Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 21 - Afweer - VWO
- Vak
- Niveau
hoofdstuk 21 afweer uit het boek Nectar VWO 6
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
julialuijk
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 21 – Afweer21.1
Dekweefsels: laag weefsel van nauw aaneengesloten cellen waar gevaarlijke stoffen niet doorheen
kunnen, om zo het inwendige milieu te beschermen. De weefsels vormen als fysieke barrière een
mechanische afweer tegen ziekteverwekkers van het uitwendige milieu.
Een voorbeeld van zo’n dekweefsel is de opperhuid. Deze is als volgt opgebouwd:
- hoornlaag: de buitenste laag van opperhuid. Bestaat uit dode, verdroogde cellen die er telkens af
worden geschuurd door dagelijkse bezigheden. Zo worden ook talloze bacteriën tegelijkertijd van je
huid geschuurd.
- basale cellenlaag: laag cellen waaruit de opperhuid aangroeit. Bestaat uit vrijwel alleen maar
stamcellen die voortdurend delen. Ook bevinden zich hier melanocyten, pigmentvormende cellen
met lange uitlopers met korrels melanine. Melanine, pigment in de huid, hoopt zich op om de kernen
van naburige cellen en beschermt zo het DNA in huidcellen tegen uv-straling van de zon.
De opperhuid is maar een deel van onze hele huid, de huid is uit de volgende lagen opgebouwd:
- de opperhuid: laag dekweefsel die beschermt tegen veel bacteriën.
- de lederhuid: laag bindweefsel wat bestaat uit veel zintuigjes en elastische vezels, die zorgen voor
soepelheid.
- onderhuids vetweefsel: onderste laag bindweefsel van de huid, werkt als warmte-isolatie.
Omdat bacteriën ook via openingen in je lichaam naar binnen kunnen dringen, moeten je inwendige
organen beschermd worden. Dit wordt gedaan o.a. door slijmvlies, dekweefsel dat organen aan de
binnenzijde bedekt. In het slijmvlies scheiden slijmbekercellen slijm af dat bacteriedodende stoffen
bevat. Omdat bacteriën en stof in het slijm in de longen blijven plakken, voeren trilharen uit andere
dekweefsels in de luchtwegen het vervuilde slijm af richting de keelholte. Hierna volgt de weg naar
de maag en in de maag overleven de meeste bacteriën de biochemische barrière (pH 1-3) niet.
Het bovenste ooglid bevat ook slijmbekercellen en het traanvocht bevat lysozym wat bacteriën
doodt.
, Mechanische afweer: vorm van afweer tegen herbivoren door gebruik te maken van bouw van
organisme (bijv. stekels en doornen).
Chemische afweer: vorm van afweer tegen herbivoren door gebruik te maken van chemisch
schadelijke stoffen (bijv. mierenzuur).
Tegen schimmels en bacteriën beschermen is een stuk moeilijker voor een plant. Ze beschermen zich
door gebruik te maken van receptoren op de celmembranen. Hierdoor zullen bijv. de huidmondjes
sluiten en kunnen de bacteriën niet binnendringen. Sommige planten maken H 2O2 waardoor de
celwand verdikt en meer bescherming biedt. Wanneer de cel is beschadigd, komt er NO vrij. NO is
dodelijk voor ziektewekkers, maar ook voor de plantencel zelf. De aangetaste bladeren sterven af,
maar de plant zelf overleeft het.
Veel geurstoffen van planten dienen als een signaal voor een andere plant, bijv.
waarschuwingssignalen van aangetaste planten voor de omringende planten.
Ook sommige kleine carnivoren kunnen de uitgescheiden stoffen waarnemen en gaan naar de plant
toe in de hoop een maaltijd van rupsen of kevers te vinden. Zo heeft de aangevreten plant meer kans
om te overleven.
Aangevreten planten kunnen zelfs lokstoffen aanmaken om zo de vijanden van zijn eigen vijand in te
zetten om zichzelf te beschermen. Deze stoffen maken ze in de kliercellen buiten de bloemen voor de
vijanden van de belagers die de plant opeten.
21.2
Bacteriën zijn eencellige organismen met slechts een celwand, celmembraan en ribosomen. Hun
cirkelvormig chromosoom (DNA) ligt los in het grondplasma en hebben ze daarnaast nog een aantal
kleine plasmiden, cirkelvormige DNA-moleculen. Ook behoren ze tot de prokaryoten omdat ze geen
celkern hebben. Eukaryoten hebben wel een celkern en meer organellen dan prokaryoten.
Bacteriën worden ingedeeld op grond van hun:
- leefomgeving (anaeroob, dus zonder zuurstof of aeroob, met zuurstof)
- voedselherkomst (heterotroof, dus verkrijgen van organische stoffen d.m.v. dissimilatie en
autotroof, dus verkrijgen van organische stoffen d.m.v. assimilatie)
- celvorm (bijv. bolletjes of staafjes)
- celwandverschillen (reactie of kleurstoffen)
Microbioom: alle bacteriën in en op je lichaam (1,5 kilo). Veel hiervan zijn nuttig, zoals de bacteriën
in je darmen, die schadelijke bacteriën verhinderen.
Sommige soorten bacteriën maken giftige stoffen die organen in je lichaam aantasten.
Virussen maken gebruik van cellen om zich te
vermeerderen. Virussen zijn ziekteverwekkende
deeltjes en bestaan uit erfelijk materiaal (DNA of
RNA), omgeven door eiwitkapsel en soms nog
een virussenenvelop, membraan met eiwitten
afkomstig van gastheer en virus. De eiwitten van
de virussen hechten zich aan receptormoleculen
op het celmembraan van gastheercel en
vervolgens passeert het virus het membraan of
gaat via endocytose de gastheercel in. Wanneer
het erfelijk materiaal is vrijgekomen van het
DNA-virus integreert het m.b.v. virale enzym
integrase in het DNA in de kern.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julialuijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
Laatst bekeken door jou
