Notes de cours
Samenvatting geschiedenis van de Nieuwe Tijd KU Leuven- algemeen gedeelte
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting geschiedenis van de Nieuwe Tijd KU Leuven- algemeen gedeelte
[Montrer plus]
3 revues
Par: coxludwig • 3 année de cela
Par: JarneCannoot • 3 année de cela
Par: JanVanHoey • 3 année de cela
Aperçu du contenu
Milo97Samenvatting: Nieuwe tijd
Hoofdstuk 1: De genese van het modern Europa
1.1. Staatsvorming
- Staatkundige ontwikkelingen
➔ Afname aantal Eu staten
➔ Schaalvergroting staten – verlies autonomie andere staten
- In eerste instantie in de grote Eu staten(Eng, Fr, Sp), later ook in landen uit de Eu ‘periferie’ (bv.
Pruisen, Rusland)
- Geen rechtlijnige (bv. Polen) en geen uniforme ontwikkeling (bv. Nederlanden, Duitsland, Italië)
1.2. Gestalten van de staat
- Vroegmoderne Eu staten geen natiestaten in huidige betekenis
- Voornamelijk dynastieke conglomeraten verworven d huwelijk, erfenis en oorlog
➔ Dynastiek: bij troonsafstand of overlijden zetelende monarch gaan rechten en titels over op
de wettelijke erfgenaam
➔ Conglomeraten: dynastieke staten zijn in essentie ‘samengestelde staten’
- Samengestelde staat (composite state, composite monarchy, ook wel conglomerate state)
➔ Staat bestaande uit meerdere territoria onder soevereiniteit ve heerser (mozaïk v gebieden)
➔ Personele unie
➢ Geen of weinig andere elementen die het geheel aan territoria samenhouden dan de
figuur vd vorst en diens dynastieke rechten
➔ De onderscheiden territoria staan niet of nauwelijks met elkaar in verband
➔ De onderscheiden territoria staan alle in een andere relatie tov de vorst
- Twee types samengestelde staten
➔ Staten met aaneengesloten territorium
➢ Engeland-Wales-Schotland, Castillië-Aragon, Polen-Litouwen, Bourgondische
Nederlanden …
➔ Staten met een versnipperd territorium, gescheiden d zee of andere staten
➢ Brandenburg-Pruisen, Groot-Britannië-Ierland-Hannover, het rijk v Karel V…
- Andere staatsvormen
➔ Electieve vorstendommen (oa. Kieskoningschap)
➢ HRR, Polen, Hongarije, Bohemen
➔ Geestelijke vorstendommen
➢ Pauselijke staat, Prinsbisdom Luik, Keulen, Metz…
➔ Stadstaten en republieken
➢ Hamburg, Venetië, Florence, Zwitsers Eedgenootschap, Republiek der Verenigde
Provinciën
▪ Transformaties bv. Florence, Noordelijke Ned
1.3. Ingrediënten
a. Dynastieke allianties
,Milo97
b. Militaire agressie
- Vroegmoderne staatsvormingsproces mede op gang getrokken d de zgn. Militaire Revolutie
➔ Term geïntroduceerd d Michael Roberts (1955)
➢ Duidt op diepgaande ontwikkelingen in militaire technologie en organisatie in
periode ca 1550-1650
➢ Eerder evolutie dan revolutie: beweging al midden 15de eeuw ingezet
- Krachtigere en meer precieze artillerie
- Vernieuwing in verstingbouw (la trace italienne)
➔ 1450-1520 ontwikkeld d It militair ingenieurs; grote verspreiding in West-Eu
➔ 17de E geperfectioneerd d de Fr mil ingenieur Sébastien Le Prestre de Vauban (1633-1707)
- Oorlogen w meer een zaak v belegeringen dan van veldslagen; v artillerie en infanterie dan van cavalerie
- Evolutie n staande, permanente legers, invoering ‘dienstplicht’ (bv. Frankrijk 1688)
- Professionalisering: training, dril, discipline, uniformen, specialisatie compagnieën
- Drastische toename troepensterkte
- Gelijkaardige ontwikkelingen op zee
➔ 16de E: ontwikkeling gespecialiseerde oorlogsbodems
➔ Vooruitgang in scheepsbouw: verbeterde snelheid, stabiliteit, wendbaarheid en
weerbaarheid
➔ Gespecialiseerde opleiding: van landsoldaten op zee naar getraind marinekorps
➔ Evolutie n permanente vloot in 16de E; uitbreiding vloot
c. Centralisering en uitbouw staatsapparaat
(1) Ontstaan vd Fiscaal-militaire staat ( = gevolg militaire revolutie)
- Mede owv militaire revolutie stijgt kostprijs oorlog dramatisch
- Mil uitgaven slorpen groot deel v staatsbudget op en creëren nood aan nieuwe inkomstenbronnen
- Gevolg mil revolutie is sterke toename v directe en indirecte belastingen en stijgend belang v
kolonies v financiële slagkracht vd staat
- Stijgende belastingen vereisen middelen en organisatie om die inkomsten te innen en tegenstand
onder controle te brengen
- 16de en 17de E:
➔ Centralisering en hiërarchisering wetgeving , ontstaan bureaucratie en uitdijend
staatsapparaat, toenemende overheidsinterventie in alle domeinen vd samenleving
de
- 18 E: Mil dominantie Pruisen en GB gebaseerd op moderne en efficiënte fiscaliteit
(2) Centralisering en territoriale integratie
- Evolutie v territoriaal conglomeraat of samengestelde staat n gecentraliseerde, geïntegreerde staat
- Binnenlandse pol gericht op versterken centraal gezag ten nadele v lokale elites of intermediaire
lichamen zoals standenvertegenwoordiging en parlement
- 17de E
➔ Fr succesvolle pol in de richting vh absolute, centrale gezag
- 18de E
➔ Pol akkoorden in Engeland-Wales-Schotland, Castilië-Aragon en Oostenrijk-Hongarije om
meer eenheid te creëren tss de onderdelen vd samengestelde staat
1.4. Verzet tegen centralisatie
- Vroegmodern staatsvormingsproces
,Milo97
➔ Integratie m ook centrifugale processen
- Verzet tegen expansie staatsmacht, beknotten lokale autonomie, zware fiscale druk, aantasting
rechten en vrijheden
➔ Comuneros in Castilië (1520-1522)
➔ Gentse Opstand (1539-1540)
➔ Revoltes in Frankrijk (1632-1642, 1658-1675)
Hoofdstuk 2: Habsburgse Hegemonie (1500-1556)
2.1. Ontstaan van een grootmacht
a. Oostenrijkse erflanden
- Oosprong in Aargau (N-Zwitserland) 11de E
- 13de – 14de E territoria verworven in ZO-HRR
➔ Aartshertogdom Oostenrijk als kerngebied
➔ Hertogdommen Stiermarken, Karinthië, Carniola en Tirol
➢ Vormen samen de Erblande
- Teken dominantie: van 1438 tot 1806 bijna zonder onderbreking Habsburger keizer HRR
b. De Bourgondische erfenis
- 1477: Keizer Frederik III huwelijkt zijn zoon Maximiliaan v Oostenrijk uit aan Maria v Bourgondië,
dochter Karel de Stoute en erfgename vd Bourgondische gebieden
➔ Ned, Luxemburg, Bourgondië, Franche-Comté
- Margareta v Male x Filips de Goede (1363-1404)
➔ Graafschap Vl en hertogdom Bourgondië onder één dynastie verenigd d huwelijk (1369)
- Filips de Goede (1419-1467) en latere Bourgondische hertogen
➔ Breiden territorium in Lage landen uit
- Karel de Stoute (1467-1477)
