Resume
Samenvatting Oedipus en de psychoanalyse, Klassieke Mythologie ((A000619)
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting Oedipus en de psychoanalyse, Klassieke Mythologie ((A)
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Oedipus en de psychoanalyseVoorafgaand aan Sophocles
• Vandaag: meritocratie = onze plaats in de samenleving is eigen verdienste
⇒ Alles is mogelijk, successen en falen (losers)
⇒ Niet passief
• Tov vroeger: toeval, niet in eigen handen
⇒ Noodlot, fortuna, de goden
• Heb je geen vat op, speelbal van omstandigheden
⇒ Unfortunates ipv losers; oordeel niet te snel; tragedie
• Oedipus bevindt zich tussen een mythisch wereldbeeld (goden centraal) en
een modern wereldbeeld (gedachte van controle over eigen lot)
⇒ Goden staan eigenlijk voor een kracht waar de mens niets aan kan doen
• Het verhaal van Oedipus was al bekend voor Homerus, maar in een andere
versie:
“En ik zag Oedipus’ moeder, de beeldschone vrouw Epikaste, die zonder erg
met haar eigen zoon was getrouwd en zo ernstig kwaad had begaan. Nadat hij
zijn vader gedood had, huwde hij haar. Gauw maakten de goden dat bekend
aan de mensen. Door het noodlottig besluit van de goden in droefheid
gedompeld, bleef hij in het lieflijke Thebe over de Cadmeërs regeren. Zij
echter ging naar de woning van Hades, de doodspoortbewaker, toen zij een
strop aan de zolder geknoopt had en, door leed overweldigd, zich had
verhangen. Hem liet zij achter in alle ellende die de godinnen der Wraak van
een moeder haar zoon kunnen brengen.” (Odyssee, 11, 271-280)
⇒ Hij (Odisseus) daalde af in de onderwereld en zag bekende overledenen
⇒ Enkele elementen zijn anders in de versie van Sophocles
• De goden maken niet bekend dat er iets fout is gegaan, maar Oedipus
zal zelf op zoek gaan naar de waarheid
⇒ Oedipus is koning van Thebe (door de sphinx te verslagen), maar
de pest breekt uit omdat de moordenaar vd vorige koning (layos)
nooit gestraft is. Oedipus neemt het op zich Layos te vinden en
straffen. Bij Homeros blijft hij regeren.
⇒ Bij Sophocles blijft Oedipus niet regeren, maar steekt hij zijn eigen
ogen uit.
• Opvallend: vaasschilderingen vertellen iets anders
⇒ Verhaal: Oedipus verslaat de sphinx zonder wapens
⇒ Vazen: Oedipus dood de sfinx met een speer
• Is een element van typische heldenverhalen
⇒ Typische elementen uit het folkloristische heldenverhaal: het kind dat te
vondeling wordt gelegd, buiten zijn geboortestad opgroeit, een monster
doodt, een prinses huwt en koning wordt ( // bijv. Perseus).
• Gebaseerd op initiatierite?
⇒ Vaarwel zeggen tegen vader en moeder, gezin stichten en
hiërarchische positie aannemen binnen de maatschappij
⇒ Dus problematisch bij Oedipus: hij keert terug naar zijn
moederstad en naar zijn moeder => omgekeerde/mislukte
initiatierite
54
, Als 5e-eeuwse tragedie: Oedipus Tyrannus (ca. 429) van Sophocles
• Bepaalt de vorm waarin de Oedipus-mythe het collectieve geheugen in zal
gaan. Eén van de belangrijkste mythes voor de moderniteit: “Oedipus is the
only Greek hero of whom it could be said that he is as much post-classical as
classical” (Edmunds p. 10).
• Vormt trilogie samen met Sophocles’ Oedipus te Colonus en Antigone.
• Sophocles’ (tragische) inbreng (?): benadrukt de onderling verbonden
thema’s van...
• 1. De ironische omkering:
“The character of Oedipus in all his dimensions-social, religious, human-is the
reverse of what he appears at the head of the city. The Corinthian stranger is
in reality a native of Thebes; the decipherer of riddles, a riddle which he
cannot decipher; the judge, a criminal; the clairvoyant, a blind man; the
savior of the city, its damnation. Oedipus, he who for all is renowned (8), the
first of men (33), noblest of men (46), the man of power, of intelligence, of
honors, of wealth, finds himself the last, the most unhappy (1204-6, 1296 ff.,
1396 ff.), and the worst of men (1365), a sinner (1398), a festering foulness
(1396), object of horror to his equals (1306), hated by the gods (1345),
reduced to beggary and exile (455, 1518).” (Vernant p. 479)
⇒ Paradoxen bij Sophocles
⇒ Oedipus is het omgekeerde van wat hij lijkt op alle vlakken
• Eindigt uiteindelijk als outcast, gehaat door de goden = complete
omkering
• Sophocles’ (tragische) inbreng (?): benadrukt de onderling verbonden
thema’s van... 2. Zien vs. Blindheid:
⇒ O.a. twistgesprek met Tiresias:
“De waarheid heeft kracht, maar niet bij jou, want je bent blind van oren,
geest en ogen. [...] Jij wordt slechts door duisternis gevoed, zodat je mij of
iemand anders die het licht ziet nooit kan schaden.” (OT 370-375)
• dialoog tussen Oedipus en Tiresias (Pasolini’s Oedipus Rex):
https://www.youtube.com/watch?v=6w-MplRyyJw
• Tiresias komt ook in veel andere mythes voor. Hij is het compleet
omgekeerde van Oedipus: hij ziet lichamelijk niet maar een derde oog
heeft en dus geestelijk ziet.
• Hij staat voor het oude mythische model: de finale kennis ligt bij de
goden
• Oedipus staat voor het begin van de moderne traditie: de mens
beweert zelf zijn leven te kunne sturen
⇒ Tragische ironie dat Oedipus zelf ziende blind is en uiteindelijk zoals
Tiresias een ‘blinde ziener’ zal worden (Oedipus te Colonus).
• Sophocles’ (tragische) inbreng (?): benadrukt de onderling verbonden
thema’s van... 3. Goddelijke macht vs. menselijke (on)macht:
⇒ Vraag: kan de mens zijn lot controleren?
• Idee dat Oedipus dit wel zal kunnen (want hij versloeg de Sfinx)
• Tiresias betwist dit, hij staat voor de menselijke onmacht
• Dus strijd van ouder gezag en nieuw soort gezag dat opkomt
⇒ Archaïsche periode van geloof id goden is bijna voorbij, 5de eeuw =
godenkritiek
55
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur odette_vdz. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans