHONDROSARCOOM
Begrenzing Scherp en sclerotisch Wazig
Cortex Bewaard Onderbroken
Periostale reactie Afwezig Aanwezig
Symptomen
Inflammatoire pijn → maligne tumoren: continue diepe pijn die niet weg gaat met
rust
Lokale zwelling → manken, beperkte ROM
Spontane fracturen → ploste toename in pijn an een triviaal trauma suggereert een
pathologische fractuur
Bij maligne tumoren: metastasen, vermagering, …
− Dr hematogene uitzaaiing veroorzaken slide tumoren metastasen
− Hoogste prevalentie bij borstCA (vr), prostaat (man), long, colon, schildklier
en myeloom
− Vaststelling:
- Incidentiele bevinding (beeldvorming) in een asymptomatsuche P
- Gelokaliseerde pijn
- Neurologische bevindingen
Symptomen van metastasen zijn:
− Compressie van zenuwwortels
- Radiculaire component met geassocieerde senso/motorisch verlies
naar “”n lidmaat
- Bandvormige pijn rondom thorax
- Beenmergcompressie
− Bv wervelmetastase
- Pijn vaak eerst vastgesteld natriviaal trauma
- Constante pijn en neemt toe over dagen/weken
- Wordt erger door dragen van gewichten, vebetert bij neerliggen
- Nachtelijke pijn
Behandeling
Ifv primaire tumoren of metastase
Waar mogelijke heelkunde
Nabehandeling dmv chemotherapie of radiotherapie
o Intra-articulaire tumoren
Goedaardig
Villonodulaire synovitis
Osteochondromatose
Kwaadaardig
Synoviaal sarcoom (zeldzaam)
o Paraneoplasie
→ groep aandoeningen die het resultaat zijn van een tumor of metastase → gemedieerd door
hormonen en cytokinen van een tumor of als gevolg van immuun defensie tegen de tumorale cellen
4