Verzekeringen
DEEL 1: REGELS GEMEENSCHAPPELIJK AAN ALLE SOORTEN OVEREENKOMSTEN
H1: De verzekeringsovereenkomst
Afdeling 1: Begripsomschrijving
Art. 5, 14° W.Verz.:
Een overeenkomst waarbij:
- De verzekeraar (VA) zich tegenover de verzekeringnemer (VN) ertoe verbindt;
- Tegen betalingen van een vaste of veranderlijke premie;
- Een in de overeenkomst bepaalde, meestal geldelijke prestatie te leveren aan
de VN zelf ofwel aan een overeengekomen derde (de derde begunstigde);
- Indien zich een onzekere gebeurtenis, het verzekerde risico, voordoet
- Waarbij de VN of de begunstigde belangt heeft dat deze zich niet voordoet: het
verzekerbaar belang (uitz: geboorteverzekering)
Juridische benadering: 3 elementen:
Contractuele verband tussen VA en VN
Het risico (de onzekere gebeurtenis)
Het verzekerbaar belang in hoofde van de VN of 3 de begunstigde
Economisch oogpunt:
De VA dien een voldoende aantal gelijkwaardige risico’s op te nemen zodat zij in beginsel
compenseerbaar zijn conform de statistische wetten.
Verzekeringsondernemingen zijn verplicht statistieken op te stellen en over te maken aan de
NBB (nat. Bank v. B.) (art. 11bis controlebesluit 22 februari 1991)
De NBB gaat de financiële buffer van de verzekeringsonderneming controleren.
De selectie en spreiding van risico’s zijn van wezenlijk belang (waarschijnlijkheidsleer)
De VA moet niet enkel zorgen dat hij een voldoende aantal homogene risico’s dekt maar
ook dat de verwezenlijking van de gedekte risico’s niet tegelijk een te groot aantal
verzekerden betreft
De aard en de inhoud zijn bepalend voor de kwalificatie van een overeenkomst.
Verzekeraar:
Elke persoon of onderneming die als contractpartij verzekeringsovereenkomsten aanbiedt,
ongeacht zijn beroepshoedanigheid. (Art. 5, 1° W.Verz.)
1
,Afdeling 2: Wezenlijke bestanddelen
Art. 5, 14° W.Verz.
1. Het Risico
= De onzekere gebeurtenis
Kan betrekking hebben op de gebeurtenis zelf (brand) of op het ogenblik waarop de gebeurtenis
zich zal voordoen. (levensverzekering)
Zuiver potestatief risico
Van OO: Wanneer de verzekerde het schadegeval opzettelijk heeft veroorzaakt kan de
verzekeraar niet tot dekking verplicht worden
= niet voor verzekering vatbaar
Art. 62 lid 1 W.Verz.
Een schadegeval moet minstens ten dele door toeval veroorzaakt zijn om voor
verzekeringsprestatie in aanmerking te komen
(VB niet verzekerbaar: schade als gevolg van slijtage, normale beschimmeling of verrotting, het tenietgaan van de verzekerde zaak)
A. Kanscontract
De prestatie van de VA is afhankelijk van een onzekere gebeurtenis (risico).
Art. 1964 BW Kanscontract:
OV waarbij de gevolgen mbt winst en verlies, hetzij voor alle partijen, hetzij voor een of
meer van hen, van een onzekere gebeurtenis afhangen.
In hoofde van VA soort weddenschap
NIET voor de VN de verzekering levert hem geen winst op (het idemnitair beginsel
bij schadeverzekeringen)
Art. 79, lid 1 W.Verz:
De verzekering is nietig wanneer bij het sluiten van de overeenkomst het risico niet bestaat
of reeds verwezenlijkt is
(VB: iemand koopt vervuilde grond & wil verzekeren tegen milieuschade)
Vermeende risico / Putatief risico ook nietig!
= risico waarvan de partijen bij het sluiten van de overeenkomst niet weten dat ze reeds
verwezenlijkt zijn.
Wanneer partijen de verzekeringsovereenkomst met terugwerkende kracht in werking doen
treden dient het bestaan van het risico beoordeeld te worden op het ogenblik van de
inwerkingtreding.
2
, Art. 79, lid 3 W.Verz:
De verzekeraar mag de premies behouden die verschuldigd zijn tot op de dag dat hij het
niet-bestaan van het risico vernomen heeft, voor zover de VN te kwader trouw gehandeld
heeft bij het sluiten van de OV, of hij een onverschoonbare vergissing heeft begaan.
