Resume
Samenvatting Het Strafproces
- Cours
- Strafproces (C03D9A)
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van de lessen van het vak Het Strafproces
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
examen: open vragen (theoretisch & casuïstisch)Samenvatting: Het Strafproces (2019-20’)
I. Inleiding
Doelstellingen vak:
1. verdieping van de basisleerstof
2. leren nadenken over beleidsmatige opties (waarom politiek voor bepaalde optie kiest)
3. stress overstijgen
Hoe?
Gebruiken van assisenprocedure als vergelijkingsbasis & springplank naar andere stukken v/d cursus.
Actualiteit
Euthanasieproces
- grondigheid & wijze waarop debatten worden gevoerd → komt dit overeen met de voordelen die
worden vooropgesteld over assisen?
- moest dit proces wel voor assisen komen? was de correctionele rechtbank niet beter?
- wie beslist of het voor assisen komt of niet?
Federaal procureur Frédéric Van Leeuw
- ononderbroken karakter (gaat elke dag gewoon door ↔ correctionele zaken) van assisen is niet
verenigbaar met geschatte duurtijd proces van 6-9 m.
- aankomend terrorismeproces (proces aanslag Zaventem-Maalbeek) voor het Hof van Assisen zou
leiden tot een enorme chaos
- proces is gepland voor najaar 2021 (5 jaar na de aanslag: onderzoek is al lang afgerond)
- controle van de gebruikte BOM-technieken door KI duurt veel te lang (kan veel korter)
- 900 burgerlijke partijen vs. 13 beklaagden
- jury zal enorm veel & complexe antwoorden moeten beantwoorden
- oud gebouw van de NATO zal gebruikt worden (biedt voldoende waarborgen)
- kan vermeden worden door art 150 GW (artikel waar instaat dat de jury oordeelt) nog snel te
veranderen
- dit wordt al 10 jaar gevraagd maar door de grote overtuigingskracht van de voorstanders
van assisen is dit nog niet gebeurd
- politici zeggen nu dat Van Leeuw een punt heeft (vraag is of dit over een week nog een
mediapunt is, zo niet dan zal de politiek zich hier niet mee bezighouden)
andere landen hebben al oplossingen ingevoerd → bv. Frankrijk (dat zeer hard vasthoudt aan de
assisenprocedure) heeft voor terrorisme een uitzondering gemaakt & een andere procedure voorzien
assisen dan volledig afschaffen of bevoegdheden beperken tot huis-, tuin- & keukenmoord? → maar
is er dan sprake van een schending van het gelijkheidsbeginsel? hoe kan je objectief redelijk
verantwoorden dat de ene moord wel voor assisen komt en de andere niet?
1
,Stijging rapportering media
- strafrecht steeds meer in de media
- maar er worden ook vaak fouten gerapporteerd
- advocaten ventileren steeds vaker hun mening in de media
Procedurefouten
- roepen advocaten te snel procedurefouten in? is het waar dat procedurefouten snel worden
gemaakt?
- wanneer een procedurefout leidt tot de nietigheid → het is dan niet de advocaat die de
procedurefout maakt, maar de fout is gemaakt door de actoren van justitie die het systeem goed
moeten laten draaien
- komen naar boven door een grondige lezing van het dossier door de advocaat & de toepassing van
zijn parate kennis hierop → moet zich 2 vragen stellen als hij fout wilt opwerpen:
- technische vraag = welke impact zal de fout hebben op de rechtsgeldigheid van de
procedure? (futiliteit of zwaar gevolg)
- strategische vraag = welke mate van zelfcensuur moet de advocaat zich opleggen (welke
haalbaarheid heeft het argument? of ga ik hier alleen maar de rechter mee ergeren?)
sinds Antigoon van 14 oktober 2003 (nietigheid van bewijs ja of nee?) gaan veel zaken niet meer leiden
tot de nietigheid (dus stelling dat alle fouten gemakkelijk tot nietigheid leiden is onzin)
bv. proces schietincident in Elsene tegen Abdeslam:
- fout over taalwetgeving: document van aanstelling door deken/baas van een terro-
onderzoeksrechter had in een andere taal moeten worden opgesteld
- argument is van tafel geveegd (was relatief voorspelbaar dat argument niet ging slagen)
II. Geschiedenis van de wetgeving
Magistraten zijn hervormingsmoe (te veel en te snel na elkaar): het is zeer lang een vrij stabiele materie
geweest tot enkele jaren geleden & nu moet men zich constant aanpassen.
1808
- ontstaan wetboek (bewoordingen/kern van wetboek van nu dateert nog steeds van 1808,
ongeacht de updates)
- slechtste wetboek gemaakt in de Napoleontische tijd
Vanaf 1840-1850
- commissie opgericht die lang en grondig (20 jaar) heeft nagedacht over de hervorming
- geleid tot de wet van april 1878
- = voorafgaande titel wetboek strafvordering
- men wou een volledig wetboek maken maar men is niet verder geraakt dan de algemene
beginselen
- daarna bleef het een stabiele materie (= comfortabel voor de magistraten)
2
,Jaren ‘60
- door opkomende hervormingsgeest wou men weer hervormen
- koninklijke commissaris aangesteld om een nieuw wetboek op poten te zetten → hij heeft een
boekje gemaakt over de krachtlijnen, maar is verder niets mee gedaan
Jaren ’80 – ‘00
- jaren ’80 = behoorlijk veel sociale onrust in België door:
- Bende van Nijvel (discussie op dit moment of men de verjaring opnieuw moet verlengen
hiervoor)
- CCC = 4 extreem linkse mensen die een aantal terroristische aanslagen hebben gepleegd
vanuit een ideologische overtuiging (gelukkig bijna alleen maar met materiële schade)
- commissie Franchimont opgericht als antwoord
- parlementair onderzoek naar disfuncties systeem (bv. inefficiëntie vooronderzoek, gebrek
samenwerking) leidt tot wet 12 maart 1998 (wet Franchimont)
- hierdoor hebben we een half gemoderniseerd onderzoek (commissie is niet verder geraakt
dan de fase van het onderzoek)
- daarna krijgt commissie de opdracht om ook fase van het vonnisgerecht te hervormen
- leidt tot ontwerp ‘Franchimont II’ (2005)
- maar parlement heeft ontwerp geen kans gegeven omdat magistraten de parlementairen
het gevoel hebben gegeven dat het een nefast ontwerp was (het was geen slecht ontwerp
maar het is niet hetgeen we voor ogen hebben)
Huidige stand van zaken
- minister van justitie Geens is zeer gedreven en heeft het hinkstapsprongverhaal verkondigt
(=hervorming in een dubbele beweging)
1. hinkstap = punctuele hervormingen met quick wins (= potpourri-wetgeving) →
belangrijkste voor strafproces is potpourri II van 2016:
- zware aanpassingen t.a.v. huidige systeem (geen kleine punctuele hervormingen)
- grootste aanpassing was de veralgemeende correctionalisatie
- = alle misdaden konden worden gecorrectionaliseerd, zonder
uitzondering
- GwH heeft dit deel van potpourri II vernietigd omdat de wijze waarop deze
gerealiseerd werd door het parlement nietig was
2. sprong = commissie samengesteld om een volledig nieuw wetboek voor strafprocesrecht
te schrijven zodat de punctuele hervormingen kunnen stoppen
- is nu min of meer gelukt
- doorvoering (vinden van draagvlak in parlement) nieuw wetboek zal dit
academiejaar niet meer lukken maar wellicht wel een indiening wetsvoorstel
Kansen op succes?
- hervormen van strafproces is veruit het moeilijkste realiseerbare project
- je gaat heel het besturingssysteem moeten aanpakken en daarmee raak je aan de beleving van de
mensen (leidt tot venijnige debatten)
- onderzoeksrechters worden naar hun aanvoelen geraakt in hun essentie (willen absoluut
geen wijziging in hun statuut)
- wat is de autonomie van de parketmagistraten?
3
, III. Opfrissing van de basiscursus
Parketmagistraat (vooral procureur) is motor van het systeem en is hiervoor verantwoordelijk vanaf
het prille begin tot aan de uitvoering van de straf.
1. Burgerlijke partijstelling
- = laat het slachtoffer toe om autonoom een strafprocedure in te stellen:
- via actie (zelfstandig)
- via voeging bij procedure van parket
- veel verschillen tussen landen over de positie van het slachtoffer binnen het proces (Frankrijk is
het enige land met een vergelijkbaar systeem als België)
- naast de onderzoeksrechter het gevoeligste onderwerp om te hervormen (want deze soort
initiatieven blijven het systeem belasten, maar kan je ook niet zomaar afschaffen)
- zorgt vaak voor enorme vertragingen van het rechtssysteem (misschien hervormen??)
Drempel
- nodig om ontradend te werken want burgerlijke partijstelling gebeurt heel simpel door een PV te
laten opstellen door een onderzoeksrechter na een verzoek (document) tot hem gericht
- zijn er elementen die een slachtoffer kan tegenhouden om zich burgerlijke partij te stellen?
- als op einde blijkt dat uw klacht niet leidt tot een veroordeling dan bestaat het risico (dus
niet automatisch) dat u de gerechtskosten moet betalen
- consignatie (waarborgsom) die burgerlijke partij moet betalen voor de som van
gerechtskosten waarvoor het slachtoffer mogelijkerwijs kan veroordeeld worden als het
slecht afloopt
Consignatie
- geen ontvankelijkheidsvereiste → burgerlijke partijstelling moet aanvaard worden door
onderzoeksrechter als er geen consolidatie betaald is, maar de onderzoeksrechter mag dan wel
stilzitten
- elke onderzoeksrechter heeft een basistarief voor de consolidatie (+/- 500 euro) maar als de
onderzoeksrechter de gerechtskosten veel hoger inschat (vaak door deskundigenonderzoeken)
dan mag hij meteen veel meer vragen
2. Typen van onderzoeken (opsporings- vs. gerechtelijke onderzoek)
- wetboek van 1808 bevatte niets over het opsporingsonderzoek
- alle onderzoeken gebeurde door de onderzoeksrechter (uitzondering: heterdaad) omdat
men dacht dat de onderzoeksrechter hier tijd voor had
- was niet zo dus het opsporingsonderzoek ontstaat uit de praktijk (en wordt in 1998 met
Wet Franchimont pas geregeld in het wetboek)
- moeten we deze types langs elkaar laten bestaan of moeten we gaan naar een eengemaakt,
uniek vooronderzoek?
- het wetsvoorstel van nu zet deze stap
- maar zorgt voor veel verweer van de onderzoeksrechters
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur janaboon. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
52510 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans