GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEK RECHT
16/11/2020
Algemeen deel: Duitse constitutionele traditie
1. De politieke geschiedenis lange geschiedenis van complexe staatsstructuren
a) Middeleeuwen tot 1806: Heilig Roomse Rijk (van de Duitse natie, pas later
toegevoegd)
- Veel ruimer dan de Duitse natie nu
- Uitgangspunt vergelijkbaar met de uitganspunt in Frankrijk
o Franse koning is erin geslaagd om de terittoriale vorsten aan zich te
onderwerpen
- ‘Keizerrijk’, maar waarbij de keizer geen directe macht heeft in de territoriale
vorstendommen die het rijk uitmaken (de keizer zelf is een territoriale vorst)
o Keurvorsten verkiezen de Keizer
o Keizers van verschillende adellijke families
o Verandering in de 15de eeuw
- Vanaf einde 15de – 16de eeuw: de keizerskroon wordt toegekend aan de vorst
van het Habsburgse Huis van Oostenrijk
o Uitzondering: 18de eeuw
o Een constitutioneel gewoonte (compromis)
o Formeel wordt de keizer steeds gekozen
- 17de – 18de eeuw: zeer grote autonomie van de territoria ten aanzien van het
rijk
o Tegelijk: een aantal keizerlijke instellingen blijven voortbestaan
o Vooral komt er een uitgebreide publiekrechtelijke literatuur tot stand
die de constitutionele structuur van het keizerrijk (als een juridisch
‘monster’) theoretisch probeert te vatten
o Monster iets dat niet behoort tot de gevestigde wetenschappelijke
categorieën (aspecten van monarchie en oligarchie, maar is geen van
beide)
- 18de eeuw: Pruisen komt op als rivaal van Oostenrijk binnen het rijk
o Pruisen staat meteen ook voor een andere staatsvorm
1
, o Vooral vanaf de 19de eeuw voor een andere, minder losse, conceptie
van Duitse eenheid
- 1806: onder druk van Napoleontische oorlogen wordt het keizerrijk opgeheven
o Napoleon heeft een grote deel van Duitse gebieden veroverd en
geannexeerd
o Geen keizer van het Heilige Roomse Rijk, maar het hoofd van de
Oostenrijkse Habsburgers die de kroon had, blijft keizer van eigen
territoria
WKLEIĆ MAPĘ Z PREZENTACJI
- Codes in de kaarten hebben vaak een verschillend betekenis
- Grenslijn (de rode lijn) – wat voor een grens is dat?
o Alles binnen de rode lijn is juridisch een soeverein staat
- Een aantal territoria worden fel gekleurd – heeft een andere betekenis in
verschillende kaarten hier territoria binnen de Rijk, quasi soeverein
- Zeer grote politieke verbrokkeling zwakke constructie
o Twee blokken: oranje (Oosten Oostenrijks Huis van Habsburgers)
en blauw (Noorden Pruisen, maar niet in historisch zin, want
Koninkrijk Pruisen zit buiten de rode lijn)
b) 1806 – 1871: zoektocht naar Duitse eenheid
- 19de -eeuwse context van nationalisme en model van de ‘absolute’ nationale-
staat (de Franse vijand is verdwenen)
- De politieke verbrokkeling van Duitsland blijft bestaan, maar er is een
stroming naar eenheid
- Vraag: op welke manier en volgens welke model de Duitse nationale eenheid
tot stand brengen?
o Die vraag stelt zich ook voor andere Europese landen in die tijd (VB:
Italië)
o Die vraag wordt onder meer beheerst door de Oostenrijks – Pruisische
rivaliteit, uiteindelijk beslecht in het voordeel van Pruisen daarmee
houdt ook verband de vraag of de Duitse eenmaking inclusief
Oostenrijk kan/moet gebeuren, dan wel volgens de ‘klein-Duitse’ optie
(namelijk met uitsluiting van Oostenrijk)
2
, o Pruisen onder Pruisisch leiderschap, zonder Oostenrijk ‘klein
Duistland’
o Een ander staatsmodel Pruisisch model was veel strakker, veel
minder autonomie van kleine territoria
- Congres van Wenen: onder invloed van in het bijzonder Oostenrijk (dat geen
belang had bij die ontwikkeling van ‘nationale’ staten):
o Geostrategisch opzet: een beperkt aantal koninkrijken als middelgrote
‘blokken’ (tegen de verbrokkeling van de 18de eeuw), die voldoende
weerstand moeten bieden aan Frankrijk
Tevens (vanuit Oostenrijks perspectief) om tegenwicht
tegenover Pruisen te vormen, maar Pruisen komt zelf
territoriaal versterkt uit de Europese oorlogen
Qua algemeen opzet behoort ook het Koninkrijk van de
Verenigde Nederlanden (1815-1830) tot die ‘blokken’-strategie
Middelgrote Duitse vorsten – deel van Europese en intern
Duitse politiek
o WKLEIĆ MAPĘ! Verschillende betekenissen dan in een andere
kaart (Duitse Bond 1815-1866)
Duitse bond – een confederatie/statenbond (grens = rode lijn)
Niet een uiterste grens van de soevereine bond, maar het geheel
is er geen één staat (soevereiniteit bij territoriale staten)
Felle kleuren – niet meer quasi, maar volledig soevereine staten
Consolidatie – minder verbrokkeling
Pruisen heeft een grotere greep op Noord-Duitsland
Buiten Duitse bond, zowel Pruisen als Oostenrijk beschikken
over enorm grote reserve territorium
o Er wordt enigszins opnieuw aangeknoopt met de Ancien Régime
traditie van het oude Rijk door een ‘Duitse Bond’ op te richten (1815),
in wezen een soort permanente diplomatieke conferentie
o Politiek, economisch en militair overwicht van Pruisen wordt steeds
sterker bevestigd
VB: oprichting van een douane-unie (Zollverein) in 1834
VB: Noord-Duitse Bond (1866-1871)
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur inadonvil. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
