KARL MARX KRITISCHE PEDAGOGIEK
BACK TO THE ROOTS: KARL MARX
Marxisme
Reactie op de wantoestanden in de 19e eeuw, geïndustrialiseerde samenleving. Er heerst
een super onderdrukking, steeds grotere kloof tussen de klassen. Het principe was welvaart
voor iedereen maar in realiteit verkreeg men extreme uitbuiting en ongelijkheid.
diagnose: arbeiders zijn vervreemd van hun ‘ware zelf’ (aliënatie Cf Rogers)
Vraag: hoe kom het dat mensen niet in opstand komen?
1818-1883 Ideologiekritiek
Waarom komt de Vals bewustzijn
mens niet in Mensen hebben geen klare en heldere kijk op de maatschappelijk situatie
opstand? waarin ze zitten.
Voorbeelden ideologieën:
Recht Familiebanden
het rechtssysteem (de rechtsstaat à la we nemen aan dat mensen van nature alleen
Locke) lijkt een harmonie kunnen gedijen in gezinnen, maar in realiteit
bevorderende kracht in de worden we daardoor gedreven te denken in
Arbeiders zijn vervreemd van hun
samenleving, in realiteit individualiseert termen van bezit (‘mijn’ kinderen, ‘mijn’
‘ware zelf’ het mensen en maakt hen tot man/vrouw) en niet van collectieve belangen
Arbeiders herkennen zichzelf niet concurrenten (Cf. Rousseau)
meer in de dingen die ze moeten Soort opium van het volk: ze wiegen zichzelf in slaap. Het brengt troost, het zijn bloemen
maken en ze vinden geen op de ketenen, de ketenen zelf niet gebroken. Het is een valse voorstelling. We blijven de
levensvreugde en voldoening onderdrukking ondergaan.
meer in het soort werk dat ze
moeten verrichten (geestdodend Kritiek op leermeester Hegel (1770-1831)
bandwerk) Hegel beweert een geschiedeniswetenschap te hebben ontwikkeld:
Geleidelijke vooruitgang doorheen een dialectisch proces. Bv. Oudheid (toppunt) –
Middeleeuwen (dalpunt) – Renaissance (nog hoger toppunt)
De menselijk rede (bovenbouw) slaagt er steeds beter in vorm te geven aan de
materiële bestaansvoorwaarden (onderbouw) zodat er steeds meer vrijheid en
gelijkheid wordt gerealiseerd. : einde van de geschiedenis: perfecte wereld
MAAR: typisch voorbeeld van ideologie:
Marx: de filosofen hebben de wereld slechts verschillend geïnterpreteerd;
het komt er op aan haar te veranderen
Want: het is de onderbouw ( hoe we de economie organiseren) die
bepaalt hoe we denken in de bovenbouw. Zolang er economische
Opium van het volk onderdrukking is zullen de mensen ideologisch denken.
= men houdt zich vast aan een bals
.
bewustzijn. Mensen hebben geen klare Alternatief: het communisme, de klassenloze maatschappij
en heldere kijk meer op de
Het gaat om een wereld waarin er geen eigendom is, of zou kunnen toe-
maatschappelijke situatie waarin ze
eigenen. Alles is van iedereen. Hier zou er geen ideologie meer nodig zijn,
zitten. Zo blijven ze vasthangen aan
ideologieën die doen schijnen dat ze doordat de mensen terug helder en klaar kunnen nadenken. Ze denken
goed zijn, maar waar ze in realiteit de collectief waardoor er geen politieke orde meer nodig is of zal zijn.
mens echter vastketenen. Opium wiegt Mensen gaan vanzelf samenwerken (cf Rousseau)
de mens in slaap, zodat ze niet in
opstand komen door valse Directe praktische vertaling: Freinet
voorstellingen L’education du travail: Vervreemding:
De echte noden van het kind en die van onze tijd vallen samen: De wil tot productief
werken. (bv. niet tot het spel)
het werk, niet het spel is een natuurlijke bezigheid van het kind. Een kind dat speelt is een
kind dat zich verveelt en niks te doen heeft.
