Experimentele designs
1 Types van biomedisch onderzoek
Studies naar ziektemechanismen: proberen te achterhalen hoe een bepaalde pathologie
zich ontwikkelt, gefocust op behandeling…
Studies van ziekte management: clinical trials
In vitro studies van dierlijk en menselijk materiaal
Veldonderzoeken (ontstaansmechanismen etc.)
Technologisch ontwikkeling
Gezondheidszorgontwikkeling
1.1 Definitie clinical trial
= een experiment dat medische behandelingen test op mensen. Het is een reeks observaties, onder
begeleiding van een wetenschapper.
2 Experimenteel design
Voorafgaand aan het uitvoeren van een experiment:
Bepalen van behandeling, meetpunten (evt. cut-off waarden etc.) en externe condities
Specificatie van aantal experimentele units (proefpersonen, proefdieren…) en populatie van
het sample.
Specificatie van de randomisatie procedure om de experimentele units toe te kennen aan
behandelingen
Bepalen van de statistische analyse (vooraf vastleggen)
Formulering van statistische hypothesen die relevant zijn voor de wetenschappelijke
hypothese (moet goed onderbouwd zijn)
o Bepaalt 1 of meer parameters van de studiepopulatie – nulhypothese (H 0 effect
bestaat niet)
o Statistische ≠ wetenschappelijke hypothese
2.1 Randomisatie
= fundamenteel voor goed wetenschappelijk onderzoek.
= op basis van toeval bepaalde unit toewijzen aan 1 van de interventies
3 doelen:
Alle factoren die het therapie effect kunnen beïnvloeden door toeval verdelen over de
verschillende groepen groepen in begin zo gelijkaardig mogelijk
Blindering
Groepen zijn willekeurige steekproef van de populatie
Men kan dus 2 of meer groepen deelnemers maken die statistisch gezien niet significant verschillen.
2.2 Wat is een clinical trial?
Therapeutisch experiment op een beperkt aantal patiënten
Resultaten gebaseerd op een beperkt aantal samples worden gebruikt om conclusies te
trekken over hoe de behandeling uitgevoerd zou moeten worden in de algemene populatie
van patiënten die in de toekomst behandeling vereisen.
Deze intellectuele activiteit is extrapolatie en generalisatie en is belangrijk
1
, Men spreekt ook over onderzoek
o Bij gezonde proefpersonen
o Voor vaccinatie trials
o Primaire preventie trials
2.3 Klinische trials
Fasen (is vnl. van toepassing bij farmaceutisch onderzoek):
Fase I: veiligheid: dose-ranging (bij gezonde vrijwilligers kijken hoe goed het lichaam
reageert, wat de effecten zijn…)
enkele maanden
Fase II: efficaciteit: effecten en neveneffecten van een bepaalde interventie bij de target
populatie onderzoeken
enkele maanden tot 2 jaar
Fase III: onderzoek effectiviteit en vergelijken met bestaande medicatie/andere interventies
Verschillende armen:
o Innovatieve arm vs. klassieke arm
o Innovatieve arm vs. placebo arm
o …
1-4 jaar
Fase IV: post marketing surveillance: publieke opvolging van doeltreffendheid en veiligheid
van interventie
lange termijn
Controlegroepen zijn dus van groot belang! (naargelang vraagstelling). Chronische toediening kan je
ook vergelijken met kortdurende toediening.
Single-center: 1 fase I unit, 1 klinische dienst…
Multi-center: in 1 land of internationaal
Exploratorisch: aftastend
Bevestigend: heel specifieke vraagstellingen in bepaalde doelpopulatie
Vaak is het onderzoek in fase I succesvol, maar hoe dichter naar de klinische setting, hoe minder
succesvol (zo gaat het heel vaak).
3 Soorten designs
Zie ppt voor schematische voorstelling van elk design.
3.1 Volledig gerandomiseerde of parallelle designs
Elk individu wordt onderworpen aan 1 blootstelling (1 interventie) terwijl alle individuen simultaan
de verschillende blootstelling ondergaan. De groepen worden per toeval ingedeeld.
Voordelen:
Geen verstoringen van tijdsinvloeden
Simultaan verschillende interventies evalueren
Tolerant voor ongelijke groepen (gelijke zijn beter, maar hier kan ongelijk ook)
Nadeel: interindividuele variatie (er zijn verschillen tussen de verschillende proefpersonen)
Je kan ook op voorhand ook meten (m0) weten hoe groepen zich op baseline zich verhouden tov
elkaar variatie in voorgeschiedenis gekend.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JBtns. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.