Samenvatting
Samenvattingen voor Anatomie en fysiologie, een inleiding: 6e editie van Frederic H. Martini deel 2 ( Artevelde: Verpleegkundig redeneren en handelen 3)
Verpleegkundig redeneren en handelen 3: ANATOMIE en FYSIOLOGIE
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 81 pagina's
Voorbeeld 4 van de 81 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Anatomie en Fysiologie VRHi3HOOFDSTUK 6: BEENDERSTELSEL/OSTEOLOGIE
6.0. Inleiding
Osteologie= studie vh beenderstelsel en de gewrichten.
Beenderstelsel/botstelsel maakt deel uit van de tractus locomotorius = musculosketaal systeem
Musculosketaal systeem is opgebouwd uit:
- Botten (206)
- Kraakbeen/cartilago
- Ligamenten
- Skeletspieren = dwarse spieren
Botten: structuur is zo sterken en stevig maar wel veel lichter door de botopbouw zelf er is een holle ruimte
binnenin gevuld met beenmerg, her-modellering: passen zich aan aan de veranderende metabole
behoeften en aan de veranderende fysieke activiteitsniveaus.
Botmetabolisme: bot is zeer levendig, hoog metabolisme met hoge turn-over en continue remodelling
6.1 Functies botten
1. Ondersteuning
= belangerijkste functie, stevigheid en vorm geven aan lichaam.
2. Opslag
= van Calcium en Fosfaat-> de bloedconcentraties hiervan wordt gereguleerd vanuit botreserves
= energieopslag onder vorm van vetcellen of adipocyten
3. Aanmaak v bloedcellen (=hematopoiese) in rode beenmerg door pluripotente stamcellen (=
stamcellen die tot alles in staat zijn)
- RBC
- WBC (granulocyten, lymfocyten, monocyten)
- BP
4. Bescherming vd vitale organen (hart en longen)
5. Beweging en hefboomwerking
= aanhechting skeletspieren locomotoriek en grootte en richting vd
krachten die spieren uitoefenen mee helpen veranderen.
6.2. Macroscopische bouw bot
6.2.1. Uiitwendige kenmerken lang bot
- Gewrichtskraakbeen - Epifyse - Diafyse
- Groeischijf - Beenmerg
1
, Van buiten naar binnen:
- Periost - Compact bot: osteonen met een Havers systeem - Spongieus bot: Trabekels
- Endost - Mergholte met merg
6.2.2. Macroscopische bouw
206 botten in het hele lichaam:
Vijf types:
1. Pijpbeenderen/lange beenderen
= pijpvormige slanke botten met dun middendeel (diafyse= vnl compact bot) en met brede uiteinden
(epifysen= vnl spngieus bot)
Soorten:
▪ Arm en hand
Humerus, Ulna, Radius, Ossa metacarpi, Ossa digitorum manus
▪ Been en voet
Femur, Tibia, Fibula, Ossa metatarsi, Ossa digitorum pedis
Functies: vaak en vooral hebfoomfunctie
2. Platte beenderen
= grote botten in breedte en in lengte, voornamelijk opgebouwd uit compact bot met dun laagje
spongieus bot erin.
Soorten: Ossa cranii, Scapulae, Ossa coxae, Costae, Sternum
Functie: aanhechten van spieren en beschermen vd onderliggende organen
3. Korte beenderen
= klein in omvang, bestaan voornamelijk uit een dun laagje compact bot en binnenin een dun laagje
spongieus bot.
Soorten: Ossa carpi, Ossa tarsi
Functies: krachten verdelen bij mechanische belasting
4. Onregelmatige beenderen
= botten die qua vorm en functie vrij uiteenlopend zijn, dun laagje compact bot en spongieus bot erin
Soorten: schedelbasisbeenderen, Maxilla, Mandibula, Gebitselementen, Vertebrae, Os Hyoideum
5. Sesam – beenderen
= botten die in pees/ligament liggen
Soorten: botjes in de voetpezen vd voetzool naar de grote teen, Os pisiforme vd ossa carpi, Patella
Functie: beschermen vd onderliggende structuren en hefboomfunctie
2
,6.3. Microscopische bouw bot
Van buiten naar binnen:
• Peristoneum= buitenste botvlies/periost
= taai, sterk en dubbellagig bindweefselvlies opgebouwd uit:
Buitenste vlies: bindweefsellaag
Binnenste vlies: vnl osteoblasten en esteoclasten
=> doorheen dit vlies lopen bloedvaten en zenuwvaten via Volkmann-kanalen het bot in.
=> periost zit met het collageen vh bot verweven en is dus erg stevig
Functie: - aanhechtingsplaats voor pezen, gewrichtskapsels en spieren
- isolatie bot
- belangerijke rol in groei en herstel v botten: levert nieuwe botcellen aan
Havers kanaal
Volkmann-kanaal
• Compact bot: Osteonen met een Havers systeeem en concentrische lamellen
= hard botweefsel: vrij compact en massief, zonder holten erin, tolereren zware belasting maar wel uit
beperkte richting
Buitenkant: bestaat uit concentrische lamellen v collageenvezels als matrix met hydroxy-apatiet als
grondstof rond een kanaal.
Binnenkant: bestaat uit osteonen=haverse kanalen: centrale kanalen met bloedvaten erin.
Tussen: de concentrische lamellen bevinden zich lacunes waarin zich de botcellen bevinden.
Volkmann-kanalen: lopen dwars op de Haverse kanalen: verbindingen van periost naar centrale
mergholte brengen bloedvaten naar merg.
3
, • Spongieus bot: Trabekels
= sponsachtig botweefsel bestaande uit 1 grote holte die ahw gedragen w en gesteund w door
botbalken/trabekels
Trabekels= netwerk v evenwijdige lamellen v bot
Tussen de trabekels bevinden zich lacunels met botcellen erin met ruimte voor merg
Belasting: eerder beperkt qua draagkracht, maar kan uit alle richtingen komen.
• Endosteum= binnenste botvlies/endost
= bevat esteoblasten en esteoclasten
Functie: botgroei en helpt telkenmale bij remodelling-herstel
• Mergholte met merg
- Rood beenmerg in de epifysen v lange botten en in platte beenderen: aanmaak v bloedcellen
- Geel beenmerg in diafysen: aanmaak witte vetcellen -> energie-opslag
6.4. Histologische bouw bot
6.4.1. Histologische bouw bot
Bot maakt dus deel uit van bind/steunweefsel:
2% cellen:
Osteocyten, Osteoblasten (botaanmaak/osteogenese), Osteoclasten (botafbraak/osteolyse)
98% extracellulaire matrix:
1/3e EC vezels: Collageen
2/3e Grondsubstantie: Calciumfosfaat
Aanvankelijk: alle bot primair = plexiform bot
= kort bestaan, gaat steeds lamelair/secundair bot vooraf, zowel aanleg van nieuw bot als herstel van
bot na fractuur,
Structuur: uniforme verdeling vd osteocyten met eveneens een uniforme verdeling v collageen -> te
vergelijken met bot dat nog niet mooi georganiseerd is.
Daarna: alle bot secundair = lamelair bot
= georganiseerd bot met georganiseerde structuur, lagen/lamellen waarin collageenvezels parallel
gerangschikt zijn:
- In spongieus bot: evenwijdig zoals trabeculae
- In compact bot: concentrisch zoals in osteonen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Apachke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen