Schema IRW over de afdeling algemene rechtsbeginselen van het boek. Ik had zelf 12/20 adhv al mijn schema’s. Als je deze schema’s leert en hiermee de monitoraten opnieuw maakt dan zal het examen zeker lukken. Het bevat alle belangrijkste informatie.
AFD4.2: Algemene rechtsbeginselen
1. Definitie
= Fundamentele regels die in een of meer rechtssystemen min of meer
impliciet aanwezig zijn en daarin door de rechtspraak en rechtsleer worden
gevonden, omdat ze geacht worden te voldoen aan (onbetwistbaar geachte)
noden en verwachtingen van de maatschappij
1) Elementen van de definitie
A. Doorgedreven rechtsanalogie
-Inductie uit bestaande wetgeving
o Een reeks wetteksten kunnen herleid worden tot één (indirect)
basisbeginsel
B. Geschreven of ongeschreven
-Kunnen in wet of verdrag worden opgenomen, maar zijn dan nog altijd
rechtsbeginselen
o Bv. recht op eerlijk proces en recht van verdediging in burgerlijke en
strafzaken in art. 6 EVRM
-Formele bron van recht
C. Algemeen karakter
-Over verschillende rechtstakken gemeen
D. Grond tot cassatie
-Schending -> vernietiging door HvC (als het wordt erkent)
Privaatrecht -verbod van rechtsmisbruik
-exceptio non adimpleti contractus (ENAC of
retentie)
-Onoverkomelijke dwaling als
rechtvaardigingsgrond
-verrijking zonder oorzaak
-vereiste van ingebrekestelling voorafgaand
aan een gedwongen tenuitvoerlegging
-strikte interpretatie van een afstand van recht
-verbod van dwanguitvoering op de persoon
behalve in de wettelijk bepaalde gevallen
-recht van omgang tussen bloedverwanten
-solidaire aansprakelijkheid voor schade
veroorzaakt door gemeenschappelijke of
samenlopende fouten
Behoorlijke rechtsbedeling -verbod van eigenrichting;
-onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de
rechter
-motiveringsplicht
-rechterlijk gewijsde
-vermoeden van onschuld
-non bis in idem-beginsel
-discretieplicht in tuchtzaken
, Publiekrecht -scheiding der machten
-onmiddellijke werking van de nieuwe wet
-continuïteit van de openbare dienst
-voorrang van internationale rechtsregels met
rechtstreekse werking op nationale wetten
2) Plaats in hiërarchie der rechtsnormen
A. Verhouding tov wet
a. Algemene rechtsbeginselen met grondwettelijke waarde
-Nut algemeen rechtsbeginsel in grondwet
o Vatbaar om erkend te worden als algemeen rechtsbeginsel met
grondwettelijke waarde -> wet kan eraan getoetst worden
o Soms ruimer toepassingsgebied/niet volledig gedekt dan in Gw bepaald
o Soms onduidelijke of lacunaire wet uitleggen/vervolledigen
! Als volledig gedekt in grondwet = grondwet ≠ rechtsbeginsel
-Aanvulling door en toetsing aan algemene rechtsbeginselen senus lato
o Deel van Grondwet
o Hiërarchisch boven wet
o Verwoorden idee van de rechtsstaat: fundamentele gedragsregels die
nodig zijn voor bestaan en handhaving rechtsorde
o Indien strijdig met wet -> wet interpreteren in overeenstemming met
beginsel (beginsel = aanvullende of interpretatieve rechtsbron)
-Overzicht
o Rechtszekerheidsbeginsel
De positie van burgers ten opzichte van de overheid dient voldoende zeker
te zijn. Daarom moeten de regels en besluiten van de overheid voldoende
duidelijk zijn en moeten ook alleen bestaande regels worden toegepast
o Gelijkheidsbeginsel (Art. 10-11 Gw)
Het gelijkheidsbeginsel verlangt dat gelijke gevallen gelijk worden
behandeld
o Legaliteitsbeginsel (Art. 159 Gw)
Al het overheidsoptreden dat ingrijpt op de rechten en plichten
(persoonlijke levenssfeer) van burgers moet berusten op een wettelijke
grondslag
o Scheiding der machten
De wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht in een land
moeten bij verschillende instellingen liggen
b. Algemene rechtsbeginselen met wettelijke waarde
-Algemene rechtsbeginselen sensu stricto
=Eigenlijke algemene rechtsbeginselen
o Vullen wet aan
o Staan hiërarchisch boven algemene en individuele uitvoeringsbesluiten van
administratieve overheden
o Formele bron van recht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Studen35. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
