Dit is een samenvatting omtrent alle hoorcolleges van het vak lezen, spellen en rekenen. Met behulp van deze samenvatting was ik er van de eerste keer door.
HC1 + 2: Normale ontwikkeling van spellen & lezen
1. Inleiding
Verschillende “vormen van lezen”:
Technisch lezen:
- Verklanken van geschreven materiaal.
- Het kraken van de code.
Begrijpend lezen:
- Achterhalen van de betekenis van geschreven materiaal.
Studerend lezen:
- Betekenis van geschreven materiaal opslaan om later te reproduceren.
Belevend lezen:
- inleven in personages, genieten en ontspannen bij lezen van boeken.
Wat is spellen?
– De manier waarop je een woord moet schrijven.
– De schrijfwijze van een woord.
– De vorm waarin woorden geschreven worden.
– De orthografie van een woord.
– Het weergeven van auditieve codes in correct visuele codes?
– ≠ schrijfmotoriek (~dysgrafie)
Bij lezen is het net omgekeerd → Je ziet iets (visueel) en zet het om in de auditieve code.
Is spelling belangrijk?
o = Belangrijk bij het ondersteunen bij het formuleren van een boodschap.
Spelling is een middel om te komen tot…
Doel: nonnen → weten hoe het geschreven moet
worden.
Welke taal moeten we leren lezen en spellen?
- Schooltaal in Vlaanderen = Nederlands.
- Noodzakelijk: Inzicht in de orthografie van het Nederlands.
!!! Let op: Schooltaal is niet steeds gelijk aan thuistaal (invloed) !!!
,2. Orthografie van het Nederlands
Nederlands: taal met een alfabetisch schriftsysteem.
Zijn deze koppelingen consistent?
Is er een één – op – één relatie tussen G en F?
Is het Nederlands een transparante taal?
F ➔ G:
Voorbeelden van één-op-één-relaties (1 foneem → 1 grafeem)?
Tegenvoorbeelden (1 foneem → meerdere grafemen)?
G ➔ F:
Voorbeelden van één-op-één-relaties (1 grafeem → 1 foneem)?
Tegenvoorbeelden (1 grafeem → meerdere fonemen)?
Conclusie:
Nederlands is een semi-transparante taal
Lezen (G → F) is veel transparanter (1-1) dan spellen (F → G)
“De orthografische transparantie van een taal”
De Nederlandse orthografie (= spellingsysteem) is gebaseerd op 4 principes:
,A. Fonologisch principe:
o Basisprincipe
o Je schrijft wat je hoort; je leest wat er staat
o Op basis van de KTK/FGK
o “Elementaire lees- en spellinghandeling”
o Uitgangspunt bij spelling = uitspraak
• Beïnvloedende factoren hierbij:
1. Dialect!
2. Allofonen negeren
3. Co-articulatie! Invloed aangrenzende klanken/woorden!
Fonemisch bewustzijn moet voldoende ontwikkeld zijn: continue
‘spraak’ artificieel opsplitsen.
o Probleem: meer fonemen dan letters
o Oplossing: digrafen: 2 letters vormen samen een nieuw grafeem
– Homogene digrafen (aa, ee, oo, uu)
– Heterogene digrafen (oe, eu, ui, ie, ei, ij, au, ou, ng, ch)
B. Morfologisch principe:
• Vormleer: de wijze waarop woorden gevormd zijn.
• Morfeem: kleinste eenheid van taal met een zelfstandige betekenis en/of grammaticale
functie.
• 2 soorten morfemen:
o Vrije morfemen:
▪ kunnen als woord voorkomen.
o Gebonden morfemen:
▪ kunnen niet afzonderlijk voorkomen: voor- en achtervoegsels.
• Omvat 4 morfologische procedures:
Vorming van samenstellingen.
Vorming van afleidingen.
Verbuigingen van woorden.
Vervoegingen van werkwoorden.
Twee morfologische deelprincipes:
I. Principe van gelijkvormigheid: morfeem zoveel mogelijk op dezelfde manier schrijven:
- Niet ‘goet’ maar ‘goed’ want ‘goede’
- Niet ‘fijftig’ maar ‘vijftig’ want ‘vijf’
- Uitzondering: ‘buis’!
II. Principe van analogie of overeenkomst: woorden die gelijkaardig gevormd/opgebouwd
worden, worden op deze manier geschreven:
- ‘grootte’ want ‘hoogte’
- ‘stationsstraat’ want ‘stationsplein’
- uitzondering: ‘hij wacht’
, C. Etymologisch principe:
➢ Historisch gegroeide schrijfwijze
➢ Schrijfwijze bepaald door herkomst
➢ Welke woorden?
- Inheemse woorden (vb. uitspraakverschil vroeger bij ei/ij)
- Leenwoorden
o overgenomen uit een vreemde taal
o niet aangepast aan het Nederlands
o vb. carrière, conflict, computer, überhaupt, college, team, jury
➢ Voor- en nadelen!
D. Syllabisch principe:
1. Syllabe = klankgroep (meestal zonder betekenis)
2. Syllabe ≠ lettergreep
3. Twee regels:
i. Verenkelingsregel:
- Een lange klinker wordt aan het einde van een klankgroep verenkeld: je
schrijft er maar één.
- vb. bomen / deken / jarig / smakelijk
ii. Verdubbelingsregel:
- Na een korte klinker aan het einde van een klankgroep verdubbel je de
medeklinker van de volgende klankgroep.
- vb. pennen / klappen / dapper / prettig / vergiffenis
Conclusie:
o Onze taal is gebaseerd op 4 principes.
o Basisprincipe = fonologisch principe: ‘ik schrijf wat ik hoor/ik lees wat er staat’.
o De andere 3 principes ‘overrulen’ dit basisprincipe.
o Expliciete instructie is noodzakelijk!
Geletterdheid:
“de kennis en vaardigheid die nodig is
(1) Om via schriftelijke communicatie te communiceren en informatie te verwerken,
(2) Om met numerieke en grafische gegevens om te gaan en
(3) Voor het gebruik van ICT” (Van den Branden, 2010)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur M123P. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