➔ Zet politiek v territoriale en staatkundige eenmaking verder, oa met verovering Lotharingen (1475) als
verbindingstuk tss landen v ‘herwaarts’ en derwaarts over’
- Na dood Karel de Stoute in Slag bij Nancy (januari 1477) volgt pol crisis
➔ Hertogdom Gelre en prinsbisdom Luik scheuren zich los
➔ Franse invasie in Bourgondië en in zuiden van Nederlanden
➔ Opstand vd Vlaamse steden die autonomie willen terugwinnen
- Crisis bespoedigt huwelijksalliantie tss Maria v Bourgondië en Maximiliaan v Oostenrijk (augustus 1477),
ondanks druk v Fr koning die huwelijk wil smeden tss Maria v Bourgondië en zijn zoon en troonopvolger
- Maximiliaan bezweert crisis
➔ Interne opstand
➢ Onderdrukt (1492) d militair machtsvertoon, onderhandelingen en pol toegevingen
➔ Franse invallers
➢ Teruggedrongen, al wordt hertogdom Bourgondië bij Vrede v Senlis (1493) definitief bij
Fr gevoegd
➢ Vrijgraafschap Bourgondië (Franche-Comté) daarentegen blijft samen met Nederlanden
in één hand
- Ondertussen Maria v Bourgondië gestorven in 1482
➔ Maximiliaan neemt regentschap over Ned waar in naam v minderjarige zoon Filips de Schone
- 1493
, Milo97
➔ Maximiliaan w keizer HRR en laat Filips meerderjarig verklaren zodat die als wettig landsheer de
Nederlanden kan besturen
- 1506
➔ Maximiliaan geeft regering in handen van zijn dochter Margaretha v Oostenrijk tot Karel (°1500)
meerderjarig is
- 1515
➔ Karel meerderjarig verklaard waardoor hijzelf landsheer vd Ned en Franche Comté wordt
c.De Kronen van Castillië en Aragon
- Iberisch schiereiland geen pol eenheid in late middeleeuwen
➔ ‘Kroon v Castilië’ : Castilië, Leon
➔ ‘Kroon v Aragon’ : Aragon, Catalonië, Valencia ( met Balearen ) + Malta, Sardinië, Sicilië,
Napels
➔ Portugal
➔ Navarra
➔ Moors Granada
- 1469
➔ Ferdinand v Aragon (1479-1516) x Isabella van Castillië (1474-1504)
➢ Blijvende dynastieke band tss Aragon en Castilië
- 1492
➔ Ronden Reconquista af met verovering Granada, laatste moslimbolwerk in Spanje
- 1512
➔ Navarra binnengevallen en ingelijfd
➢ Herovering Sp op de moren levert Ferdinand en Isabella titel op van Katholieke
Koningen (Paus Alexander VI)
➢ Katholicisme als enige officiële godsdienst belangrijk ideologisch fundament vd
groeiende Spaanse staat
▪ Zorgt voor cohesie en identiteit
➢ Ontdekking v Nieuwe Wereld d Columbus in opdracht v Ferdinand en Isabella
geeft Sp bovendien bijzondere uitstraling en vergroot de financiële basis vh rijk
- 1494
➔ Fr invasie in It om beslag te leggen op Spaans Napels en Lombardije
- 1496
➔ In reactie op Fr agressie w alliantie gesmeed via dubbelhuwelijk tss Spanje en Habsburg
➢ Doel alliantie was niet een fusie tss beide landencomplexen, ook n op LT
➢ Wel hechte diplomatieke en militaire samenwerking om Fr druk op de Ned en It
af te wenden
➢ Dynastiek toeval besliste er anders over…
- 1506
➔ Karel minderjarig en dus neemt Ferdinand v Aragon tijdelijk het regentschap over Castilië op
zich
- 1516
➔ Dood Ferdinand v Aragon waardoor Karel (als Karel I) koning w v Castilië en Aragon, met
inbegrip v It bezittingen en kolonies)
- 1526
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Milo97. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans