HOOFDSTUK 5: België: politieke en constitutionele
geschiedenis
ME en AR
Inleiding
Medaille keizerin Maria Theresia: raad van Brabant
- Nieuw gebouw voor Raad van Brabant
o Hoogste justitieorgaan
o Soevereine raad vr hertogdom Brabant
- Na opstand Noordelijke Nederland
- Parlementsgebouw tot dag van vandaag (federaal parlement zetelt hier nu)
MAAR in AR was dit de zetel vd raad v Brabant
- Als justitiehof ook grote politieke Rol
- Beschermer van de oude vrijheden en rechten Brabanders
= link met eigen geschiedenis vh publiekrecht
Wanneer begint ‘Belgische geschiedenis’?
- Julius Caesar: propaganda werk over Gallische oorlog: sprak over de Belgen in
Noordelijke Gallië.1: waren de dapperste onder de Galliërs
Nationaal superioriteitsgevoel
- Gebieden die hij als ‘België’ samenbrengt hadden geen eenheid (7 versch stammen)
o In Romeinse rijk (grote bestuurders) bestuurlijk onderverdeeld. Noordelijk
deel was Belgisch Gallië
o Naam gecreëerd MAAR van eigen Belgische identiteit/voorafspiegeling BE is
er nog geen sprake
- Term belangrijk want later, tijdens renaissance (zoals op veel andere plaatsen) ging
men terugkijken naar de Romeinse Oudheid
1
Veel groter dan huigdige België
1
, - Oude termen opnieuw gebruikt om gebieden te benoemen
(B.V.: Duitsland werd Germania genoemd etc)
Na Romeinse Rijk vroege ME
- Nog altijd geen voorafspiegeling van BE zichtbaar.
- Wilt niet zeggen dat onze gebieden niet belangrijk waren!!
o Doornik: aan basis v Frankische rijk dat zich gaat uitstrekken
o Lodewijk XIV (17e E) voert hier voortdurend oorlog
Zeggen dat zijn voorouders in Doornik liggen (niet waar) =
propaganda!
Wilde als machtshebber van Frankrijk wou historische basis leggen die
terugging tot 16de E (wilde een soort continuïteit)
Doornik bakermat van Frankische rijk: Maas- en Rijnland kernlanden vd Karolingers 2
- In verschillende fases opgedoekt dr verdelingen
- Bekendste verdrag van zo een verdeling = verdrag v Verdun 18433
o Karolingische rijk opgedeeld in 3 delen:
Westelijk deel
Oostelijk deel
Lotharingisch Middenrijk (tss O & W): v Noordzee tot Noord-Italië4
Prestigieus maar kwetsbaar
Uitgemergelde bufferzone tss Westers en Oosters blok
Achteraf duidelijk (vanuit nationalistisch perspectief): Westelijk
blok als voorafspiegeling FR, Oostelijk blok voorafspiegeling D
Eeuwige rivaliteit oorlogen tss FR en D
“Door ervoor te zorgen dat die spanning overbrugd wordt,
dat moet de basis worden van de EU”
BE nog niet zichtbaar!
o Maas, vervolgens Schelde als grens tss Westelijk en Oostelijk rijk (870-880)
Men neemt vaak rivieren als duidelijke grens
Be kan er nog steeds niet zijn
Want grote scheidingslijn die dwars door Europa gaat, in de
gebieden vd ME, gaat ook dwars dr huidige gebieden van BE
Onze gebieden vormen geen eenheid maar zijn periferie O & W
Feodale tijd:
- 10e E en eerste eeuwen vd Tweede ME: vorming van territoriale vorstendommen in
onze gebieden (dynamiek) maar ook stabilisatie van deze vorstendommen
- Tegelijk: opkomst van steden met statuut zelfbestuur
2
Genoemd naar Karel De Groter: een vd roemrijkste volkeren
3
Al na Karel de grote
4
Middenlandse zee
2
, o Gent en Brugge in graafschap Vlaanderen
o Leuven in hertogdom Brabant.
KAART 1:
Karolingische rijk valt uiteen in 3
delen:
Middenrijk = vrij snel opgedoekt (zeker ih
Noorden)
1e Fase van verdrag van Meerssen (870):
Maas gebruikt als grenslijn tss Oostelijk
en Westelijk deel wanneer ze onder
elkaar het noordelijke (geel) deel
verdelen
(Geel gebied houdt op met bestaan ih
Noorden)
KAART 2:
Verdrag van Ribemont (880): meer in het voordeel vh
Oostelijk rijk
Grens verlegt zich van Maas naar Schelde
Huidige Brussel (in 19e E stelt dit niks voor) : Verdrag v
Verdun (843) behoort bij Middenrijk
Verdrag van Meerssen (870): Westelijk Rijk
Verdrag van Ribemont (880): Oostelijk Rijk
Laatste is belangrijk want grenzen beginnen zich te
stabiliseren in onze gebieden.
Oostelijk Rijk wordt kern van Heilig Roomse Rijk. Westelijk
Rijk wordt kern (voorafspiegeling) van Koninkrijk Frankrijk
Gebieden van verscheidene grootte zijn ook v verschillende aard
- Prinsbisdom Luik (heel anders dan huidige Luik) = Bisschop is vorst van Luik MAAR
behoort niet tot andere vorstendommen
3
, Nog andere kerkelijke autonome vorstendommen;
- B.V.: Doornik, Kamerrijk
- Hebben bisschopszetel
- Horen op zichzelf.
Mits een aantal verliezen
- N: dankzij Nederlandse opstand
- Z: dankzij Franse veroveringen
Gaan gebieden tot stand blijven tot einde AR. (18de E)
Dan Franse revolutionairen vallen binnen en voeren Franse revolutionaire systeem in
=> pas dan vd kaart geveegd
Deze kaart is dus de Europese kaart van late ME- NT!
Rode lijn: Grenslijn tss HRR (ten Oosten) en koninkrijk Frankrijk (ten Westen)
Ook tegen einde ME, van BE helemaal geen sprake
- Niet 1 territorium dat min of meer overeenkomt met huidig territorium v BE
- Grote politieke scheidingslijn (F-HRR) in EU loopt dwars door onze gebieden
(Zuidelijke Nederlanden)
- Graafschap Vlaanderen voor grootste deel in koninkrijk Frankrijk
o MAAR sommige delen (Zuidoosten van Gent en de vier ambachten= oostelijk
deel Zeeuws-Vlaanderen) behoren tot HRR
o Graaf van Vlaanderen heeft dus gebied dat gedeeltelijk in Frankrijk en deels in
HRR ligt
- Op kleinere schaal iets gelijkaardigs vr het Kerkelijk vorstendom van Doornik
MERK OP: Einde ME en nog steeds geen herkenbaar BE: huidige BE territoria op grote
scheidingslijn dwars door west Europa
Politieke / institutionele geschiedenis:
Vorstendomen: bestuurlijk autonoom (“soeverein”: voor zover dit kan in late ME)
- Eigen vorst
- Eigen instellingen
- Eigen recht: heel versnipperd
o Bepaalde rechten voor heel het vorstendom, maar vaak hele reeks particulier
recht (= ratione territorii / loci)
=> Recht afhankelijk vd plaats/stadsrecht (B.V. Brussel heeft eigen stadsrecht)
o Niet alleen geografisch verdeeld, (soms ratione personae, ratione materiae,
ratione rei...) Maar ook volgens functie persoon.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ca1234. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
