Ondernemingsrecht – Volume III
ALLEEN KENNEN WAT WE ZIEN IN DE COLLEGES EN WAAR TIJD AAN WORDT GESCHONKEN
Ondernemingsrecht – Volume III........................................................................................1
Inleiding.............................................................................................................................1
1 Belangrijke begrippen......................................................................................................3
2 Deel I: Verschillen tussen het ondernemingsrecht en het burgerlijk recht?.......................6
3 Deel II: de algemene regels inzake ondernemingsrecht..................................................10
4 Deel III: Handelsovereenkomsten..................................................................................19
5 Deel IV: Het insolventierecht..........................................................................................26
Inleiding
Tot twee jaar geleden (2018) spraken we niet over “ondernemingsrecht”, maar over “handels- en
economisch recht”. Waar ging dit over?
- Handelsrecht: Handelsrecht = BR voor handelaars.
o Het BR beheerst ons heel leven van geboorte tot dood.
o Het hele ontstaan tot einde van de handelaar
- Economisch recht: hoe je je verplicht op de markt moest gedragen
o Bv. misleidende reclame etc.
o Vooral mark regulerend
o Economisch recht: regels van zowel privaat als publiekrecht die er specifiek toe
strekken de economische activiteit te organiseren met het oog op het
verwezenlijken van een economische ordening van een economisch sturingsbeleid
Ordening vooral op basis van het privaatrecht
Sturing vooral op basis van het publiekrecht
Het handelsrecht speelt vandaag nog een rol voor transacties die dateren voor die datum
Sinds 2018: nieuwe situatie: Het ondernemingsrecht: het bestaat uit twee delen:
-
Het economisch recht Het Vennootschapsrecht
- Privaatrecht (voor ondernemingen) - Was vroeger deel van het handelsrecht
o Het recht dat betrekking heeft op het - Indien een economische of
functioneren van de onderneming beroepsactiviteit wordt verricht in de vorm
o Vanaf wanneer ben je een van een vennootschap
ondernemer? Welke regels?
o Ordening is gebaseerd op Wat doet het vennootschapsrecht?
privaatrecht - Regels rond de oprichting, de werking en
de vereffening van de vennootschappen en
- Publiekrecht de verhoudingen tussen de
o De organisatie van de markt vennootschappen
o Het recht waarmee de economie
wordt gestuurd (door de overheid)
o Sturing
Ondernemingsrecht in hoofdlijnen p 1 van 39
, o Bv. prijsbepaling, organisatie van de
markt etc.
Sleutelbegrip: “onderneming”, niet meer “handelaar”. Dit is de sleutel voor de toepassing
van het economisch recht. Bepaald of een wetgeving van toepassing is.
o Voorbeeld: het faillissementsrecht (valt onder economisch recht)
Wie kan failliet gaan? Een onderneming.
o Voorbeeld: mededing recht: voor wie telt het?
Voor ondernemingen
Wat is de bron van het ondernemingsrecht?
- Het Wetboek van Economisch Recht (WER):
o Bestaat uit verschillende deelboeken (Boek I – Boek XX)
o Hebben allemaal betrekking op verschillende zaken (bv. Boek XX over insolventierecht)
o De structuur van de WER is tot stand gekomen via de techniek van de
aanbouwwetgeving
- Wetboek van Vennootschappen
o Het is de bedoeling om ook het vennootschapsrecht onder te brengen in het WER
Art. II.1 WER: het WER biedt het algemeen juridisch kader inzake economische aangelegenheden die
tot de bevoegdheid van de federale overheid behoren, onder voorbehoud van de toepassing van
internationale verdragen, het recht van de EU-Unie of van bepalingen in bijzondere wetten. Met
andere woorden, er dient te worden opgemerkt dat er materies inzake economische
aangelegenheden niet tot de bevoegdheid van de federale overheid behoren, waaronder:
- Het Europees Recht
o Het VVWEU (Verdrag Werking Europese Unie)
Bv. vrij verkeer, mededingingsregels, verordeningen, …
o Een aantal verordeningen, richtlijnen en besluiten
- Internationale verdragen en regelen
o Verdragen die de internationale handel regelen
Bv. verdrag ter oprichting van vrije handel
o Verdragen die uniforme regelen bevatten
Bv. WTO (Internationale handel regelen)
Bv. Weens Koopverdrag
o Internationale bepalingen die bepalen welke rechter bevoegd is of welk recht van
toepassing is
Bv. de Rome I-Verordening
- Tal van nationale (of gewestelijke reglementering)
o Kunnen federale wetten zijn en gewestelijke reglementeringen
Decreten, ordonnanties etc.
- Gebruiken
o Vooral belangrijk binnen het kader van het ondernemingsrecht
- Bijzondere wetten
o Met oog op reglementering op economische activiteit
Ondernemingsrecht in hoofdlijnen p 2 van 39
, Let op: het Wetboek van vennootschappen en verenigingen zijn niet
geïncorporeerd in het WER. (Andere voorbeelden zijn de wetgeving rond
productaansprakelijkheid en de KMO-financieringswet).
1 Belangrijke begrippen
1.1 Het begrip “onderneming”
Onderneming is dus de sleutel tot het ondernemingsrecht
- Ondernemingsrecht is dus enkel van toepassing op ondernemingen. Wat is dit dan?
- Dit wordt bepaald via de wetgeving
Vanbuiten leren: het algemeen artikel:
Art. I.1. I. WER1 “Behoudens aan de bepaling wordt voor de toepassing van het wetboek van
economisch recht het begrip van onderneming gedefinieerd als:
- A) Iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit
uitoefent”
o Zelfstandig: persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit
uitoefent
Werknemers zijn dus geen ondernemers
o Beroepsactiviteit:
Economische activiteiten ontwikkelen
Goederen en/of diensten leveren
Moet beroepsmatig gebeuren
Er is frequentie, organisatie en duurzaamheid
(op LT)
Bv. Als je op Vinted occasioneel kleren
verkoopt, ben je geen onderneming
Is een zaakvoerder dan een ondernemer?
Neen, want ze voeren geen eigen economische
actie uit, bieden zelf geen goederen of
diensten op de markt aan
Ja, want er is regelmaat en ze hebben als doel
om bestaansmiddelen te verwerven met het
bestuursmandaat
- B) Elke rechtspersoon
o Ook een rechtspersoon is een onderneming
Je hebt een naam, adres, …
Je treedt autonoom op in het rechtsverkeer
Rechtspersoon: juridisch erkende creatie die dezelfde
kenmerken heeft als een persoon (bv. een nv, bv)
- C) Iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid 2
o … die hetzij een uitkeringsoogmerk heeft,
o … hetzij uitkeringen verricht aan haar leden of aan personen
1
Nummering:
- Eerste nummer: het boeknummer (bv. boek XX)
- Tweede nummer:
2
Onderscheid tussen:
- Normale voordelen die aan het lidmaatschap verbonden zijn = dan ben je een onderneming
- Vermomde uitkeringen = je bent geen onderneming
o Het onderscheid is moeilijk te maken
Ondernemingsrecht in hoofdlijnen p 3 van 39
, die een beslissende invloed hebben op het beleid.
o Bv. geen ond = jeugdbeweging, een organisatie oprichten etc.
1.1.1 Wat zijn de uitzonderingen van een rechtspersoonlijkheid?
De volgende rechtspersonen worden uitgesloten:
- Iedere organisatie zonder een rechtspersoonlijkheid die geen uitkeringen geven aan de
leden of bestuurders
- Publiekrechtelijke rechtspersonen die geen goederen of diensten aanbieden op de markt
o Bv. de RSZ en andere verzelfstandigde overheidsdiensten
- De overheid in het algemeen
o De federale staat, de gewesten, de provincies, gemeenten OCMW etc.
1.2 Verschillende definities?
Niet kennen: Ja, in sommige boeken worden andere definities gedefinieerd. Bijvoorbeeld:
- Elke natuurlijk persoon of rechtspersoon die op duurzame wijze een economisch doel
nastreeft. (enkel algemene definitie kennen)
- Kritiek: geen eenduidigheid in de WER
Opgelet: het faillissementsrecht vertrekt vanuit het artikel I.1,I, maar zij sluiten een grotere groep
uit van het ondernemingsbegrip. Welke?
- Alle publiekrechtelijke rechtspersonen 3worden uitgesloten.
Meer entiteiten kunnen als onderneming beschouwd worden dan vroeger als handelaar kon, o.a
omdat een winstoogmerk niet meer vereist is en omdat de aard van de activiteit niet van belang is
(het hoeft geen koophandel te zijn)
- Nu tellen ook landbouwers, apothekers, zelfstandige onthaalouders, vrije beroepen …
1.2.1 3 doelstellingen van economisch recht?
- (1) Vrijheid van ondernemen
o Iedereen is vrij om een economische activiteit naar keuze uit te voeren
o Beperkingen? Komen uit:
internationale verdragen
algemeen normatief kader van de economische unie
wetten die de openbare orde en de goede zeden betreffen
bepalingen van dwingend recht
- (2) Bescherming van de eerlijke concurrentie
- (3) Bescherming van de consument
Besluit
- Wie is een onderneming?
- Wie wordt er niet gecategoriseerd als onderneming?
- Welke groep wordt uitgesloten in de definitie bij faillissementsrecht?
3
Publiekrechtelijke rechtspersonen zijn: de Staat, de provincies, de gemeenten, de waterschappen en de
lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is verleend.
Ondernemingsrecht in hoofdlijnen p 4 van 39