Biologie: thema 9
1. Wat zijn micro-organismen?
Te klein om met blote oog te zien -> via lichtmicroscoop of elektronenmicroscoop
Alle eencelligen: vb. bacteriën, protozoa (vb. amoebe), eencellige algen en schimmels (vb. gisten)
Microbiologie = de wetenschap die de micro-organismen bestudeert
Virussen zijn geen organismen, maar behoren toch tot de microbiologie
Menselijk lichaam wordt gebruikte om met micro-organismen in symbiose te leven
1. Parasitisme = micro-organisme heeft voordeel, mens heeft nadeel
(Vb. verkoudheidsvirus veroorzaakt ontsteking v/h neusslijmvlies)
2. Commensalisme = micro-organisme heeft voordeel, mens heeft geen last
(Vb. huidbacteriën op onze huid, we hebben er geen last van, de bacteriën vinden er genoeg organische
stoffen om te overleven)
3. Mutualisme = micro-organisme en mens hebben voordeel
(Vb. darmbacteriën produceren voor ons Vitamine K en zij halen voedingsstoffen uit onze darm)
2. Parasitaire micro-organismen als oorzaak van infecties
Besmetting of infectie?
Besmetting = wanneer een ziekteverwerker in contact komt met je lichaam of binnendringt
Besmettelijk wanneer de ziekte door micro-organismen kan worden overgebracht
Infectie = een vermenigvuldiging v/d ziekteverwekkers die plaatsgrijpen in een weefsel en daarbij schade brengt
aan het weefsel
Ontsteking = reactie v/h lichaam op beschadiging van weefsel
Incubatietijd
- Na besmetting nog niet meteen ziek
- = tijd tussen besmetting en symptomen = kan dagen/jaren duren
- In tussentijd kan je anderen besmetten
- De incubatietijd is het gevolg van te weinig ziekteverwekkers om je ziek te maken
(vb. hepatitis C: 20 jaar, griep 1-4 dagen, salmonella: 2 dagen…)
Epidemie en pandemie
Epidemie = wanneer de infectieziekte veel mensen tegelijkertijd treft
Pandemie = een epidemie, maar dan op wereldschaal
(vb. coronavirus)
Voor sommige ziekten is er meldingsplicht om epidemieën te voorkomen
De besmettingswegen
1. Besmetting door inname voedsel of drinkwater = voedselinfectie of voedselvergiftiging
o Voedselinfectie
Eten van besmet voedsel -> ziekteverwekkers in lichaam vermenigvuldigen
Symptomen: koorts, maag- en darmklachten
Vb. salmonella (bacteriën uit de darmflora van warmbloedige dieren): als je onvoldoende
doorbakken en besmet kippenvlees of eieren eet kan je besmet worden/snijplank
Vb. cholera = infectie met besmet water
o Voedselvergiftiging
Ziek worden als gevolg van consumeren van voedsel met ziekmakende stoffen
Gifstoffen of toxines aanwezig in voedsel
Vb. botulisme -> botuline in blik -> veroorzaakt blokkade v/d signaaloverdracht van zenuw
naar spier
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joniehinion. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.