100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting Theoretische en historische grondslagen van de Psychologie €3,99   In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Theoretische en historische grondslagen van de Psychologie

 30 keer bekeken  0 keer verkocht

Volledige samenvatting van alle hoorcollege's en de syllabus en verduidelijkingen van citaten uit het jaar 2021

Voorbeeld 5 van de 55  pagina's

  • 18 mei 2021
  • 55
  • 2020/2021
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (4)
avatar-seller
joyceanthoon
Theoretische en historische grondslagen
van de Psychologie
Academiejaar 2020-2021




Joyce Anthoon




DOCENT: PROF. Dr. Wim Van den Broeck

1

,1. Kenmerken van de moderne wetenschap
1.1 Wetenschap

Wat is wetenschap?

 Het beeld van de moderne wetenschap: hoe ziet de wetenschap er vandaag uit

 Verklaring

 Theorieën

 Veranderingen in de wetenschap

 Reductie en vervanging

 wetenschap als een visie op de wereld



1.2 Wetenschap, geschiedenis en psychologie

• Verwondering als basis van filosofie (Plato) en wetenschap

 Psychologie komt als één v/d laatste wetenschappen los van de filosofie: 19de eeuw:
Het is begonnen bij filosofie



• Psyche-logos: studie van de ziel (geest)

 aard van de ziel?

 functies?  wat kunnen we ermee

 relatie met lichaam?  je komt automatisch uit bij het brein



• Hoe kennen we de wereld? (epistemologie): gewaarwording, perceptie, geheugen, denken =
cognitieve psychologie  hoe komen we aan onze kennis? gewaarwording: sensaties die
binnen komen, perceptie: zien, voelen…

• Ethiek = morale filosofie, gaat over hoe moeten we ons gedragen om bv een goed mens te
zijn. : hoe moeten we ons gedragen? > visie op menselijke aard
Al de volgende vragen zijn geen wetenschappelijke vragen, zijn allemaal een waarde oordeel

 Zijn mensen goed van nature uit?

 Wat zijn de menselijke motieven: welke heilzaam, welke te onderdrukken?

 Zijn mensen van nature sociaal?

 Hoe leiden we een ‘goed’ leven?




2

,• Ethiek in psychologie

 Wetenschappelijke psychologie: motivatie, emotie, sociaal en seksueel gedrag

 Toegepaste psychologie: overheid, bedrijven, klinisch: iedereen wilt mensen helpen,
je komt steeds ethische vragen tegen

• Biologie: inspiratie voor ontstaan van psychologie: link tussen functioneren van geest en
hersenen

 Geest > hersenen

 Evolutieleer: wat is aanpassingswaarde van de geest?

 Cognitieve neurowetenschappen



1.3 Beeld van de moderne wetenschap

• De Newtoniaanse stijl: er moet een omgekeerd verband zijn tussen de aantrekking van 2
lichamen en het kwadraat van de afstand = zijn werk (moet je niet kennen)

 beperkt aantal wetten waarvan geobserveerde regelmatigheden in natuur kunnen
afgeleid worden: wetten zijn een korte samenvatting van wat men empirisch qua
regelmatigheden observeert.

 Newton weigert een verklaring (mechanisme) te verzinnen voor wet van de
zwaartekracht. Hij geeft geen verklaring, want dan verlaat je de weg van de
wetenschap, je verlaat het positivisme, je gaat verder dan wat strikt gegeven is in de
empirische waarneming. Hij wilt niet in zweverige verklaringen terecht komen, hij
blijft bij de feiten = positivisme.

• Positivisme

 Comte: Franse socioloog, hij zegt zich enkel aan feiten te houden

 Comte: observeerbare feiten (descriptie), geen hypothetische verklaringen

 wetten zijn samenvattingen van observaties, geen essenties van natuur: geen
achterliggende essenties

 Predictie en controle: als je wetmatigheden kent, kan je dingen voorspellen, dit op
grond van wetenschappelijke studies

 Comte: ook toepassen op samenleving (sociologie) bv skinner, hoe kan je psychologie
toepassen op maatschappij, hij zegt je kent gedragswetmatigheden, we zijn niks met
waarden

 Nazisme en communisme typisch vb van positivisme. Ze bouwen een samenleving op
grond van deze principes, een puur wetenschappelijke theorie. Al vaak gebleken dat
dit niet werkt. Al probeer je dit met de huidige samenleving, dan verdwijnt
democratie. Bv huidig probleem: corona en vaccinaties, je kan mensen niet
verplichten om te vaccineren ook al bewijst wetenschap dit.


3

,1.4 Soorten verklaringen

• Deductief-nomologische verklaring

• Hermeneutisch begrijpen: meer vanuit context redeneren

• Functionele en teleologische verklaringen: in biologie gaat men steeds naar functies
verwijzen, bv waarvoor dient het hart, teologisch: verklaring vanuit het doel

• Causale benadering: achterliggende mechanismen: oorzakelijkheid, dit is lang een vies woord
geweest in de empirische wetenschap, kijk naar statistiek, we spreken van afhankelijke en
onafhankelijke variabele, en niet van veroorzaker en veroorzaakte, terwijl het dit wel is.



