Notes de cours
Franse constitutionele traditie
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Notities van de les aangevuld met de handboek
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEK RECHT19.10.2020 – 26.10.2020
Algemeen deel: De Franse constitutionele traditie
1. Krachtlijnen van de politieke geschiedenis
Ancien Regime (ideologisch-politiek begrip, pejoratieve betekenis): Franse
Revolutie is breuklijn, maar achter die breuklijn schuilt ook continuïteit
- Nationale belangen maken dat er soms een zekere graad van continuïteit is
Tweede Middeleeuwen (XIde eeuw als uitgangspunt):
- Geleidelijk vorming van het koninkrijk als een politieke eenheid met de
koning als de effectieve macht
- Grote verschil met Engeland (een echte politieke eenheid/entiteit) gezag
van Koning over het hele land heen
- Koninkrijk Frankrijk:
a) Een koning, maar helemaal geen gezag over het hele koninkrijk (in grote
mate een eretitel)
b) Een tiental territoriale vorsten, die erkennen wel dat er een koning is, maar
het betekend niet dat de koning zich mag inbeelden in de politieke situatie
van de andere territoria
c) De Franse monarchie erin slaagt om haar gezag te vestigen in het hele
Koninkrijk (pas in de XVIde eeuw wordt Frankrijk een politieke entiteit
met een Koning die gezag heeft over het hele land)
Nieuwe Tijd:
- E.z. modern soevereiniteitsconcept verder streven naar een eenheidsstaat
a) De Franse monarchie erin slaagt om haar gezag te vestigen in het hele
Koninkrijk (pas in de XVIde eeuw wordt Frankrijk een politieke entiteit
met een Koning die gezag heeft over het hele land)
b) 100-jaarse oorlog – een poging om andere territoriale vorsten af te
schaffen en uitschakelen
c) Modern soevereiniteitsconcept – in een bepaald territorium kan er maar
één vorst zijn (namelijk de Franse Koning) – pas dan kan de monarchie
politiek inzetten om die eenheid te creëren (XVIIde – XVIIIde eeuw)
- E.z. territoriale uitbreiding uitbreiding van institutionele en juridische
diversiteit in het koninkrijk
1
, a) Na uitschakeling territoriale vorsten kan de Koning denken over
territoriale uitbreiding
b) Frankrijk verstoort het machtevenwicht van de XVIIde en XVIIIde eeuw
c) Na verovering van een territorium ging Frankrijk niet onmiddellijk eigen
instellingen invoeren grote diversiteit van institutioneel en juridisch
landschap over de veroverde territoria
d) Gevolg: enerzijds wilde Franse monarchie eigen politieke gezag
consolideren nood aan eenheid in wetten, maar anderzijds blijven de
eigen politieke gevoelens in nieuwe territoria zo sterk dat uniformiteit is
niet mogelijk
- Overschakeling van het Middeleeuwse model van concurrerende soevereiniteit
(in eenzelfde territorium) naar een model van exclusieve soevereiniteit tijdens
de Nieuwe Tijd
- XVIde eeuw: de Franse koning bereikt zowel de interne soevereiniteit als de
externe soevereiniteit
Algemene excursus soevereiniteit: schematisch ontwikkeling:
i) Tweede Middeleeuwen: concurrerende soevereiniteit
o Van middeleeuwse naar moderne (van de Nieuwe Tijd, 1500-1800)
o Er bestaan verschillende machtscentra in eenzelfde territorium die elk
een eigen legitimiteit hebben (VB: landvorst, min of meer autonome
landsheer of leenmannen binnen hetzelfde gebied, steden, corporaties,
Kerk, Keizer, etc.)
o De eigen legitimiteit wordt uitgedrukt in eigen bevoegdheden i.v.m.
uitvaardigen van rechtsregels (wetgeving, rechtspreken, fiscaliteit, etc.)
o Rechtspluralisme en geprivilegieerd groepen binnen eenzelfde
territorium (multi-level governance multinormativity)
o ‘Privi-leges’: rechtsnormen toepasbaar op een sociale groep die aan
een ‘privata lex’, een eigen rechtstatuut onderworpen is (VB:
universiteiten met eigen rechtbanken – speciale statuten)
ii) Nieuwe Tijd/Nieuwste Tijd (na ca. 1500): exclusieve soevereiniteit
2
, o Algemene tendens: één machtscentrum (VB: de vorst van een gewest,
of een koning) eist alle soevereiniteit binnen een bepaald territorium
voor zichzelf op
o Het begrip soevereiniteit wordt niet meer relatief opgevat, maar in
absolute zin (de soevereiniteit wordt niet gedeeld met andere politieke
actoren, ondergeschikte politieke actoren hebben geen aanspraak op)
o Weerspiegeling en/of het resultaat van een machtsstrijd waarbij dat ene
machtscentrum, dat de ‘vorst’ of ‘soeverein’ heet, de concurrerende
machtscentra heeft uitgeschakeld of onderworpen
o De tendens resulteert derhalve in de affirmatie: één territorium = één
soeverein/vorst
o VB: Stad Gent was heel sterk, de koning Karel V komt snel naar Gent
met zijn hele militaire macht om de opstand in Gent onderdrukken.
o Hoe kon zo’n ontwikkeling over de hele Europa komen: militaire
ontwikkelingen, economische aspecten maken dat er een
schaalvergroting is (de kleine actoren kunnen niet meer volgen)
o A very short history of Absolutism:
a) ME: juridisch leer van de potestas absoluta (tegenover de potestas
ordinaria)
Juristen spelen een belangrijke rol in het bestuur
Onderscheid tussen normale uitoefening van macht
(potestas ordinaria, conform van de recht, de vorst moet
normaal gezien op deze manier machtuitoefenen) vs.
bijzondere machtsuitoefening (potestas absoluta, om
efficiënt te besturen is er nood aan bijzondere uitoefening
van macht, soms in strijd met de recht)
Fundamentele theorie die door de juristen wordt
uitgeoefend
VB: corona crisis is een voorbeeld van potestas absoluta
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur inadonvil. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
84669 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans