Onderzoeksvaardigheden
Hoofdstuk 1: basisbegrippen
1 Definitie wetenschappelijk verantwoord onderzoek
= Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op systematische wijze en op
basis van
een onderzoeksontwerp, data verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare
en valide
wijze onderzoeksvragen
Probleemstelling te beantwoordendie
onderzoeksontwerp deel uit maken
dataverzameling van de
data-analyse
probleemstelling.
rapportage
1.1 Doel van verschillende soorten onderzoek
Fundamenteel onderzoek Praktijkgericht onderzoek
- ontwikkelen van kennis - toepassen van kennis voor praktische vragen
- modellen, theoriën,.. - toepassen van modellen, theoriën
1.1.1 Verschillende grondvormen van onderzoek
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
- onderzoek in de breedte - onderzoek in de diepte
- feiten, meningen, attitudes,.. - meningen, attitutes, gevoelens,..
- grote aantallen onderzochten - kleine aantallen onderzochten
- interpretatie van cijfermateriaal - interpretatie van taal
- enquêtes, steekproeven,.. - interview, observatie, casestudy,..
1.1.2 Verschillende tijdsperspectieven van onderzoek
Cross-sectioneel Longitudinaal
- eenmalig onderzoek - meerdere onderzoeksmomenten
- bepaald tijdstip - langdurige tijstippen
- enquête, steekproeven,.. - observaties, casestudy,..
Longitudinaal trendonderzoek: dezelfde tijdstippen met verschillende groepen
(trends)
Longitudinaal panelonderzoek: dezelfde tijdstippen met dezelfde groepen
(verandering)
1.2 Wetenschappelijke eisen van onderzoek (5)
Empirisch Betrouwbaarhied
- onderzoekbaar - herhaalbaar (toevalsfouten vermijden)
- zintuigelijke waarneembaar
- falsifieerbaar of weerlegbaar Validiteit
- bekomen van ‘correcte’ resultaten (fouten
vermijden)
Probabilisme of determinisme
- geen uitzonderingen (determ) Onafhankelijkheid
,- waarschijnlijkheid (probabili) - geen vooropgezette vooroordelen of meningen
1.2.1 Empirische cyclus
Deductie = kennis vertrokken vanuit theorie of ideeën
Inductie = kennis vertrokken vanuit data of empirische realiteit
Verband tussen theorie en ideeën (constante wisselwerking tussen deductie en
inductie)
1.3 Ethische eisen van onderzoek (3)
Recht op informatie Anonimiteit en vertrouwelijkheid
- deelnemers weten doel/verloop - identiteit niet koppelen aan data
indien in bezit
- niet alle details (wenselijk gedrag) - garantie anonimiteit antwoorden
Vrijwilligheid
- recht om op ieder moment te stoppen
- dwang is absoluut verboden
1.4 Praktische eisen van onderzoek (2)
Efficiënt & tijds -en budgetvriendelijk Bruikbaar (praktijk gericht)
- financieel/praktisch haalbaar - afgestemd op competenties onderzoeker
- uiteindelijke antwoord op vraag - realistische aanbevelingen (missie
organisatie)
1.5 Eisen van formulering onderzoeksvraag (6)
- centrale vraag voldoende breed/volledig - door onderzoek te
beantwoorden
- deelonderzoeksvragen voldoende concreet - voldoende doelgericht en helder
- onderzoeksvragen als vraag gesteld - bij voorkeur niet als ‘waarom’
vragen
1.6 Uitbereiding onderzoeksproces
Probleemstelling onderzoeksontwerp dataverzameling data-analyse
rapportage
Onderzoeksplan (bepalen grondvorm)
Op wetenschappelijk verantwoorde wijze
, Onderzoeksvaardigheden
Hoofdstuk 2: het onderzoeksplan
1 Soorten onderzoeksvragen
Verklarend (kwanti) Uitbereiding
- verklaren van fenomeen, gedrag,.. - evaluatief (aanpak evalueren)
- geen ‘waarom’ vragen (verband leggen) - prescriptief (aanbevelingen
noteren)
Beschrijvend (kwanti/kwali)
- wie, wat, waar, wanneer,..
- hoeveel, hoe vaak, hoe groot,..
1.1 Soorten onderzoeksvragen bij kwantitatief onderzoek
Vraagvorm
- gericht (drinken mannelijke studenten meer dan
vrouwelijke?)
- niet-gericht (is er een verband tussen geslacht en
alcoholgebruik?)
Hypothesevorm
- gericht (eenzijdig) (mannelijke studenten drinken vaker alcohol
dan vrouwelijke)
- niet-gericht (tweezijdig) (er is een verband tussen geslacht en
alcoholgebruik)
Bij kwantitatief onderzoek gebruik je altijd verklarende onderzoeksvragen!
2 Conceptueel model bij kwantitatief onderzoek
= pijltjesdiagram met visuele voorstelling van verbanden tussen bepaalde
kenmerken
= hulpmiddel bij verklarende onderzoeksvragen/hypothesen in kwantitatief
onderzoek
2.1 Onderdelen van het conceptueel model
Kenmerken/variabelen Verbanden
- wat onderzoek je? - welke verbanden tussen kenmerken?
- leeftijd, tevredenheid,.. - verband tussen leeftijd en tevredenheid?