Hiermee heb ik een 17/20 gehaald.
Dit is een samenvatting van het vak Inleiding tot de Orthopedagogiek bachelor I. Het wordt gedoceerd door Hubert Van Puyenbroeck. Het bevat 4 hoofdstukken van het handboek Jeugdhulpverlening Deel 1, geschreven door Hans Grietens, Johan Vanderfaeillie en Bea Maes.
8. BUITENGEWOON ONDERWIJS EN ANDER ONDERWIJS AAN KINDEREN MET SPECIFIEKE
NODEN ......................................................................................................................................... 64
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Hubert Van Puyenbroeck 1
, 1. Object van de orthopedagogiek
Algemeen doel van dit vak: inleidende kennis verwerven in de wetenschappelijke studie van
de hulpverlening aan zij die betrokken zijn of dreigen te worden bij een problematische
opvoedingssituatie
Verschillende benamingen:
- Heilpedagogiek
o Dit komt uit Duitsland (half 19de eeuw)
o Georgens & Deinhardt hebben het geïntroduceerd
o Betekenis:
§ Het verwijst naar genezen
• Beperkingen genezen met opvoedkundige maatregelen
§ In pastorale kringen verwees het naar de heilboodschap voor de
minstbedeelden
o Nederland: pedagogiek voor abnormale kinderen naast therapeutische
pedagogiek voor misdadige kinderen
o Dit is het gevolg van de rol die medici hebben gespeeld in de opvoeding
van kinderen met een beperking
o Kritiek:
§ Veel beperkingen zijn niet te genezen
§ Orthopedagogiek is een opvoedkundige wetenschap en geen
paramedische
§ Opvoeden beoogt niet te genezen of gezond maken maar is gericht
op groeien en ontwikkelen als mens
§ Hierdoor is de heilpedagogiek een toegepaste wetenschap en geen
autonome wetenschap
• Gebaseerd op psychopathologie
o Ondanks de kritiek wordt de term nog altijd gebruikt, vooral Duitsland
o Deelgebieden:
§ Heil-erziehung: voor de te helen/genezen kinderen
• Bv.: gedragsmoeilijkheden
§ Sonder-erziehung: voor kinderen met een blijvende beperking
§ Förder-erziehung: voor bijgestuurde gewone ontwikkeling
• Bv.: aanpassingsproblemen, crisissen,…
- Speciale pedagogiek
o Dit wordt vooral gebruikt in Nederland
o Waterink heeft het geïntroduceerd (1955)
o Betekenis: pedagogiek voor kinderen die anders zijn
§ Opvallende kinderen of kinderen met een beperking
o Dit helpt de bedoelde kinderen om later een zo menswaardig mogelijk
leven in de maatschappij te kunnen leiden
o Voordeel: geen verwijzing naar genezen
o Nadeel:
§ Zijn kinderen met een beperking anders?
§ Zijn enkel kinderen met een beperking het object van de
orthopedagogiek?
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Hubert Van Puyenbroeck 2
, § Te veel nadruk op het speciale ipv op de analogie met gewone
§ Andere kinderen (zonder beperking) behoeven misschien ook
speciale opvoeding
• Bv.: depressieve kinderen
- Special education/remedial teaching/education spéciale
o Internationaal
o Dit verwijst vooral naar school en onderwijs en niet naar opvoeding
§ Parenting = opvoeden in het gezin
- Ortho-agogiek
o Betekenis:
§ Te verrechtvaardigen door agogiek = begeleiding/vorming van
kinderen en volwassenen
§ Begeleiding van kinderen is kwalitatief verschillend van die van
volwassenen
• Opvoeden is noodzakelijk voor kinderen en niet gewenst
voor volwassenen
• Andere disciplines maken ook het onderscheid
o Dus orthopedagogiek is voor kinderen en ortho-agogiek is voor
volwassenen
o Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen pedagogiek en
andragogiek
§ Een opvoedingssituatie is voor een kind noodzakelijk maar voor
een volwassene onwenselijk
o Maar er zijn uitzonderingen:
§ In Nederland wordt de orthopedagogiek ook gezien als het
begeleiden van volwassenen
§ Ook in Vlaanderen werken orthopedagogen met volwassenen met
een handicap
- Orthopedagogiek
o Ortho
§ Dit verwijst niet naar rechtzetten wat krom is
• Dit is in de geneeskunde meestal het geval (bv orthodontie)
• In deze context kan dat niet
§ Het verwijst wel naar ‘aangepast aan’
• Maw een aangepaste vorm van opvoeding
o 1949: in alle talen gebruikt maar is internationaal niet ingeburgerd geraakt
Samenvattend:
- Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika: orthopedagogiek
- Engelstalige landen: special education (vooral gericht op onderwijs)
- Duitstalige landen: heilpedagogiek
- Frankrijk en Spanje: éducation spéciale/spécialisée
- Canada: orthopédagogie
- Hongarije: conductive pedagogy
- Rusland: Defectology
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Hubert Van Puyenbroeck 3
, De oorsprong van de orthopedagogiek is niet 1 vakgebied maar een drievoudige oorsprong:
- Vakgebied ‘Onderwijs’: kinderen met een beperking
o Normale opvoedings- en onderwijsaanbod werkte niet bij deze kinderen
o Vooral uit sociale bewogenheid en niet obv pedagogische deskundigheid
§ In 1545: vooral onderwijs voor dove kinderen uit adellijke families
§ Nu is dit het Buitengewoon Onderwijs
o Geneesheren interesseerden zich voor beperkingen vanuit een
wetenschappelijke hoek
§ Itard, Séguin, Montessori,…
- Vakgebied ‘Residentiële zorg’: verwaarloosde kinderen en jeugdige delinquenten
o Zorg voor een passende opvoedingsinrichting voor kinderen van wie de
ontwikkeling door het natuurlijke leefmilieu ernstig wordt bedreigd
o Opnieuw georganiseerd door sociaal bewogen mensen
o Ook psychiaters interesseerden zich wetenschappelijk voor deze kinderen
met afwijkend gedrag en psychiatrische problemen
o De oorzaak van het gedrag wordt vooral in het kind gesitueerd
§ Strümpel schreef een werk dat een pedagogische therapie bevatte
om delinquente kinderen te genezen
- Vakgebied ‘Ambulante hulpverlening’: ouders en kinderen om een
uithuisplaatsing te voorkomen
o 1909: child guidance clinics in USA
o 1928: Medisch Opvoedkundig Bureau in Nederland
o Hier waren voornamelijk psychiaters en kinderpsychologen werkzaam
o Overheersing van een psyoanalystische benadering
Hierdoor komen we aan 3 orthopedagogische werkgebieden:
- Buitengewoon Onderwijs
- Residentiële orthopedagogische hulpverlening
- Ambulante en mobiele orthopedagogische hulpverlening
Het is dus niet alleen:
- Opvoeding buiten het gewone milieu van de kinderen
- Over opvoeding van kinderen met een beperking
De dominerende positie van het medisch model was nog lang aanwezig
- Gebrek aan belangstelling voor orthopedagogische vraagstellingen
- Opvoeding van het abnormale kind is geen vanzelfsprekendheid
- Er is een falende algemene pedagogiek
- Je kan de orthopedagogiek beschouwen als een reactie op die falende pedagogiek
Ontwikkeling van de orthopedagogische theorie:
- 17e en 18e eeuw: 1ste aanzet met boek over onderwijs aan kinderen met een
verstandelijke beperking
- 19de eeuw: orthopedagogiek bestond uit conglomeraat van
o Charitatieve bemoeienissen
o Pedagogiek die zich afgrenst van theologie en filosofie
o Psychologie die nieuwe visies biedt aan opvoeders
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Hubert Van Puyenbroeck 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ryostox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