1.5 Deductief-nomologische verklaring

• Nomologische benadering

 Nomos = wet, deductief = afleiden uit, staat voor natuurkunde, scheikunde,…

 Logisch Positivisme: aantal filosofen en natuurkundige: Wiener Kreis (1920-1938)

 Demarcatie van wetenschap vs. non-wetenschap

 Strikte voorwaarden voor theorieën en verklaringen



 Hempel-Oppenheim model: uitwerking van Logisch Positivisme (1948): Deductief-
Nomologisch model (D-N)

 Verklaren = onder algemene wet onderbrengen  werkt met een reeks van
stellingen waar een zekere logica inzitten. Hier zit een duidelijk deductief
argument in.
Vb wetmatigheid 1: metaal zet uit bij verhitte. Wetmatigheid 2: Koper is een
metaal.
Hierna een specifieke stelling; Dit is een stuk koper. Stelling 2: dit stuk koper
verhit ik nu.
Consequentie: dit stuk koper zet uit.
Wat er gebeurd kan je verklaren adhv wetmatigheden.
Vb 2: wetmatigheid 1: Frustratie leidt tot agressie.
Wetmatigheid 2: voetbalsupporters wiens club verliest zijn gefrustreerd.
Specifieke uitspraak: deze supporters hun ploeg is gisteren verloren.
Consequentie: deze supporters zijn agressief.

 Explanans  explanandum

 Explanans: de verklaring, de specifieke stellingen en wetmatigheden

 Explanandum: wat verklaard moet worden bv hoe het komt dat koper uitzet
bij verhitte



4

,  Explanandum mag niet geïmpliceerd zijn in explanans: circulariteit 
Bv jan leest zwak omdat hij dyslexie heeft. Elk theoretisch begrip wordt
meetbaar gemeet, dit doen we door te kijken naar het leesgedrag. We laten
dit volledig afhangen vd leesvaardigheid van een leerling, dit wordt dan een
zuivere cirkelredenering.
Je zegt gewoon dat hij zwak leest omdat hij zwak leest, want dyslexie heb je
gewoon afgeleid uit het zwakke lezen, dit is geen verklaring.
Stel dat we wel op een achterliggend niveau dingen kunnen waarnemen die
voor een verklaring kunnen gelden, kan je dit wel als een verklaring zien, zo
niet is het een cirkelredenering.
Bv 2: ze gedraagt zich teruggetrokken omdat ze introvert is. Is een
cirkelredenering.

 Verklaren = voorspellen (correlatie vs. oorzaak)  heeft alles te maken met
hun zuiver descriptieve manier van werken, ze kijken alleen naar de
geobserveerde waarde.
Een wetmatigheid was een verzamelnaam van wat we weten uit de empirie,
meer moest je hier niet achter zoeken, geen achterliggend mechanisme.
Correlatie is een verband, dan kan je iets voorspellen, maar dat wilt niet
zeggen dat we dan weten wat de oorzaak is.
Bv: De werking van aspirine, men wist lang niet precies wat de
achterliggende mechanisme hiervan waren, men weet ondertussen dat het
preventief is voor hart en -bloedvaat aandoeningen. Men kon dit vroeger al
wel voorspellen. Nog niet zo lang geleden heeft men wel het achterliggende
mechanisme gevonden.
Als je het descriptief aanpakt, en zo sterk mogelijk bij de feiten probeert te
blijven, kom je niet verder.

 Volledige vertaalbaarheid van theoretische termen in operationele definities.
Dit zal nooit volledig lukken. Je moet beseffen dat in elk onderzoek het ook
anders kan gemeten worden, neem de nodige bescheidenheid in acht.

 Verificatieprincipe → confirmatieprincipe  Alles wat beweren wordt in de
wetenschap moet altijd geverifieerd worden adhv empirische data/
geobserveerde data. Deze eis konden ze niet volhouden. Deze is dan
geherformuleerd naar een simpeler principe: confirmatieprincipe.

 Instrumentalisme/Operationalisme

 Instrumentalisme: gedachte dat een theorie of een wetmatigheid, dat dit
niet meer is dan een instrument. Met andere woorden: je mag er niet
zomaar realiteitswaarden aan toe kennen. Theorie is niet meer als een
middel om iets te kunnen zeggen over een werkelijkheid, maar je mag het
niet letterlijk nemen

 Operationalisme: In een zuiver operationalistische visie wordt theoretische
term gelijk gesteld aan operationalistische gedachte dat alles
geoperationaliseerd moet worden, bv intelligentiemeting is toch maar 1
manier van meten. Instrumentalisme en operationalisme gaan meestal
samen.


5

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joyceanthoon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 80461 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€3,99
  • (0)
  Kopen