Resume
samenvatting WBU
- Cours
- Wereldbrede Uitdagingen
- Établissement
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
notities van alle lessen + powerpoints
[Montrer plus]
1 vérifier
Par: ellevandensteen22 • 3 année de cela
structured notes, very useful
Aperçu du contenu
InhoudsopgaveDEEL 1: WERELD BREDE UITDAGINGEN ............................................................................................................. 3
1.1. Economie, een systeem in crisis ...................................................................................................... 3
1.2. Grondstoffencrisis ........................................................................................................................... 4
1.3. Ecologische crisis ............................................................................................................................. 5
1.4. Kenniscrisis (onduidelijk) ................................................................................................................. 7
1.5. Demografische crisis ........................................................................................................................ 9
1.6. Ongelijkheidscrisis ........................................................................................................................... 9
DEEL 2: DONUT ECONOMIE .............................................................................................................................. 10
2.1. Planetaire kijk ................................................................................................................................ 10
2.2. Probleemstelling Kate: de wereldwijde uitdagingen voor de 21ste eeuw ....................................... 11
2.3. Bespreking van de donut economie .............................................................................................. 13
Les 2: Klimaatcatastrofe (30/09/20) ............................................................................................................... 18
DEEL 3: KLIMAATVERANDERING ...................................................................................................................... 18
3.1. Het klimaat verandert ................................................................................................................... 18
3.2. Broeikasgassen .............................................................................................................................. 18
3.3. Gevolgen (kwetsbaarheid, rechtvaardigheid, ‘klimaat’ doden,…) ................................................ 20
3.4. Besluit ............................................................................................................................................ 23
3.5. Gevaren ......................................................................................................................................... 24
DEEL 4: RECHTVAARDIGHEID EN KWATSBAARHEID ......................................................................................... 26
4.1. Ecologische crisis? ......................................................................................................................... 26
4.2. Klimaatdoden ................................................................................................................................ 26
4.3. Kwetsbaarheid ............................................................................................................................... 27
4.4. Rechtvaardigheid ........................................................................................................................... 27
4.5. Migitation vs Adaptation ............................................................................................................... 29
4.6. Besluit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid ................................................................................... 30
DEEL 5: OVERSHOOT ........................................................................................................................................ 30
5.1. Situatie........................................................................................................................................... 30
5.2. Besluit overshoot ........................................................................................................................... 31
DEEL 6: NON – LINEARITEIT .............................................................................................................................. 31
6.1. Non-lineariteit ............................................................................................................................... 31
6.2. Non-lineaire klimaatveranderingen .............................................................................................. 31
6.3. Uitdoving van de mensheid-scenario? ........................................................................................... 32
6.4. Kantelpunten of tipping points ...................................................................................................... 32
6.5. Enkele voorbeelden van kantelpunten/ non-lineariteit ................................................................. 35
6.6. Hoe gaan we de toekomst in? ....................................................................................................... 36
6.7. Relatie met de kenniscrisis ............................................................................................................ 36
Les 3: Andere ecologische crisissen (de andere sinks) 30/09/20 ..................................................................... 38
DEEL 7: HERNEMING KLIMAATVERANDERING ................................................................................................. 38
7.1. Planetaire grenzen ......................................................................................................................... 38
7.2. Klimaatsverandering ...................................................................................................................... 38
DEEL 8: BIODIVERSITEIT .................................................................................................................................... 40
8.1. Wat is biodiversiteit ....................................................................................................................... 40
8.2. Historische biodiversiteit en situatie in 2020 ................................................................................. 40
8.3. Belang en gevolgen van biodiversiteit(sverlies) ............................................................................. 42
8.4. Oorzaken diersoorten .................................................................................................................... 43
DEEL 9: VERZURING VAN DE OCEANEN ............................................................................................................ 46
9.1. Evolutie CO2 en pH (=zuurtegraad) ............................................................................................... 46
9.2. Voorspelling effect op Koraalriffen ................................................................................................ 46
