H1: Inleiding dierlijke celkweek
1 Geschiedenis
1. Oorsprong 1907
2. Doorbraak 1950
Antibiotica steriel werken
Trypsine enzym dat cellen losmaakt van elkaar en cultuurflessen
Chemisch gedefinieerde cultuurmedia groeimiddelen
3. Exponentiële toename na 1970
1.1 Voorbeelden
Polio virus (1950)
Kweek in menselijke embryonale cellen
Formaline geïnactiveerd polio vaccin dood + structuur bewaard
Levend verzwakt polio vaccin
HELA cells (Henrietta Lacks)
baarmoederhalskanker
Hybridoma-technologie
Productie mab (= monoklonale antibodies)
Antigen ingespoten in muis antibodies aangemaakt in milt fusioneren met continue cel
hybridoma (fabriekje)
Cel- en weefseltechnologie
Implantaten + skingrafting vb insuline
Polymeer = draagvlak groeiende cellen
2 Voordelen
1. Controle omgeving
Fysicochemische parameters: pH, temp, osmotische druk, O2 en CO2
Fysiologische parameters: voedingsstoffen (+ % serum)
2. Karakterisatie en homogeniteit
Redelijk homogeen
! Passage aanmaak cryostock
Cellen kweken groeien tot monolaag losmaken opnieuw kweken
invriezen liquid N2
3. Goedkoper dan proefdierexperimenten
Miniaturisatie + afwezig excretiemechanisme kleine hvlheden monster en reagentia
Aankoop en onderhoud proefdieren
4. Ethiek proefdieren
3 Beperkingen
1. Expertise
Aseptisch werken = steriel
Tragere groei dan meeste bacteriën en schimmels
2. Cultuuromgeving (2D) vs. in vivo (3D)
Monolaag
cel-cel en cel-matrix interacties niet aanwezig
Eén of twee celtypes blijven over
Cellen beweeglijk + snelle celdeling
Oversimplificatie medium Geen zenuwstelsel + endocriene organen
Cellulair metabolisme is meer constant
Energiemetabolisme is glycolyse minder citroenzuurcyclus
3. Hoeveelheid
Laboschaal: max 109 cellen # gram cellen
Industriële schaal vereist opschaling
1
, 4. Instabiliteit
Senescentie bij normale cellen beperkt levensduur
Aneuploide aantal chromosomen bij continue cellijnen
H2: Definities cel- en weefselculturen
1 Cultuurmethodes
1.1 Orgaanculturen
+ - Bron Embryonale organen +
Cellulaire interacties 3D Telkens vers weefsel nodig adulte weefselfragmenten
Reproduceerbaarheid met behoud van functie
cellen verschillen per persoon Inspanning Hoogmakkelijk
Rechtstreeks geïsoleerd uit het organisme Karakterisering Histologie
Aanhouden/ groeien weefselfragmenten + delen Histologie Informatief
organen in vitro Differentiatie Ja
Differentiatie mogelijk Propagatie = celdeling Neen
Functie intact Reproduceerbaarheid Veel variatie -
Kwantificatie Moeilijk
1.2 Explant culturen
+ - Bron weefselfragmenten
Cellulaire interacties Cellen kunnen de-differentiëren Inspanning Matig
behouden functie niet kunnen uitoefenen Karakterisering Citologie + merkers
Makkelijk manipuleerbaar Beperkt Histologie Moeilijk
Veel weefsel verkregen Differentiatie Heterogeen
Rechtstreeks geïsoleerd uit het organisme Reproduceerbaarheid Veel variatie -
Aanhouden/ groeien weefselfragmenten in vitro Kwantificatie Moeilijk
In medium gebracht met serum groeifactoren
Functie moet niet intact
Enkel buitenste cellen groeien in cultuurfles
Chirurgisch uitsnijden of naaldbiopsie nemen
Naald minder weefsel + sneller
Microdissectie met infra/ultraviolet straal precies stukje van biopt te selecteren
Vb. huidbiopt, spier, tumor
1.3 Primaire culturen
+ -
Co-cultuur cel-cel interacties Instabiel de-differentiatie + senescentie
Groeifactoren ene cel handig voor ander type Samenstelling verandert in tijd
meerdere passages cellen groeien niet even snel
overheersing van bepaalde soort
Cellen rechtstreeks afkomstig van explant culturen cellen losgemaakt uit weefselcultuur individu
Heterogene mix van verschillende celtypes originele weefsel bevat meerdere celtypes
1.4 Eindige celculturen
Primaire celcultuur die gesubcultiveerd wordt
Cellen ondergaan beperkt aantal delingen na in kweek te brengen senescentie
telomeren = organische klok
Geen verkorting van telomeren bij stamcellen of kankercellen verhoogd telomerase
max 60x delen Hayflick limiet
1.5 Geïmmortaliseerde cellijnen
= continue cellijn
Cellen die oneindig lijken te delen
verouderen niet
onafhankelijk van celadhesie
Onstaan in eindige cellen
2
, door kankercellen (in vivo)
mutaties spontaan
Geinduceerde transformatie
Groeien als monolaag op substraat geen celadhesie/aanhechting aan celcultuuroppervlak zweven
groeien in suspensie
1.5.1 Monolaag vs. multilaag
Monolaag Multilayer
Normale cellen Continue cellen
Continue cellen Witte bloedcellen
Kunnen transformeren tot immortalisatie suspensie
Op substraat In suspensie zweven
1.6 Organotypische celculturen
Nabootsen van organen zonder weefsels te creëren 3D via model
Filter-well insert model
medium
2 monolagen 1 boven + 1 onder poreus membraan Uitwisseling van stoffen
2 Cel cultuur
Aanhouden en groeien van cellen in vitro
Verkrijgen via:
spontane migratie
mechanisch
enzymatisch
geen weefselstructuur
mono en multilayers
op substraat of in suspensie
3 Evolutie cellijn
Dalen door ongunstig medium
Medium-specifieke cellen
Cellijnen (rood)
Aantal cellen nemen toe met tijd
Homogene cellen geen mix
Zelfde groeisnelheid
Eindige cellijn
Senescentie + celdood
Na 60x delen Hayflick limiet
Continue cellijn
Transformatie
H3: Soorten cellen en culturen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jennadeneve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,29. Je zit daarna nergens aan vast.