Biologie hoofdstuk 10 Voeding en vertering
10.1 je lichaam en je voedsel
voedingsstoffen
voedingsmiddelen bestaan uit:
voedingsstoffen
koolhydraten vetten eiwitten water mineralen vitaminen
functie: - brandstof: - brandstof - brandstof - bouwstof voor - bouwstof - voedingsstof
energie in de cellen B.V: botten
vorm van ATP - bouwstof - bouwstof voor kalkzouten - voorkomen van
B.V: glucose, voor B.V: - transportmiddel (natriumzout) gebreksziekten bij
sacharose) membranen spiereiwitten, (bloedplasma) tekort (B.V: gebrek
en hormonen hemoglobine, - hulp bij vitamine A
- bouwstof voor antistoffen - warmtebuffer: lichaamsprocessen nachtblindheid)
cellen - warmte- houdt B.V: werking van vitamine stimulatie
bepaald lichaamsproces
B.V: onderdeel isolatie lichaamswarmte zenuwcellen: Na+ optimaal functioneren
van vast en K+ minder vatbaar voor
receptoreiwitten - reservestof ziekten
- reservestof =
glycogeen
info: opslag o.a. GEEN opslag 1,5-2L per dag - essentieel
onder de huid nodig - enkele mg per dag
producten: aardappelen, olijfolie, vlees, vis, vast voedsel: 0,5L typen en plantaardige en
granen, brood, slaolie, boter, zuivelproducten, hoeveelheden dierlijke
pasta’s, koek en noten, pinda’s eieren, zaden drinken variëren per voedingsmiddelen
sauzen voedingsmiddel
melkproducten:
veel Ca2+
tarweproducten:
veel Na+ en K+
spoorelementen:
weinig van nodig
(B.V: zink)
BINAS 67F BINAS 67G BINAS 67H BINAS 82A
Let op!
- minder zout eten:
veel Na+ in bloed hogere osmotische waarde water stroomt naar bloedvaten hogere bloeddruk
- hersenen kunnen ALLEEN glucose als brandstof gebruiken
functie: soorten:
voedingsmiddel is: - conserveringsmiddelen
- aantrekkelijker (kleur, geur, smaak) - kleur-, geur- en smaakstoffen
- langer houdbaar
Let op!
- lichaam heeft additieven meestal NIET nodig, sommige zijn zelfs schadelijke in grote hoeveelheden
ADI = aanvaardbare dagelijkse inname = advies van WHO over maximale consumptie per dag, per kg lichaamsgewicht
BINAS 95AB
- iedere additief heeft een E-nummer
BINAS 82B
,darmflora: de verschillende soorten bacteriën(= microbiotica) in je darmkanaal
beïnvloedt:
- vertering
- ontlasting
- afweer
probiotica: bacteriën in je voedsel die je gezondheid bevorderen
Let op!
uien, appels, prei ---stimulatie--- groei van probiotica
prebiotica: onverteerbare plantendelen/-resten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven
Let op!
uien, appels, prei ---stimulatie--- groei van darmbacteriën
microbioom: alle micro-organismensoorten die in en op je lichaam leven
maagzuur: doden van schadelijke bacteriën en schimmels (die via voeding binnen kunnen komen door bijvoorbeeld slechte
hygiëne)
lichaamsomvang
factoren die lichaamsomvang beïnvloeden:
- kwaliteit van voedsel
- genen
B.V:
allel aanzetting-tot-deling van vetcellen
allel codeert voor eiwit eiwit legt verbinding tussen zenuwcellen in de hersenen, betrokken bij hongergevoel
beïnvloedt voedselconsumptie
- beweging
- darmbacteriën
ADH = aanbevolen dagelijkse hoeveelheid = advies van WHO over dagelijkse consumptie per voedingsstof
voedselallergie: heftige reactie van het immuunsysteem op een normale voedingsstof
inname betreffende voedingsmiddel histamine (= stofje) komt vrij lichamelijke allergische reacties
, 10.2 verteringsstelsel
vertering: de afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen
BINAS 82C E F G
mond mechanische afgifte van afbraak van: (bijna) geen opname
verkleining speeksel:
groter oppervlak
- amylase (= enzym): zetmeel maltose
voedingsstoffen - slijm
beter bereikbaar - eiwitten
voor enzymen
(amylase)
slokdarm peristaltische bewegingen:
kringspieren (vóór ‘bolus’) trekken samen
lengtespieren (na ‘bolus’) trekken samen ontstaat ruimte
kringspieren (rondom ‘bolus) ontspannen
‘bolus’ verschuift
kringspier
maag vermengen maagwand: maagsapklieren afgifte van afbraak van:
voedselbrij maagsap:
met maagsap
aanmaak: functie:
zoutzuur dieper gelegen - opzwellen eiwitten
(HCL) cellen van beter bereikbaar voor enzymen
maagsapklieren/
wandcellen - activeren eiwitsplitsende
enzymen*
- bacteriën doden
pepsinogeen dieper gelegen zoutzuur + pepsinogeen eiwitten (o.a. amylase)
(=inactief pro- cellen van (actieve) peptase/ pepsine*: polypeptiden
enzym, maagsapklieren/
voorkomen hoofdcellen denaturatie: afbraak
dat eiwitten in amylase = STOP vertering
cel zelf al van koolhydraten
worden want:
afgebroken - te zuur voor amylase
cel dood)
- peptase breekt amylase
af
slijm cellen dichtbij slijmlaag met
uitgang van - eiwitten
maagsapklieren/ - suikermoleculen
cellen van (= glycoproteïnen):
maagslijmvlies bescherming tegen
peptase
- bicarbonaationen
voorkomt dat pH-
vlakbij-maagwandcellen
daalt/ bescherming tegen
zoutzuur
maagenzym kan maagwand
niet bereiken beschermt de
maagwandcellen tegen vertering
maagportier
twaalfvingerige peristaltiek afgifte van: afbraak van:
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur dominiquegeerdink. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.