9.3. Foraminiferen ................................................................................................................................ 47
1
, 9.4. Meer CO2 blijft in de atmosfeer .................................................................................................... 47
9.5. Basis van de voedselketen ............................................................................................................. 47
9.6. Gevolgen van de verzuring ............................................................................................................ 47
DEEL 10: VERSTORING VAN DE STIKSTOFCYCLUS ............................................................................................. 48
10.1. Inleiding ......................................................................................................................................... 48
10.2. Stikstof ........................................................................................................................................... 48
10.3. Reactieve, industriële stikstof als sluipmoordenaar ....................................................................... 49
Les 5: Fossiele brandstoffen, mineralen, metalen en voedsel (21/10/’20) ...................................................... 51
DEEL 11: DE GRONDSTOFFENCRISIS (21/10/2020)........................................................................................... 51
11.1. Relevantie voor sociaal werkers .................................................................................................... 51
11.2. De grondstoffen ............................................................................................................................. 52
11.3. Fossiele brandstoffen: piekolie en energie .................................................................................... 53
11.4. Minerale en metalen ..................................................................................................................... 58
11.5. Voedsel .......................................................................................................................................... 61
11.6. Besluit grondstoffencrisis .............................................................................................................. 67
Les 6: Demografische crisis (28/10/’20) .......................................................................................................... 69
DEEL 12: DEMOGRAFISCHE CRISIS .................................................................................................................... 69
12.1. Bevolkingsgroei .............................................................................................................................. 69
12.2. Vergrijzing ...................................................................................................................................... 75
12.3. Urbanisering ................................................................................................................................. 77
12.4. Besluit demografische crisis........................................................................................................... 79
DEEL 13: MIGRATIE IN DE WERELD .................................................................................................................. 81
13.1. Economische migratie ................................................................................................................... 81
13.2. Vluchtelingen ................................................................................................................................. 84
Les 7: Ongelijkheid in de wereld ..................................................................................................................... 86
DEEL 14: ONGELIJKHEIDSCRISIS ........................................................................................................................ 86
14.1. Feiten op een rijtje ........................................................................................................................ 86
14.2. Ongelijkheid polariseert de samenleving ....................................................................................... 89
14.3. Ongelijkheid bedreigt de democratie ............................................................................................ 89
14.4. Ongelijkheid bedreigt de economische groei ................................................................................ 89
14.5. Ongelijkheid is niet alleen een moreel probleem maar ook een gezondheidsprobleem ............... 90
14.6. Ongelijkheid bedreigt het milieu.................................................................................................... 92
14.7. Vermogensverdeling in België ....................................................................................................... 93
DEEL 15: ROL VAN DE OVERHEID (UITDAGINGEN) ........................................................................................... 94
15.1. Uitdaging 1: rol van de overheid versterken .................................................................................. 94
15.2. Uitdaging 2: Overheid als herverdeler van de welvaart ................................................................. 95
15.3. Uitdaging 3: Uitbouw collectieve goederen en commons ............................................................. 95
15.4. Uitdaging 4: Overheid treedt op bij externe effecten (ecologische uitdaging) .............................. 96
Les 8: Sociaal werk met een mondiale agenda ............................................................................................... 97
DEEL 16: ROL VAN DE SOCIAAL WERKERS ........................................................................................................ 97
16.1. Waar komen we vandaag? De vaststelling .................................................................................... 97
16.2. Deel 1) Waar willen we naartoe? De richting .............................................................................. 101
16.3. Deel 2) Waar willen we naartoe? Binnen of buiten het systeem ................................................. 105
16.4. Deel 1) Wat kunnen of moeten we doen? Haalbare stappen ...................................................... 106
16.5. Deel 2) Wat kunnen of moeten we doen? Commons .................................................................. 108
16.6. Deel 1) Hoe kunnen we bijdragen? Strategisch experimenteren................................................. 110
16.7. Deel 2) Hoe kunnen we bijdragen? Veerkracht, sociaal kapitaal ................................................. 113
16.8. Deel 3) Hoe kunnen we bijdragen? Activiteiten en methodieken ................................................ 114
2
,Les 1: Uitdagingen en Donut model (23/09/’20)
DEEL 1: WERELD BREDE UITDAGINGEN
1.1. Economie, een systeem in crisis
• Het (neoliberaal) economisch systeem is niet duurzaam
• Groei is gelijk aan (en blijft gelijk aan) degradatie van ecosystemen en ecosysteemdiensten. Dus
als de economie groeit gaat de wereld/ milieu achteruit (CO2, grondstoffen die opgeraken,
vervuiling...).
• Het probleem is dus:
- ‘lock-in’ (we zitten gevangen) enerzijds omdat:
o Groei is nodig voor welvaart
o Groei is nodig om mensen werk en identiteit te geven
o Groei is nodig om schuld terug te betalen
o Groei is nodig om dit economisch systeem overeind te houden
- Maar anderzijds omdat:
o Groei kan niet verdergezet worden, groei is niet duurzaam
o Groei ondermijnt welzijn nu al (negatieve effecten globalisering, uitputting van
grondstoffen, degradatie van ecosystemen en ecosysteemdiensten)
o Verdere groei ondermijnt welzijn fundamenteel op lange termijn
o Verdere groei leidde tot een verdere ontrolling van de ecologische catastrofe en zal alle
voorspelde gevolgen (van o.a. klimaatverandering) realiseren
• We hebben eco groei dus nodig voor welvaart, ID… maar anderzijds wordt deze welvaart niet
goed verdeeld, komt er milieuvervuiling.
• Economie zorgt dus voor welvaart (op korte termijn) maar deze werlvaart gaat op lange termijn
achteruit en daalt doorheen de jaren.
• Daarom is eco groei een crisis en wereldprobleem
ANTWOORD: (onduidelijk)
• Van kwantitatieve groei = slim groeien
o Stijging verkoop/consumptie/BBP
o En
o Behoud van vermogen/ ’echte vooruitgang’/ ’groene groei’
• Over kwalitatieve groei = groen groei
o Menselijke ontwikkeling
o Kwaliteit van leven
• Naar bewust ontgroeien = ontgroeien
o Arbeidsduurverkorting
o Maximuminkomen instellen
o Energie- en grondstoffengebruik belasten
o Investeren/subsidiëren wapentechnologie, oliesector en mijnbouw stoppen
o Beperken van marketing in publieke ruimten
• Let op: ‘duurzame groei’ of ‘groene groei’ zijn nog niet hetzelfde als ‘kwalitatieve groei’. Kijk naar
de concrete invulling van wat mensen bedoelen met deze concepten (zie conclusie kenniscrisis:
taal en misleiding en ook de voorbeeld-examenvragen in de studiegids en op Canvas)
• Samenhang tussen economie die stijgt en welvaart die daalt en het milieu die daar in problemen
geraakt en de grondstoffen die opgeraken.
3
, 1.2. Grondstoffencrisis
• Fossiele energetische brandstoffen zijn eindig
- Dit zijn olie, gas, steenkool
- Olie en steenkool zijn de basiselementen van onze samenleving (kledij, computer,…)
• Minerale en metalen, ook eindig maar kunnen hergebruikt worden
- Er zijn negatieve milieueffecten bij deze stoffen zoals bv: bij het ontginnen
- Ook andere problemen zoals: mensen die sterven in de mijnen, kinderarbeid, armoede en
schending van collectieve en culturele rechten, schending mensenrechten
• Nagroeibare grondstoffen zoals voedsel zijn niet eindig
- Er zijn wel negatieve milieueffecten zoals bv: vleesproductie
- Onder druk bij einde fossiele brandstoffen, klimaatverandering, verlies van biodiversiteit,
bodemerosie, urbanisering, verspilling en vleesconsumptie
• De bronnen waar we alle grondstoffen halen voor onze economie raken leeg, drogen op,
verdwijnen. Maar deze grondstoffencrisis kan door technische (soms schadelijke) ingrepen
gemilderd worden
- Grondstoffen geraken op → schaarste, crisis. Men gaat steeds dieper en meer boren en op
meer risicovolle plaatsen om deze schaarse fundamentele grondstoffen te zoeken → meer
milieuproblemen, mensenrechte problemen…
• Crisis en schaarste van grondstoffen zal in de loop van jullie leven verder toenemen.
• Nadelen bij opwekken van grondstoffen:
- Milieuvervuiling
- Schending mensenrechten: bv: In de goudmijnbouw alleen al sterven jaarlijks meer dan
15.000 arbeiders
ANTWOORD:
• Circulaire economie
- Gesloten kringloop productie
- Intensiteit van hulpbronnen en afval reduceren
• Kwaliteit van leven laten samengaan met weinig materialen en laag verbruik
- SW: inzetten op strategische experimenten,
- SW: veerkracht, sociaal kapitaal en visievorming
- SW: anticiperen vanuit toekomstvisie passie en creativiteit inzetten voor maatschappelijke
innovatie
- B: delen van auto’s (carpoolen), recycleren, minder afval maken…
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chiara2000. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
55628 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans