Sociologie
Inleiding
Vb. zwaartekracht
Wetmatigheid= dingen worden voorspelbaar zorgt voor zekerheden en voorspelbaarheid.
We kunnen de toekomst berekenen en een doel vaststellen.
Kennis
zorgt voor nieuwe ontwikkelingen zoals vliegtuig, lift…
als je de wetten kent, kan er hier tegen ingaan
Natuurwetenschappen
Veel ouder dan sociale wetenschappen proberen te begrijpen van wetmatigheden.
Vb. geluidfragment: wie komt er altijd binnen? Darth Fader.
Sociale fenomenen hebben we een mening over.
We zijn in staat om op basis van een impuls verwachtingen te creëren.
Op welke manier ontstaat ons toekomstbeeld? Uit wat bestaan ‘verwachtingen’?
Vaststelling
o Er is een groot verschil tussen verwachtingen en de werkelijkheid.
o Mens heeft weinig talent om verwachtingen, kans en toeval van elkaar te scheiden
en in te schatten (factfulness, boek).
Kansen en toeval
o 100% is ook kans
o Bordenwisser valt = kans
o Toeval
= er is een fenomeen, maar we weten niet goed waarom dit gebeurt. We kunnen dat
niet verbinden aan een reden, wetmatigheid.
o Veel angst (impact is wel reëel)
Geraakt door de bliksem?
Toeval, heeeeeeeeeeel klein risico, 0,05%.
Migranten
Heel weinig niet Europeanen in Europa.
Verkeersdoden
We nemen elke dag deel aan het verkeer terwijl risico 5,3% is dat je
dood gaat.
Kans
Kansen, kenmerken en relaties
o Welke kenmerken verhogen het risico om in de groep terecht te komen die juist die
pech heeft?
Rijden onder invloed van alcohol
Slechte infrastructuur (staat van de weg, lichten)
Persoonlijke toestand (verstrooidheid, gsmgebruik)
Rijgedrag
Verkeersregels niet naleven (collectieve regels volgen)
Weergesteldheid
1
,Case 1: Wie sterft er in het verkeer?
Zie grafiek mensen tussen de 15 en 24 hebben het meeste risico om in het verkeer te
verongelukken. Mannen hebben ook meer kans.
Wanneer moet je wegblijven uit het verkeer?
Wegblijven uit de spits (vooral avondspits). Vrijdag en zaterdag vermijden.
In welk land moet je de baan op?
Niet naar Roemenië, Bulgarije. België zit in het midden, niet slecht en niet goed. Scandinavische
landen zijn goed!
We zitten in een dalende trend, minder sterftes in het verkeer. Anderzijds zijn de voertuig-kilometers
sterk gestegen.
meer blootstelling, maar minder sterftes.
Je kan nu al nadenken over hoe je je sterfterisico wil beperken
Begrijpen= observaties + begrijpen wat je hebt geobserveerd.
Waarom sterven jongeren meer in het verkeer?
Veel collectief vervoer! Je cumuleert risico.
Oefening
‘In welke ‘toeval en kansen’ zouden wij als sociaal werkers geïnteresseerd
moeten/kunnen zijn?’
Wat is de kans dat je in armoede terecht komt?
Zelfdoding bij jongeren
Recidivisme
Wat is de kwetsbaarheid van iemand die verslaafd is of is geweest?
Wat is de kans op (geen) sociale gezondheid?
Slaagkansen in het onderwijs
Case 2: je plaats in het Vlaamse onderwijs (BSO/TSO/ASO), is dat toeval of een
kans?
Kunnen we observaties maken over kans en toeval?
Zie kruistabel
= kans! als het toeval was dan waren alle kinderen ongeveer gelijk verdeeld over de 3 niveaus.
Als ouders hoger onderwijs gedaan hebben, is de kans dat je in BSO zit heel klein.
Wat hebben we gedaan?
Plaats in het onderwijs= observatie over onderwijskernmerken van ouders + begrijpen wat je hebt
geobserveerd
Hoe hebben we dit gedaan?
1. Observaties over onderwijskenmerken van ouders
Observaties of verzamelen van data
Wetenschappelijke methodologie
Kwalitatief of kwantitatief
‘Onderzoekend vermogen’
2
,2. Begrijpen wat je hebt geobserveerd
‘scholen’, theorieën, paradigma’s
Concepten als bouwstenen van verklaringen/voorspelling
Meestal is een verklaring nooit 100%, vaak start nieuwe vraag
Na de verklaring? Actie!
3. Plaats in het onderwijs toeval of kans?
Welke observaties zal je maken? Welke verwachtingen trekken je aandacht?
Wanner is kans of toeval ‘problematisch’? Welke ‘toekomst’ wil je vermijden?
Normativiteit
De toekomst is sociaal, maar ook maakbaar?
sociologie als toobox van sociaal werk.
‘Maakbaarheid’ als doel van sociologie en sociaal werk.
Oefening
Deze 2 vaststellingen kunnen de basis zijn voor verwachti ngen in verband met de kans
op onbetaalde schoolrekeningen, welke?
Mensen met kinderen in BSO kunnen minderen financiële middelen hebben. We laten mensen die
minder kapitaal hebben les volgen in de duurste richtingen.
Waar zit de maakbaarheid?
Solidariseren! Solidariteit voor iedereen! Iedereen betaalt even veel.
Oefening
Als kostprijs een rol speelt in studiekeuze, denk dan eens na over wat je kan
‘verwachten’ over de toekomst van sommige jongeren…
Sigrid wil kapster worden omdat haar ouders die het moeilijk hebben dit niet kunnen betalen. Ze
doet de richting die het goedkoopste is. Ze geraakt gedemotiveerd en verlaat het onderwijs niet
gekwalificeerd.
De toekomst voorspellen of zelf maken! Wat gaat u doen?
Verwachtingen, cultuur en de sociale handeling
Sociologie= de wetenschap die het menselijk handelen observeert. zonder handelen is er geen
samenleving
Sociale handeling staat centraal, alleen denken zorgt niet voor samenleving.
Nooit inhoudsvragen over namending
3
, 6. Verwachten en verklaren in de sociologie
6.1 Verwachten: grondstof van het samenleven
Verwachtingen geven vorm aan de samenleving
staat, markt, recht= patronen van verwachtingen
Onder normale omstandigheden zijn we ons niet bewust van verwachtingen, verwachtingen vormen
de natuurlijkheid of vanzelfsprekendheid
Wat zouden we doen zonder ‘verwachtingen’?
o Angst en wantrouwen
o Andere perceptie van verschillen tussen mensen
o Zeer veel energie
Patronen van verwachtingen:
o Verschillende soorten
Betrekking op rollen, programma’s
de wijze waarop handelingen die zich opeenvolgend in tijd de tijd
afspelen, horen te verlopen
Elke variatie= vervelend
rollen moeten bepaalde flexibiliteit bezitten
o Relaties en rollen
Vader vs buurman
o Instellingen
Hogeschool
o Programma’s van handelingen
Hulpverleningsproces
Sollicitatie
Het dagelijks leven is een weefsel van verwachtingen
De les
Fuif
Telefoonoproep
Vb. vakantiefoto’s
Typisch: buffet, zee, strand
Niet typisch: bergen
6.2 Verwachten, voorspellen en begrijpen
Begrijpen en verklaren van sociaal gedrag is zeer complex
verwachtingen ook gebruiken om gedrag in verleden te verklaren
4
