GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEKRECHT
ALGEMEEN DEEL: Constitutioneel-historische kernproblemen
1. Staatsvormen: monarchie, oligarchie, democratie
Nota bene:
- Het gaat om theoretische ‘types’ van staatsvormen
- In de praktijk: meestal een gemengde vorm, al dan niet met overwicht van één
type
- Westerse geschiedenis: algemene tendens naar ‘democratie’
- Niet verwarren met andere constitutioneelrechtelijke principes: bijvoorbeeld
rechtstaat (een monarchie kan de rechtstaat soms beter vrijwaren dan een
democratie)
Monarchie
- Staatsvorm waarbij de openbare macht geconcentreerd is in de persoon van een
heerser (personal rule)
- Diverse vormen, diverse grondslagen: bijvoorbeeld koning bij de gratie Gods,
vorst door acclamatie, door staatsgreep, door plebisciet, etc,
- Historische voorbeelden:
o Sommige Middeleeuwse (territoriale) vorsten en ‘absolutistische’ vorsten
uit de Nieuwe Tijd
o 20ste eeuwse dictaturen
o Enkele hedendaagse stelsels behouden symbolen en deelaspecten van de
monarchie: koninkrijken (als symbool), sommige (quasi-) presidentiële
stelsels (bijvoorbeeld 5de Franse Republiek, VSA, etc.)
Oligarchie
- Staatsvorm waarbij de openbare macht geconcentreerd is in een netwerk van een
beperkt aantal belangengroepen
- Diverse vormen, de types en het aantal belangengroepen kunnen sterk verschillen
- Historische voorbeelden:
o De rege nten in de Oude Republiek
o De grondadel in vroegmodern Engeland
o De ‘cijns-democratieën’ van de 19de eeuw
o De kaderleden van de Communistische Partij in communistische regimes
1
, Democratie
- Staatsvorm waarbij de openbare macht geconcentreerd is in de volksmassa, en in
meerdere of mindere mate uitgeoefend wordt met de goedkeuring van de
volksmassa
- Diverse vormen om de ‘volksmassa’ te definiëren, alsook de machtsdelegatie te
organiseren
- Historische voorbeelden:
o Huidige ‘Westerse’ democratieën
o Ook een aantal van de voorbeelden vermeld onder monarchieën en
oligarchieën
- Hedendaagse Europese systeem: principe van de volkssoevereiniteit als grondslag
van de politieke macht
o Gevolg: exclusieve legitimiteit in het democratisch stelsel
o Maar: de vormgeving van die democratie kan gepaard gaan met
overblijfselen van andere stelsel
o Europese ‘monarchieën': legitimiteit van de macht berust bij het volk of de
natie
- De normale vorm waarop de volkssoevereiniteit wordt uitgeoefend is via een
parlementair systeem
o Normaliteir is de parlementaire vertegenwoordiging thans gebaseerd op
algemeen enkelvoudig stemrecht
o Mits uitzonderingen:
Indirecte ‘getrapte’ verkiezingen (zoals de Franse Senaat)
Vertegenwoordiging van de deelstaten in een federale staat
(bijvoorbeeld Bondsraad in Duitsland)
- De volkssoevereiniteit kan echter ook op andere manieren via de parlementaire
vertegenwoordiging uitdrukking krijgen
o Zoals de rechtstreekse verkiezingen van het staatshoofd (bijvoorbeeld
president in Frankrijk)
o Zoals door een referendum
a) Engeland
- Het democratisch principe vindt men vooral terug in de verkiezingen en
samenstelling van het Lagerhuis, maar het kiesstelsel bevoordeelt de grote
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur inadonvil. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
