GEZONDHEIDSCOMMUNICATIE
1 PLANMATIGE BEVORDERING VAN GEZOND GEDRAG
1.1 INLEIDING
Voorbeelden van gezondheidsvoorlichting:
- Lesmateriaal voor scholieren over seksueel geweld
- Groepsvoorlichting over HIV en aids in Turkse koffiehuizen
- Bedrijfsprogramma om werknemers te motiveren zich aan de veiligheidsvoorschriften te houden
- Apps om beweging te stimuleren
Definitie gezondheidsvoorlichting door WHO: De combinatie van leerervaringen ontwikkeld en ontworpen om
mensen en gemeenschappen te helpen hun gezondheid te bevorderen
= vakterm voor breed scala activiteiten waarbij sprake is van een vorm van educatie of informatieoverdracht
om te stimuleren dat mensen zich gezonder gaan gedragen
à divers vakgebied: stijgende doelgroepen en gezondheidsproblemen
à terugkerende kenmerken: problemen waarbij gedrag & gedragsverandering een rol speelt
Gezondheidsbevordering: een combinatie van voorlichting en omgevingsveranderingen die gezond gedrag en
gezonde leefomstandigheden stimuleert
- Fysieke, sociaal-culturele, politieke en economische condities die gedrag of rechtstreekse gezondheid
kunnen beïnvloeden
- De combinatie zorgt voor een effectieve gezondheidsbevordering à Gezondheidsvoorlichting =
onderdeel van gezondheidsbevordering
Planmatige gezondheidsvoorlichting: multidisciplinair vakgebied: het is nodig om:
- Maatschappelijke & gezondheidsproblemen identificeren en begrijpen (epidemiologie, biomedische
wet)
- Gezond & ongezond gedrag te verklaren en te voorspellen (SW en sociologie)
- Gedrag dmv voorlichting te beïnvloeden (CW, marketing, psychologie)
- Voorlichtingsinterventies evalueren (onderzoeksmethodologie, statistiek)
Uitgangspunt: communicatie essentieel bij genereren, verzamelen en delen van “gezondheidsinformatie”
Concurrerende perspectieven binnen de gezondheidscommunicatie
Domeinen zijn naar elkaar toegegroeid, nieuwe technologieën hebben daarvoor gezorgd. Je kan bv veel
gepersonaliseerde boodschappen sturen. Dit ook bij artsen: geven onder andere onlineadvies.
Twee belangrijke focussen:
- Face-to-face en gemedieerde communicatie in (resp.) gezondheidszorg en bij gezondheidspromotie
Vb: tussen arts en patiënt, psycholoog, maatschappelijk assistent- iedereen die samenwerkt om tot
gezond gedrag te komen
1
, - Gemedieerde communicatie: andere bronnen die gebruikt worden om mensen aan te zetten tot
gezond gedrag à delen van gezondheidsinfo om mensen aan te zetten tot gezond gedrag. Kennis is
niet voldoende, mensen roken en drinken ook al wet men dat dit ongezond gedrag is, ze doen het
toch.
Vb: allerlei media
à subdisciplines groeien naar elkaar toe. Het zijn twee aparte stromingen die steeds meer tot elkaar groeien
vanwege nieuwe technologie. Gezondheidszorg en gezondheidspromotie subdisciplines groeien naar elkaar
toe. Vb: beslissingshulp voor patiënten: iemand die kanker heeft à arts moet communiceren met patiënt en
om de patiënt te ondersteunen worden er vaak info via websites en digitale tools beschikbaar gemaakt.
1.2 GESCHIEDENIS GEZONDHEIDSCOMMUNICATIE
Pas interesse ontstaan jaren 80. Gezondheidscommunicatie komt voort uit de psychologie: gaan onderzoeken
wat gezond gedrag nu bepaald?
Het is niet enkel kennis maar ook attitude: wat doen andere mensen? Wat is de norm voor gezond gedrag?
Zien ze zichzelf in staat zijn voor dit gezond gedrag?
= inzichten vanuit de gezondheidspsychologie
à Mensen tot gedrag zetten is via communiceren dus op deze manier gaat gezondheidspsychologie steunen
op gezondheidscommunicatie
- ICA richt de “Therapeutic Communication Interest Group” op in 1972 – dit wordt later de “Health
Communication Division”
2
, - Eerste boeken over Health Communication: Kreps & Thornson (1984), Sharf (1984), and Northouse &
Northouse (1985)
- Eerste wetenschappelijk tijdschrift, Health Communication, startte in 1989, gevolgd door The Journal
of Health Communication in 1996
à Nieuwe technologieën
- Helpen om niet meer F2F te communiceren (vb. online afspraak maken)
- Ook gebruiken bij campagnes à obv technologie meer gepersonaliseerde boodschappen doorsturen
à groot bereik combineren met meer gepersonaliseerd werken
VOORBEELD: tailored websites: advies op maat (je brengt gegevens in over gezondheid à je krijgt advies)
à voordeel: goedkoop
- Relatief nieuw domein à in andere disciplines was er ook al sprake van gezondheidscommunicatie vb.
psychologie à CW kon niet achter blijven/wou zijn bijdrage leveren
- Belangrijk domein binnen CW à gezondheid is een belangrijke issue à veel uitdagingen die met
gezondheid te maken hebben vb. obesitas, fijn stof… maatschappelijke problemen waar gezondheid
aan gekoppeld is
1.3 OVERZICHT VAN ONDERZOEKSDOMEINEN BINNEN DE
GEZONDHEIDSCOMMUNICATIE
Analyse van artikels in Journal of Health Communication, veel massacampagnes komen terug:
- Massamediacampagnes
Instituut gezond leven: voornaamste expertisecentrum à heel centraal in VL promotie campagnes
à info over bepaalde gezondheidsproblemen
à subsidies van OH
Vlaams instituut gezond leven, gaan mensen aanmoedigen om meer te sporten etc, is een heel groot instituut
– hoe kunnen we in Vlaanderen de gezondheid bevorderen? Ook bijvoorbeeld campagnes over vaccinaties,
autorijden en gsm’s…
Ziektepreventie bij jonge kinderen. Ouders aanraden om kinderen al op jonge leeftijd te laten vaccineren om
ziektes te voorkomen.
Voedingsdriehoek die onlangs veranderd is. Men heeft die omgedraaid met de idee dat mensen vaak denken
wat bovenaan staat ook het belangrijkste is. à Omgekeerde voedseldriehoek geïntroduceerd door dit
instituut: echt ongezonde dingen staan apart
Facebook en snapchat: aandacht voor hedendaags probleem: ongelukken met dodelijke slachtoffers wanneer
het bleek dat mensen aan het facebooken, sms’en… waren achter het stuur. Kan leiden tot (heel jonge)
slachtoffers. à foto voet: ging over gedrag achter het stuur en aantal verkeersdoden
Vb: studiewijzer: campagne over alcohol dat te vaak in een positieve context wordt gebruikt
- Gezondheidsissues in de media
Nieuwsbericht over onze voedingsgewoontes die niet zo gezond blijken te zijn. Nieuws is op zich ook wel een
belangrijke informatiebron over gezondheid.
3
, Ook in fictie (soaps) zitten er verwijzingen naar gezondheidsissues. In thuis hebben ze een hele verhaallijn rond
een transgender. In eerste instantie zie je slechte reacties van de omgeving. Krantenbericht verwijst enerzijds
naar dat transgenders het wel goed vonden dat de thematiek aan bod komt maar anderzijds vonden ze het niet
echt realistisch: te snel (operaties) en te perfect…
Seksuele voorlichting: openbare omroep (VRT) heeft verantwoordelijkheidsbesef, zien het als hun taak om
mensen te sensibiliseren over bepaalde topics. VRT heeft samengewerkt met Awel om jongeren te helpen met
problemen. Met dokter Bea gaat de VRT nog een stapje verder. Gaat vragen beantwoorden die
kinderen/jongeren hebben rond seksualiteit.
bv. Wijn drinken is ongezond, ander artikel zegt iets anders… niet enkel nieuwsmedia maar ook in series zoals
thuis à entertainment education
- Interpersoonlijke communicatie in verschillende gezondheidscontexten
Binnen een team is het belangrijk dat er goed op elkaar wordt afgestemd bij bv. opereren en opvolgen van
patiënten.
- (Risicocommunicatie à niet behandeld in les)
- Nieuwe technologieën voor gezondheidscommunicatie
Het voordeel hieraan is dat we een groot bereik hebben van een grote groep (vergelijking face to face). We
kunnen met een kleine verandering bij mensen op populatieniveau een groot verschil maken. Voorbeelden:
Chats en fora waar patiënten steun zoeken bij elkaar. Stappenplan om te stoppen met roken kan via een
website. Chatbots zouden zo goed kunnen zijn dat die eigenlijk een dokter kunnen zijn voor jou. Zouden het
werk overnemen van zorgverleners. Robots komen sterk op in het domein van gezondheidscommunicatie.
Steun vinden bij elkaar via het internet bv. als je een zeldzame ziekte hebt. Online tailoring: advies op maat via
het internet. Site waar advies wordt gegeven over stoppen met roken. Kan op verschillende soorten van
gezondheidsproblemen worden toegepast zoals bv. alcohol drinken.
Games: meestal voor thema’s waar mensen vaak niet veel motivatie hebben.
Voorbeeld slide: depressie – hoe kan je hier mee omgaan? Hoe kunnen ze aan selfmanagement doen?
Campagne waarbij men nieuwe media heeft gebruikt en hier heeft men vooral ingespeeld op sociale media
(Instagram). Fictief personage die heel veel likes krijgt op elke foto. Op elke foto staat het meisje afgebeeld met
een glas alcohol. En eigenlijk keuren wij dit allemaal goed en is het soms niet duidelijk dat iemand een
alcoholprobleem heeft.
1.4 SLOTBEMERKINGEN
- Onderzoek toont belangrijke invloeden van communicatie in de gezondheidssector aan
- Steeds meer aandacht voor dit communicatiedomein (onderzoeksfinanciering, onderwijs, jobs….)
- Steeds meer interdisciplinair respect, “rijper wordende” discipline
- Coronapandemie: goede illustratie van belang gezondheidscommunicatie!
1.5 EIGEN ONDERZOEK
Gezondheidsinterventies rond (cyber)pesten:
- Friendly ATTAC game voor jongeren
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur inesvranken. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
