Parodontologische therapie
Onder parodontale therapie verstaan we een chirurgische behandeling met voorbereiding (sc+rp).
Deze voorbereiding doen we zodat:
- minder chirurgie nodig
- chirurgie wordt gemakkelijker
- patiënt verkrijgt een bepaald niveau van MH
1. Parodontaal abces
Op deze foto:
veel donkerder tandvlees thv 12. Dit is een grote
krater (abces).
Links boven: Abces niet doorgebroken. Opstapeling
pus en moet gedraineerd worden.
Rechts boven: Wit/gele schijn wijst op neutrofielen.
Nog niet doorgebroken.
Links onder: Pus komt uit pocket. Is geen plaque.
Rechts onder: Puntjes op tandvlees omdat zo vol pus
zit dat er een fistel wil vormen.
Abces niet open = pijn door druk
Abces wel open = geen pijn / zeurend
Tandvlees fenotypes
Dik tandvlees: pocketsonde in de pocket niet langs buiten te zien.
vierkante kroon
geen uitgesproken papillen
Dun tandvlees: pocketsonde wel te zien
uitstulpende papillen (esthetisch mooier)
meer prominente wortels doorheen tandvlees
Wanneer moeten we ons zorgen maken over prominente wortels?
Als we een extractie doen kunnen we botresorptie vestibulair krijgen en dit kan een
probleem geven bij een implantaat.
1
,Verschil tussen plaque en pus
Macroscopisch goed zichtbaar.
Pus = WBC
Plaque = bacteriën
Pus is losser dan plaque.
Druk met vinger op pocket om te zien of er meer komt.
1.1 Inleiding
“Acute parodontale infectie: klinische conditie met een rapid-onset ter hoogte van parodontium
en/of zijn geassocieerde structuren.”
Met rapid-onset bedoelen we dat abces zelf rapid-onset is, maar de etiologie achter het proces is van
lange adem. Tand heeft waarschijnlijk al jaren een reactie en dan plots bij stress/ verminder IS treedt
een abces op.
Drie grote groepen abcessen
Chirurgie: TS onder flap laten of een stuk wondverband onder gingiva.
Symptomen
Zeer afwisselend
Pijn afhankelijk van chronisch/ acuut
Gelokaliseerde infectie is gemakkelijk zichtbaar
Weefselschade
Pus afvloei is een zeer belangrijk criterium om te zien of parodontitis actief of passief is.
Pus = weefselafbraak = actieve parodontitis
Pus vermindert de prognose van de tand
2
,Belang
- Abces is een van de weinige situaties in parodontologie waarbij patiënt hulp zoekt owv de pijn.
- Pus vermindert de prognose van een door parodontitis aangetaste tand
- Mogelijke verspreiding van de infectie
- Als een tand blijft abcessen krijgen die we niet onder controle krijgen, is deze tand verloren.
Bv cracked tooth.
Sub-periostaal, subcutaan en submandibulair
Sub-periostaal Subcutaan Submandibulair
Veel druk/ pijn Periost doorbroken door pus Vaak systemische symptomen
Etter goed bewaard Kan zelfs door huid Meest gevaarlijk
Onder m. mylohyoideus: verstikking
1.2 Prevalentie
Algemene THK:
dento-alveolair abces 1.4 – 2.5%
pericoronitis 1.0 – 1.1%
parodontaal abces: 0.6 – 0.7%
-> 3 – 4% van mensen in praktijk heeft een abces
Parodontitis patiënten:
niet behandelde patiënten: 59.7 %
patiënten in behandeling: 13.5 %
Lokalisatie:
>50% thv molaren
3
,1.3 Classificatie obv lokalisatie
Gingivaal abces
- Marginale gingiva/ interdentale papil
- Niet vaak over mucogingivale lijn
- Lokale ontsteking, snel ongemak
- Vaak niet door parodontitis, maar door vreemd voorwerp
- Als niet snel wordt opgelost, wordt het een abces
Bv. popcorn vlies, flos, visgraat …
Parodontaal abces
- Purulent
- Weefsels grenzend aan pocket
- Kan leiden tot destructie PDL of bot
- Over mucogingivale lijn
- Eerder complicatie van ernstige parodontitis
Pericoronaal abces
- Rond WHT
- Door plaque-ophoping onder gingiva
- Pijn + systemische effecten: sliklast, malaise etc.
- Behandeling: overhangende deel gingiva wegnemen +
draineren tussen tand en pocket + CHX + biofilm verstoren
Peri-apicaal abces
- Zie endo
1.4 Classificatie obv klinisch verloop
Acuut abces:
- Pijn, gevoeligheid bij palpatie
- Pusvrijzetting bij druk
- Gelokaliseerde ronde laesie
- Exsudatie
- Soms systemische complicaties
Chronisch abces:
- Geen pijn/ zeurend, geen systemische effecten
- Vaak drainage via fistel of pocket
- Toevallig te vinden
Ene kan in andere overgaan. Afvloei verhoogt of drainage vermindert.
4
,1.5 Classificatie o.b.v. aantal
Enkelvoudig abces
Eerder gevolg van lokale factoren die resulteren in afsluiten van pocketuitgang
Meeste abcessen zijn enkelvoudig
Multiple abces
- Zeer abnormaal
- Bij diabetici vaker, dus dit is soms de eerste diagnose
- Bij multiple externe resorpties
- Gebrekkige sc+rp waarbij bovenste tandvlees gezonder wordt en strakker. Hierdoor kan resterende
ontsteking niet weg en krijg je een abces
- AB zonder sc+rp idem
1.6 Classificatie o.b.v. etiologie
Parodontaal abces geassocieerd met parodontitis
= acute infectie als gevolg van biofilm aanwezigheid in een verdiepte parodontale pocket
= aanduiding van actieve destructie; gingivaal oedeem en pus afvloei via pocket
Mechanismen:
- Verergering van een chronische laesie (onbehandelde patiënt of onder maintenance therapie)
- Na scaling: tandsteen blokt de pocketingang of coronale heling met persisterende infectie in bodem
- Post-chirurgie abces: onvolledige verwijdering tandsteen, vreemd lichaam
- Post-antibioticum parodontaal abces: al niet in combinatie met Sc & Rp: 42% of superinfectie
Parodontaal abces bij afwezigheid van parodontitis
= acute infectie door en andere lokale bron (vreemd lichaam, verandering wortelintegriteit)
- Impactie vreemd lichaam
- Perforatie tandwortel (endo of stiftplaatsing)
- Infectie laterale cyste
- Abnormale morfologie wortel parels, resorptie, fractuur
1.7 Pathogenese
Exacte pathogenese niet gekend, maar vermoedelijk door obstructie van afvoer
Abces bevat:
bacteriën, bacteriële producten, ontstekingscellen, weefselafbraakproducten, serum
De typische endogene pathogenen die actiever worden door de omstandigheden, geen nieuwe
pathogenen.
5
, 1.8 Microbiologie
Niet kennen
1.9 Diagnose
Gebaseerd op: klacht, klinische symptomen en RX
- Zwelling; duidelijk ovoïd langs laterale zijde of diffuus (abces diep in parodontium)
- Pus afvloei; via pocket of fistel. Spontaan of bij druk
- Pijn; geen (chronisch), licht of ernstig (acuut)
- Gevoeligheid gingiva
- Percussiegevoeligheid
- ‘Uitgroei’ tand
- Mobiliteit
- Alle symptomen van parodontitis (PPD, BoP, Mob)
- Algemene symptomen; koorts, malaise, lymfeklieren
- 30-40% pt’en heeft verhoogde bloedleukocyten, neutrofielen en monocyten
- RX: geen botverlies tot verbreed PDL of uitgebreid botverlies
1.10 Differentiële diagnose
Andere abcessen
- Peri-apicaal abces
- Laterale cyste
- Wortelbreuk
- Endo-paro
- Postoperatieve infectie
Controleer vitaliteit, RX, cariës en locatie van zwelling/fistel
Osteomyelitis
- Pijn die niet verbetert bij pijnstillers
Maligne processen
- Plaveiselcelcarcinoom, metastase pancreastumor, reuscelgranuloom
- Zeker wanneer geen reactie op therapie, paresthesie, snelle groei en/of onregelmatige vorm
- Doe APO (anatomopathologisch onderzoek)
Als je niet weet van waar het komt: fistalografie
6
