INLEIDING TOT DE RECHTSWETENSCHAP
Afdeling 3: Wet als bron van recht
Hoofdstuk 1: Bronnen van het objectieve recht: algemeen
1. Rechtsbron: meerduidig begrip
Materiële rechtsbronnen (in sociologisch zin)
- Maatschappelijke determinanten van het recht
- Gebeurtenissen in de maatschappij die de wetgeving beïnvloeden
- Van belang zijn onder andere de politieke machtsverhouding, het economische
systeem, de historische en godsdienstige traditie, klimatologische en
geografische omstandigheden
- VB: Corona-epidemie – bepalend voor nieuwe maatregelen/wetgeving
In zin van kernbron/informatiebron
- Vindplaats van recht
- VB: een codex
Formele rechtsbron
- Om te kunnen spreken van een rechtsregel moet een norm geldingskracht
hebben verworven van een bevoegde autoriteit
- Wetgever en rechter
- Herkomst van regel (bevoegd autoriteit)
- Uitdrukking van de maatregelen van materiële rechtsbronnen
i) Gewoonterecht – niet bepaald door de wetgever, maar wel algemeen
eeuwenlang aanvaard dus wordt gezien als een rechtsbron
ii) Algemene rechtsbeginselen die we aanvaarden als deel van Belgische recht
(het meest vage begrip), geacht als een rode draad door het Belgisch
rechtssysteem
iii) Wetgeving (de wet in materiële zin) - bepaalt door de wetgever, om aan een
bepaalde nood te voldoen
iv) Rechtspraak – ook een bron van recht, bindend voor de partijen betrokken bij
het geschil, maar is niet bindend voor het volgende geval (geen verplichting
om na te volgen, wel een bepaalde autoriteit)
v) Rechtsleer/doctrine – geschriften van rechtsgeleerden, interpreteren en
adviseren de wetgever over de rechtspraak (niet bindend)
1
,Hoofdstuk 2: Verschillende betekenissen van het begrip wet
1. Wet in de zin van wat moet
Wat mensen afspreken te doen
2. Wet in de zin van elke bindende rechtsbron
Wetten en regels die door de overheid worden gemaakt
3. Wet in materiële en formele zin
Hoofdstuk 3: Wet in materiële en formele zin
1. Wet in formele en materiële zin
Formele wet: organiek criterium
- Elke beslissing van de wetgevende macht
a) Aangenomen volgens de wetgevende procedure
b) Zonder noodzakelijk een algemene en abstracte normatieve inhoud te
hebben
- Naar de vorm kijken (de tekst zelf, welke vorm neemt de tekst aan) – wie heeft
die tekst gemaakt?
2
, o Wetgevende macht (als er enkel wetten door de wetgevende macht
gemaakt zouden worden, dan zou er geen nood zijn aan een categorie
van formele wetten)
o Formele wetten zijn wetten geschreven door de wetgevende macht
o Is deze tekst door de Belgische wetgevende macht (Federale
Parlement) goedgekeurd:
i) Ja: formele wet
ii) Neen: geen formele wet
- Niet naar de inhoud kijken
Materiële wet: criterium geldingskracht
- Een door de bevoegde overheid uitgevaardigde rechtsregel met een algemeen
en verbindende karakter
- Essentiële kenmerken van materiële wet
a) Rechtsregel
b) Door bevoegde overheid uitgevaardigd
c) Algemeen karakter
d) Verbindend karakter
- Algemene rechtsregel met onpersoonlijk karakter
- Naar de inhoud kijken
- Draagt de tekst algemene gedragsvoorschriften – een normatief karakter
- Materiële wetten zijn wetten naar inhoud van een overheid (kan de
wetgevende macht zijn – dan tegelijkertijd materiële en formele wet)
- Voorbeelden:
i) Toelating om op een straat zonder te betalen kunnen parkeren niet
een wet in de materiële zin, want geen algemeen gedragsvoorschrift +
geen wet in de formele zin (geen toelating van de federale overheid,
wel van de gemeente)
ii) Mondmasker dragen in Brussel is algemeen verplicht (niet individueel
tegen iemand verplicht wet in de materiële zin + wet van de
gemeente Brussel, dus niet de federale overheid (niet een formeel wet)
Niet alle formele wetten zijn materiële wetten
- Niet alle beslissingen van het Belgische Parlement zijn regels, maar wel als
wetten in formele zin gezien
3
, - VB: beslissing om een Belgische nationaliteit aan iemand toe te kennen
betrekking op een persoon (geen materiele wet) + beslissing van het Belgische
Parlement (formele wet)
Niet alle materiële wetten zijn formele wetten
- Er zijn gedragsregels die niet van het Belgische Parlement komen
- VB: mondmaskers dragen in Brussel (beslissing van de gemeenteraad in
Brussel)
Voorbeelden:
i) Bouwvergunning: geen materiële wet (individuele beslissing) + geen formele
wet
ii) Naamverandering: geen materiële wet (individuele beslissing)
iii) Markt op een dorpsplein – parkeerverbod op de markt geen formele wet
(niet van Belgische Parlement) + materiële wet
Publiekrecht: niet altijd formele wetten, altijd materiële wetten
- Wet betreffende het gebruik der talen in wetgevingszaken […] formele wet
- Gecoördineerde wetten op de Raad van Staten formele wet
- Besluit van de Regent […] geen formele wet
- Koninklijk Besluit geen formele wet
- Een decreet – wordt gelijkgesteld met wet, maar is een beslissing van het
Parlement van een deelstaat en niet van het federale Parlement
- Enkel formele wetten dragen de naam ‘wet’
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur inadonvil. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.