(Ratio legis: de VA heeft intussen alle maatregelen genomen die nodig zijn om het risico te dekken)
B. Kwalificatie als verzekering
Art. 1964 BW:
De onzekere gebeurtenis moet voor minstens een van de partijen inwerken op de
afdwingbaarheid en/of de omvang van de verzekeringsprestatie zodat de kans op winst of
verlies voor minstens één van de partijen van een onzekere gebeurtenis afhangt.
De kans op winst of verlies moet werkelijk aanwezig zijn
(VB: product aanbieden zonder risico, maandelijkse bijdrage vragen en kapitaal uitbetalen op de leeftijd van 60 j = geen
verzekeringsovereenkomst)
Uitzondering: Art. 160 W.Verz
De kwalificatie van levensverzekeringovereenkomst kan niet meer betwist
worden zodra het gedekte risico alleen afhankelijk is van de menselijke
levensduurte, zelfs wanneer de verzekeringsprestatie bepaald wordt zonder
rekening te houden met de voorvalswetten.
Het kanselement is niet meer bepalend voor de kwalificatie van LV-overeenkomsten
2. Het verzekerbaar belang
= Het belang van de VN of de 3de begunstigde dat het schadegeval zich niet voordoet
>< weddenschap
in de weddenschap laat het risico de wedder onverschillig, terwijl mbt verzekering de
onzekere gebeurtenis door de verzekerde of begunstigde ofwel gewenst (geboorte),
gevreesd of vermeden wil worden.
Art. 91 W.Verz.
Bij zaakverzekeringen is het verzekerbaar belang het in geld waardeerbaar belang dat de
verzekerde heeft bij het behoud van de zaak ingevolge van het eigendomsrecht of een ander
zakelijk recht op de betrokken zaak, of ingevolge van eender welk economisch belang.
Het verzekerbaar belang moet geoorloofd zijn
Het verzekerbaar belang mag er niet toe strekken een onrechtmatige toestand tot
stand te brengen of te bestendigen
(VB: wanneer men een huis wil verzekeren dat afgebroken moet worden wegens overtreding van
stedenbouwkundige voorschriften: de oorzaak is ongeoorloofd dus is de verzekeringsovereenkomst nietig)
3
, Art. 91 W.Verz. :
Bij aansprakelijkheidsverzekeringen is het verzekerbaar belang de vrijwaring van het eigen
vermogen van de verzekerde. Aansprakelijkheid wordt verzekerd.
Ratio legis verzekerbaar belang:
Opzettelijke schadegevallen vermijden en verhinderen dat de verzekering in een weddenschap
ontaard.
3. De Premie
Art. 5, 19° W.Verz
De prijs of iedere vorm van vergoeding die de verzekeringnemer aan de verzekeraar moet
betalen als tegenprestatie voor de dekking van het risico.
3 elementen:
- Technische premie:
Het nodige bedrag voor de dekking van schadegevallen
- Bedrijfs- en distributiekosten:
Schaderegelings-, beheer, administratiekosten, commissielonen)
- Winst
Moeten VA in staat stellen zijn uitgaven, kosten en winst voor een volledig jaar te
dekken. Actuarissen stellen het premiebedrag zo nauwkeurig mogelijk vast.
Verzekeringstaks: 9,25%, veranderlijk want vermeerderd met parafiscale lasten.
A. Tariefvrijheid
Voor schadeverzekeringen en levensverzekeringen
Tariefvrijheid is een fundamenteel beginsel van het Europees recht, aangezien het tot doel
heeft de interne verzekeringsmarkt zowel uit oogpunt van vrijheid van vestiging als uit het
oogpunt van het vrij verrichten van diensten wil voltooien.
Een lidstaat kan niet eens het algemeen belang van de consument inroepen om een
tariefreglementering te rechtvaardigen.
Er zijn wel enkele uitzonderingen die restrictief moeten worden uitgelegd, maar
andere uitzonderingen zijn niet toegelaten.
Het verbod op tariefregeling is niet absoluut
De tariefvrijheid is beperkt tot de afschaffing van een preventief toezicht (a priori) op
de polisvoorwaarden en de tarieven, en de afschaffing van de systematische
mededelingsplicht van de voorwaarden en tarieven.
Nationale tariefregelingen die hieraan geen afbreuk doen zijn in beginsel toegelaten.
De nationale regeling mag niet raken aan de macht van de VA om de basispremie vrij
te bepalen.
4