Bauhaus (1919-1933)
bauhaus heeft blijvende invloed op hedendaagse kunstscène, nog steeds fris en vernieuwend
Nieuwe school zou eigen weg zoeken naar een nieuwe synthese van kunsten (dit met wisselwerking tussen
kunstenaars en ambachtslieden).
Walter Gropius einddoel → de grote bouw (bauhaus)
Hij wil nieuwe bouwkunst die één zal zijn (wensen, bedenken, scheppen/ architectuur, beeldhouwku., schilderku.)
Lyonel Feininger (die manifest begeleiden) → Bauhaus is een nieuw geloof waar kunst geboren wordt uit de
ambacht, het handwerk.
Bauhaus is beweging van → anti-academisch, avantgarde en antiburgerlijk
_
‘Architekten, Bildhauer, Maler, wir alle müssen zum Handwerk zurück! Den es gibt keine “Kunst von Beruf”. Es gibt keinen Wesensunterschied
zwischen dem Künstler und dem Handwerker. Der Künstler ist eine Steigerung des Handwerkers.’
_
→ geen wezenlijk verschil tussen kunstenaar & ambachtsman
→ kunstenaar is een versterking vd vakman.
Kathedraal → symbool voor vereniging van alle kunsten
(zoals in middeleeuwen)
We bekijken 4 protagonisten (archit., schilderk., theater, meubilair)
die onderzoeken hoe bauhaus verder is uitgewerkt.
Walter Gropius
Door Walter gaat bij elk overzicht vd kunsten over Bauhaus.
Gropius → goede spreker (pr-man = public relations man), overtuigd teamworker en leraar.
→ studeerde architectuur (nooit afgemaakt), maar omringde door juiste mensen om projecten te kunnen
verkopen
→ geen groot tekentalent
Vertrok uit Duitsland naar Verenigde Staten
→ Promote ook hier het bauhaus (via tentoonst. lezingen, publicaties).
Gropius vond boeken, lezingen, artikelen over architect. even belangrijk als het bouwen zelf.
Hij zette (niet alleen in Europa, ook in verenigde staten) de moderne architectuur in gang.
Hij was samen met Ludwig Mies van der Rohe (& andere bauhaus-directeur) de voornaamste tegenwoordiger vd
‘international Style’
Huis Sommerfeld (woning van Walter uit 1920)
Houtsnede (van lyonel feininger)
→ associaties met bauhaus wordt bij deze twee werken niet gemaakt
Beginstadium vh Bauhaus → gedachtengoed was afkomstig vd Duits-expressionistische kunstbeweging
(kenmerkend voor 20ste eeuw)
Voedingsbron vh Bauhaus → Architecten (Peter Behrens, Michiel De Klerk, Hans Poelsig, Erich Mendelsohn,
Hans Scharoun, Rudolf Steiner..)
↳ benaderde architectuur als totaalconcept (gene onderscheid tussen
verschillende disciplines)
→ architectuur als totaalconcept: - als emotionele ervaring
- organisch geheel (waar de mens & natuur harmonie & eenheid vormen)
, PETER BEHRENS (1868-1940) - architect
Peter → wenste net als Arts and crafts (van William Morris, 1834-1896) te reageren tegen eenzijdige en
gedifferentieerde (geen massa benadering meer)benadering vd kunsten.
Volgens Arts and Crafts → Kunst & samenleving/kunstenaars & uitvoerders uit elkaar gedreven
→ symbiose van middeleeuwen verloren tegen einde 19e eeuw
→ wilt eenheid herstellen (die in renaissance verloren was gegaan)
→ ging voor hen niet enkel om kust maar ook sociaal gedachtegoed
→ pleiten voor gelijke rechten van waterpot decoreerder tot schilder
Kathedraal → ultieme beeld van symbiose (= samenleven)
→ verzoenen ambachtsman, beeldhouwkunst, schilderkunst en architectuur (niet meer
aanwezig in victoriaanse tijdperk)
Werkbund → opgerichte groep van Peter Behrens samen met 11 andere kunstenaars in München (1907)
→ wilt industrie (die volgens William M. tot slechte kwaliteit leidde) opnemen in
samenwerkingsverband.
→ wilde kunst, architectuur & vormgeving afstemmen op moderne industriële productie en bouwtechn.
→ verzetten tegen neo-stijlen, beaux-arts
→ zoeken eigentijdse kunst
Mede-oprichters van Werkbund → architecten Joseph Maria Olbrich, Henry Van de Velde en Joseph Hofmann.
→ ook ambachtsondernemingen & ontwerpateliers ondertekende mee (met doel
kunstnijverheid te stimuleren)
Peter Behrens werd via netwerk vd Werkbund → artistiek adviseur van AEG (allgemeine
Elektricitäts-Gesellschaft)
→ ontwierp van briefpapier tot turbinehal (1908, Berlijn).
Peter leert Gropius omgaan met grotere samenhang vd projecten, nadruk leggen op architectonisch geheel en
marketing principes (die voorafgaan in projecten als AEG)
Gropius start met Adolf Meyer → eigen praktijk.
Door contact met zijn mecenas (kunstbeschermer), Karl Ernst Osthaus (vh Folkwangmuseum) tijdens
vooroorlogse periode → interessante opgave van Fagus-fabriek (alfeld an der
Leine 1911)
WEIMAR (1919-1924)
Henry Van de Velde vraagt (1915) aan Walter → kunstgewerbeschule over te
nemen
↳ (nieuwe school van Henry die kunst & ambacht verenigde)
School werd gesloten door → eerste wereldoorlog
Gropius slaagt erin de kunstnijverheid v. Henry & plaatselijke kunstacademie samen te voegen
→ leidt tot oprichting vh Bauhaus
Eerste jaren in bauhaus → geen architectuuropleiding (pas in 1927 bij tweede directeur, Hannes Meyer)
Architectuur → in de handen van Gropius & zijn bureau (school werd meermaals ingeschakeld voor projecten)
Cursussen → gingen over materiaaleigenschappen, vormleer
→ sterk expressionistich karakter
Beeld vd gotische kathedraal → totaalconcept, basis voor onderwijsinstelling.
Bauhaus → vanuit catastrofe WO1 opnieuw beginnen, nieuw mensbeeld creëren (kunst & ambacht als motor)
Kunst → mag niet meer elitair zijn, moet dienen/functioneel zijn/directe relatie staat tot productie & industrie.
Gropius breng met zijn school → kunsten naar nieuw elan (ambitie) dat vergelijking met nieuwe technologische
en industriële uitvindingen aan kan.