SPELEN
SPELEND LEREN OM TE “LEREN” SPELEN
Voor kinderen is participeren in het maatschappelijk leven spelen en al spelend hun kennis en vaardigheden
toepassen binnen een schoolse context. Bij interventie aandacht hebben voor participatie van kinderen
verhogen op schools vlak (zoals leren lezen, schrijven en rekenen) en vrije tijd (spel)
BESCHRIJVING HB P 103-105
Spelen is niet enkel een belangrijk onderdeel van hun dagelijkse routine, het geeft therapeuten een kans om via
een “venster” het ontwikkelingsniveau can kinderen en de context waarin hun spel zich afspeelt te
doorgronden en te bepalen
Spel wint van assessment en interventie aan populariteit bij praktijkbeoefenaars en onderzoekers vanwege de
nadruk op verzamelen van juiste en rijke contextgestuurde interventies
De ET kan het beste het spel observeren in de vertrouwde omgeving zoals thuis
Als kinderen vertrouwen hebben in het spel dan is er veel mogelijk. Door spelend vertrouwen krijgen ze
vertrouwen in zichzelf en leren ze met hun emoties omgaan.
Spel is een bron van ontwikkeling, kinderen worden dan geprikkeld om hun mogelijkheden en vaardigheden uit
te breiden en zo zichzelf te ontwikkelen.
Bv fijne motorische vaardigheden oefenen met duploblokken
Spel zorgt er ook voor dat ze de wereld leren ontdekken doordat ze vertrouwd raken met voorwerpen en hun
functie
Kinderen leren hun handelen beter controleren en beter te sturen
Spel dient als middel om de ET doelstelling binnen ET interventies te bereiken
Spel: elk spontane of georganiseerde activiteit die voorziet in een plezier, entertainment, amusement in
ontspanning en is een houding of wijze van ervaringen opdoen die intrinsieke motivatie aanspreekt, de nadruk
legt op het proces eerder dan op het product, op de interne eerder dan op de externe controle, dat een doe-
alsof element bevat en plaatsvindt in een veilige, niet bedreigende omgeving met sociale bevestiging
SPELSTADIA
spelend bewegen: 0-2jaar
Bewegingen die door de baby gemaakt wordt met handen en voeten
De beweging is uitlokkend en gaat gepaard met manuele of verbale goedkeuring en reactie. Er mag
niet te veel speelgoed tegelijkertijd ingeschakeld worden (het kind kan dan in verwarring geraken)
Speelgoed met felle en eenvoudige kleuren zijn eenvoudig te hanteren
Functies zij belangrijk in dit stadium
Sensopathisch spel loopt hier parallel mee
o Het gaat dan manipulerend en experimenterend spelen met vormloos materiaal zoals water,
zand, modder, klei en verf
o Natuurelementen belangrijk om lijfelementen uit te bereiden zoals rollen in het hooi en gras,
warmte/koude voelen, harde en zachte voorwerpen betasten
1
, Vb van speelgoed: muziekdoosje, bijtring, mobile, duikelaar, rammelspeelgoed, bal met geluid,
loopauto, loopfiets; hobbelpaard, mechanisch speelgoed, pla activity center en blokken
spelend omgaan met voorwerpen: 2-3 jaar
Functies worden ontdekt en ervaren tijdens het spelen
o Bv een bal kan rollen, een blok niet
Speelse in-en uitpakhandelingen in belangstelling: blokjes uit de doos halen en er weer in doen zijn
enkele voorbeelden van hun favoriete bezigheden
Motorisch herhalend actief: kn nog geen vorm of betekenis geven aan spelend bezig wijn
Begeleiding: stimulerend, observerend en bevestigend van aard
Vb speelgoed: emmers, schep, zandvormpjes, gieter, kwast, aardappelmesje, wasco, klei, bal,
stapelspeelgoed, timmerspeelgoed, muziekinstrument, constructiemateriaal
Vanaf 3 jaar over naar volgende fase: spelend construeren:
o het kind gaat van onderdelen een geheel maken
o ook wordt er betekenis gegeven aan spelhandelingen die voorheen op zichzelf stonden en
leidden tot ontdekkingen en ervaringen
o vb speelgoed: verf, lijm, viltstiften, lego, duplo, treinspel, poppenspel, poppenhuis, mozaïek,
kralen rijgen
met begeleiding zal zelfontdekking centraal staan
imitatiespelletjes komen op gang, tekenen, knippen/plakken en verven wordt constructief
(herkenbare levensvormen, wolken, verven, van reepjes een huis plakken)
fantasiespel: 3-4 jaar
hier komt het spelelement ten volle ontplooiing. Het kind kan de wereld veranderen zoals het kind dat
wilt.
Begeleiding: samenspel, suggesties, het aanreiken van verkleedmateriaal en het meespelen met een
rollenspel -> zal het kind instaat stellen om vanuit een vertrouwde werkelijke situatie een speelse
andere situatie te ontmoeten, om er dan vertrouwd mee te geraken
Vb speelgoed: lappen, verkleedkleren, dokterset, keukentje en poppenhuis
succes- en gezelschapsspelen: 5à 6 jaar
Heeft een toenemend begrip voor spelletjes die aan regels gebonden zijn bv op je beurt wachten en
geduld oefenen
Kinderen met autisme: visualiseren van spelregels
Vb speelgoed: kaarten, werpspelen, gezelschapsspelletjes
Samenspel kan begeleid worden (evt in groepjes van 2-3) de ET biedt eenvoudige spelletjes aan bv
met auto naar elkaar toe rijden, wrbij kinderen elkaar nodig hebben om tot een spel te komen ifv
samenhorigheid en gezamenlijk spelervaring
- de stadia zijn een combinatie van ontwikkeling van spel van Vermeer (beschreef spelwereld) en de
spelniveaus van Vedder
Speelwerelden volgens Vermeer
2