School wordt een arbeidsplek,
arbeidscollectief. Bv. et maken van een
schoolkrant
leraar als facilitator; niet meer
Emancipatie opvoeden vanuit een autoritaire positie,
ipv neutraliteit te claimen, moet wetenschap straffen zijn altijd fout! Ze zijn
door en door geëngageerd zijn. Ze moeten vernederend en bereiken niet het
zeggen welke soort maatschappij beoogde doel
wetenschappers willen mee helpen creëren.
Meewerken aan emancipatie
, EMANCIPEREN
Reactie op de
Geesteswetenschappelijke KRITISCHE PEDAGOGIEK
pedagogiek. Omdat ze in de
feiten conservatief zou zijn en
Lotgevallen van het marxisme
zou hebben bijgedragen tot de
Marxisme is ontaard in haar tegendeel en werd gretig misbruikt (bv. Stalin)
opkomst van het Nazi-bewind
Pedagogisch paradox
in Duitsland.
Kant- de doelstelling is algehele bevrijding van de mensheid, maar
De KP daarentegen vindt dat
aangezien de meeste mensen nog ideologisch denken moeten ze eerst
opvoeden radicaal moet
nog worden bevrijd – en dat impliceert dwang …
emanciperen.
Kritische theorie: een Duitse, variant van het marxisme
Deze deelt de grondgedachte, maar beseft dat een feitelijk vertaling van
deze ideeën zelf extreme onderdrukking kan veroorzaken.
Frankfurt schule: gesticht door Horkheimer en Adorno
Een van de belangrijke middelen tot bevrijding is opvoeding.,
Vandaar de zeer belangrijke wijsgerig-pedagogische stroming van
de zn. Kritische Pedagogiek
THEODOR W. ADORNO
Negatief utopisme
we mogen nooit tevreden zijn met de situatie zoals ze is. we moeten
continu streven naar minder ongelijkheid, geweld en onderdrukking.
We mogen nooit denken de ideale wereld te hebben gerealiseerd;
Kritiek is een nimmer aflatende taak, zelfs als je denkt het ideale te
hebben bereikt, moet je toch ervanuit gaan dat deze nog niet is
bereikt.
Nood aan kritisch-wetenschappelijke analyse van de bestaande
maatschappij
1903-1969 - opsporen van mechanismen van onderdrukking
- geëngageerde wetenschap met duidelijk doel voor ogen.
Dialektik der Aufklärung: de verlichting a la Kant moest omslaan in haar
tegendeel
Willen begrijpen = grijpen ipv meer vrijheid en gelijkheid te brengen.
blinde heerschappij over de wereld
Systematisch uitroeien van Joden, Homo’s en zigeuners
Nooit eindigende taak:
we mogen nooit op onze het leek een rationele en redelijke oplossing = absoluut cesuur
Holocaust: in de land van verlichting en cultuur → barbaars.
lauweren rusten. Precies
wanneer we denken dat het 1 DOEL: opvoeding is nu gericht op dat Auswitch nooit meer mag
niet meer zal gebeuren, is het gebeuren.
risico het grootst Opvoeding na Auschwitz
Vaststelling: kan opnieuw gebeuren, want er is een tekort aan
Maatschappelijke druk’: bewustzijn van de ernst van de zaak en van de manier waarop we
het komt erop aan de condities te zelf medeplichtig zijn
bestuderen waarin blinde en Taak van de opvoeding = bewustwording (dat is de kern van de
systematische genocide heeft Kritische Pedagogiek
plaatsgevonden (Cf. Rousseau: Vandaar een hang naar autoritarisme
wat we ‘cultuur’ noemen is niet Ook vandaag nog niet rijp zijn: de hysterische en extatische
noodzakelijk verheffend)
adoratie voor autoritaire figuren (cf. koningshuis)
Henry Giroux
Hoe de Amerikaanse populaire cultuur (Disney, Hollywood) ons van
kindsbeen af tot slaaf maakt van een totaal immorele
consumptiemaatschappij (en waarom opvoeding dus in eerste instantie
ons moet bewustmaken van onze hedendaagse conditie).
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur DohaRamzi. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
