Bipolaire stemmingsstoornissen
Bipolaire I stoornis
> Van zodra er sprake is van manische episodes, dan spreken we van een bipolaire stoornis
> Vorige week: depressieve episodes
o Er is geen depressie nodig of er zijn geen depressieve episodes nodig om te spreken
van een bipolaire stoornis
o Het is bovendien ook mogelijk om manisch depressief te zijn zonder ooit een
depressie gehad te hebben
Bipolaire II stoornis
> Dit houdt in dat er minstens één depressie en minstens één hypomanie moet geweest zijn
om hiervan te spreken
Cyclothymie
> Dit is een langdurige stoornis, ook wel persisterende depressieve stoornis genoemd
> Dit is niet ernstig in de diepte, maar ernstig in de duur
o Het is dus een langdurige schommelende stemmingswisseling
> Wanneer mogen we hiervan spreken?
o Als er gedurende 2jaar nooit langer dan 2 maanden achtereen geen symptomen
waren
o Dus met perioden van depressie en perioden van manie, wanneer er geen sprake is
van het ene, is het natuurlijk het andere
Overzicht van de stoornissen door en over elkaar
Aretaeus van Cappadocië
> It appears to me that melancholy is the commencement and a part of mania
> Volgens deze man is melancholie het begin van een manische toestand
o De ene gaat over in de andere
> ‘Als manie samengaat met blijdschap, kan het zijn dat de patiënt lacht, speelt, dag en nacht
danst en naar de markt gaat, gekroond als was hij de winnaar van een of andere wedstrijd.
De patiënten hebben oneindig veel gedachten. Zij geloven dat ze expert zijn in sterrenkunde,
filosofie of dichtkunst!’
Falret & Baillarger
> Verband tussen terugkerende manische en depressieve episoden
> Deze heren gaven een verband weer tussen een depressie en een manie
, o Falret: folie circulaire
Dit is een circuaire psychische ziekte
o Baillarger: folie à double forme
Dit is een ziekte met twee vormen
Een manische pool en een depressieve pool
Das Manisch-Depressiven Irresein = de manisch depressieve ziekte
> Manisch-depressieve psychose
o Inclusief terugkerende depressie zonder manie
> Verschillende klinische presentaties
> Uiting van één ziekteproces
> Gemeenschappelijke temperament en genetische factoren
o Ging ervanuit dat er dus 1 genotype was dat zich uitte in verschillende fenotypes
Kraepelin onderscheidde (zoals eerder gezien) de psychotische stoornissen enerzijdes en anderszijd
de manisch depressieve ziekte
Unipolair versus Bipolair: dichotomie (onderscheid maken we vandaag)
> Jules Angst – 1966
o Heeft onderzoek gedaan naar de stoornissen en de familiale voorgeschiedenis
De kwetsbaarheid is anders bij unipolair dan bij bipolair
De genetische belasting is anders bij unipolair of bipi
o Unipolair vs bipolair
Ander verloop, familiale voorgeschiedenis
o Unipolair : afwezigheid van manie
Evoluerend Bipolair Spectrum
Ging ervanuit dat we bipolaire stoornissen moeten zien als op spectrum met veel verschillende
vormen die teruggaan naar zelfde genetische kwetsbaarheid. Hierbij is het niet je hebt het wel of
niet, het is een spectrum. Dit is dan ook geen DSM-diagnose, het is een onderzoekscategorie.
> Manie (I)
> Recidiverende depressie +
o Hypomanie (II)
o Cyclothym temperament (II1/2)
o Hypomanie door AD (III)
o Hyperthym temperament (IV)
o Familiale voorgeschiedenis
o Van bipolaire stoornis
o Response op lithium
Er heeft een evolutie plaatsgevonden in verband met het meer en meer spreken over een bipolair
spectrum
> Atiskal heeft veel publicaties geschreven omtrent dit werk
o Zegt dat we bipolaire stoornissen moeten situeren op een spectrum en dat er veel
verschillende verschijningsvormen zijn die allemaal terug gaan naar eenzelfde
genetische kwetsbaarheid
o De verschillende types
Manie = bipolair 1
Hypermanie = bipolair 2
Hyperthym temperament= iemand die opgewekt is qua temperament
Iemand die te aanwezig is, iemand die teveel is, die te enthousiast is
, > Een middel die wordt gebruikt voor het verminderen van de symptomen van een manische
depressie is lithium
o Iemand die hier goed op reageert is iemand die binnen het bipolaire spectrum zou
kunnen vallen
Bipolair Spectrum
> Familiale belasting
o Bip I, II, D+hyperthymie ≠ MD
Iemand met bipolair 1 = zelfde familiale beslasting als iemand met bipolair 2
= zelfde familiale belasting als iemand met depressie en hyperthymie MAAR
= niet dezelfde belasting als iemand met een manische depressie
o AD-geïnduceerde hypomanie = spontane hypomanie
Voorbeeld: serie Homeland
> Volgens het prototypisch beeld wordt een manie vaak gevolgd door een depressie, maar in
de realiteit is dit vaak niet het geval
Manie
Wat is een manie of een manische episode?
> Er moet sprake zijn van een verhoogde expansieve of prikkelbare stemming
> Of er moet spraken zijn van een verhoofde doelgerichte activiteit of energie gedurende een
week (maar wanneer een opname noodzakelijk is, dan vervalt het tijdscriterium)
> Of er moet sprake zijn van een combinatie van de twee
Het is een duidelijk herkenbare periode, duidelijk zichtbaar
Volgens de criteria van de DSM-5 is er sprake van een manie als er minstens drie symptomen van
onderstaand lijstje aanwezig zijn MAAR wanneer de stemminb enkel prikkelbaar is en dus niet
verhoogd, zijn het er minstens 4
1. Opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën.
a. Het gevoel dat je de wereld aankan, dat je anderen hun problemen kunt oplossen
2. Verhoogde afleidbaarheid – hypervigiliteit
a. Van de hak op de tak springen, alles altijd gezien hebben, zeer aandachtig en
oplettend, aandacht wordt snel getrokken door onbelangrijke dingen
3. Afgenomen behoefte aan slaap
a. Vroeger wakker worden en actief zijn, of kan ook omgekeerd zijn:mensen die niet
slapen, of mensen die later gaan slapen en snachts alles doen
4. Spraakzamer dan gebruikelijk of spreekdrang -
a. Woordenvloed of logorrhee
b. Mensen zijn niet te stoppen en spreken veel sneller en opgejaagder
5. Toename van doelgerichte activiteit of psychomotorische
a. Agitatie (niet doelgerichte activiteit)
6. Gedachtenvlucht of de subjectieve beleving dat de gedachten gejaagd zijn
a. Gedachten jagen - racing thoughts
b. Mensen spreken over razende gedachten, wordt niet als positief of aangenaam
ervaren
7. Zich overmatig bezig houden met activiteiten waarbij eengrote kans op pijnlijke gevolgen
bestaat
a. Behoorlijk veel geld uit geven, kan dramatisch zijn
