Toepassingsgerichte disciplines:
- Klinische en gezondheids psychologie
- Arbeids en organisatie psychologie
- Onderwijspsychologie
Normaal of abnormaal
Waar kijken we naar?
- Zijn er binnen een persoon afwijkende gedachten, gedrag of belevingen? (individu)
- In relatie tot andere mensen (overbezorgd, extreem agressief of extreem teruggetrokken)
Dit kan alleen worden verklaard tegen de achtergrond van normale processen. We weten alleen
wanneer iets abnormaal is wanneer we weten hoe het normale functioneren is.
Kennis van de normale psychologische functies (waarnemen, denken, geheugen), …
Psychiater mag diagnoses stellen, recht om psychofarmaca uit te schrijven
Klinisch psychologie academische opleiding in de psychologie, mag ook diagnoses stellen
Aspecten van abnormaal gedrag
7 factoren die bepalen of gedrag pathologisch wordt beschouwd (Seligman, Walker en Rosenhan)
1. Persoonlijk lijden (wanneer de persoon er last van heeft)
2. De (dis)functionaliteit van het gedrag (het gedrag is niet helpend, onhandig gedrag, dingen
vermijden)
3. Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag (onlogisch gedrag, je omgeving begrijpt je gedrag niet,
dingen die nergens op slaan maar je toch blijft doen, bijvoorbeeld dwanghandelingen)
4. Onvoorspelbaarheid en controleverlies (als dingen anders zijn dan we gewend zijn)
5. Opvallend en onconventioneel gedrag (kleding)
6. Gedrag dat een ongemakkelijk gevoel bij anderen teweegbrengt
7. Het overtreden van morele normen (overtreden van ongeschreven regels)
Psychische stoornis
Een syndroom gekenmerkt door klinische significante symptomen op het gebied van cognitieve
functies, de emotieregulatie, of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfunctie in de
psychologische, biologische of ontwikkelingsprocessen die…..
3 uitsluitende omstandigheden
1. Te verwachten en cultureel aanvaardbare reacties.
, 2. Deviant gedrag dat voortvloeit uit het behoren tot een politieke, religieuze of seksuele
minderheid.
3. Afwijkend gedrag moet niet voortkomen uit een persoonlijk conflict tussen het individu en de
maatschappij.
Waar ligt de grens?
3 modellen
- Statistisch model Je hebt een gemiddelde en naarmate dat verder afwijkt dan vinden we
dat abnormaal of afwijkend (de normaalverdeling) IQ, angstklachten (de eigenschap moet in
elke persoon aanwezig zijn in een bepaalde mate)
Kritiek: Wanneer bepaal je de grens, waar ligt de grens? En het specificeert niet hoe
ongewoon het gedrag moet zijn voordat het abnormaal is. Het is onduidelijk of er sprake is
van individueel lijden.
- Medisch of ziektemodel Psychologische stoornissen lijken op somatische stoornissen en
moeten verholpen worden door de onderliggende mechanismen te bestrijden. (je bent ziek,
je moet geholpen worden en na zo veel tijd ben je weer beter’’) Het gaat hier om het
onderliggende probleem. Er is sprake van een onderliggend mechanisme wat niet goed
functioneert. Als je dat oplost is het probleem verholpen. Bij sommige psycho klachten kan
dat. Er is niet altijd een onderliggend mechanisme (soms moet iemand dingen verwerken en
dan werken medicijnen bijvoorbeeld niet) dan werkt dit model niet
Kritiek: Bij veel psychologische stoornissen is er geen onderliggend mechanisme aangetoond
en stigmatisering (je krijgt een label)
- Leer of- onderwijsmodel Er is iets aan de hand, er komt een hulpvraag dit wordt bepaald
door leraar en leerling, je gaat hiermee aan de slag, je hoopt op vermindering en verbetering.
Je gaat aan de slag met het persoonlijk lijden. Het gaat erom wat je zelf inbrengt en wat jij
abnormaal vind. Het gaat om persoonlijk lijden, waar een hulpvraag uit komt en daar ga je
mee aan de slag.
Kritiek: Demarcatie of afgrenzingscriterium
Voordelen: Individueler en minder stigmatisering
,College 2
Hoofdstuk 2 Biologische benadering
Biologische benadering: de hersenen zijn in hoge mate betrokken bij het tot stand komen van
(psychopathologisch) gedrag (het gedrag wat we zien). Een jonge stroming. Door techniek kunnen we
nu goed zien wat er in de hersenen gebeurd, waar bijvoorbeeld activiteiten in de hersenen plaats
vinden.
2 vormen van psychopathologie
Externaliserend
Gedrag dat naar buiten toe gericht is. Je gaat iets zoeken om jezelf te uiten. Heeft te maken met
onder activiteit van het autonome zenuwstelsel (hartslag, schrikreflex, huidgeleiding) . Je krijgt te
weinig prikkels (verslaving etc.)
Internaliserend
Overactiviteit van het autonome zenuwstelsel. Mensen zonderen zich eerder af. Je houd het voor
jezelf. Teveel prikkels is alleen maar vervelend.
Genetische aanleg bepalen
Familiestudies kan te maken hebben met de genen of met de omgevingsfactoren omdat je in een
zelfde soort omgeving op groeit. Erfelijkheid etc.
Tweelingstudies 2eiige tweelingen vergelijken met 1eiiige tweelingen.
Concordantiecoëfficiënt een maat die bepaald hoe groot de kans is dat iets genetisch bepaald is (dat
iets verklaard kan worden door de genen)
Hoe hoger de concordantie, hoe meer verklaard kan worden door genetica
Adoptiestudies geadopteerde kinderen zijn genetisch gelijk aan hun biologische ouders en delen
geen genetisch materiaal met hun adoptie ouders. Ze delen wel dezelfde omgevingsfactoren met
hun adoptieouders.
Differential susceptibility theory genetische vatbaarheid alleen in combinatie met een bepaalde
omgeving (je verbrand alleen als je de zon in gaat)
Diathese-stress model als vatbare personen in een negatieve omgeving opgroeien, hebben ze
meer kans op ene negatieve uitkomst (als er een gevoeligheid is voor schizofrenie vanwege je
erfelijkheid, of somberheid wanneer je omgeving negatief wordt of is zal dit tot uiting komen)
In de hersenen
In de hersenen worden prikkels doorgegeven. Signalen worden doorgezonden. Er zijn
neurotransmitters (stofjes die worden doorgeven)
Dingen die kunnen mis gaan:
1. productie (van neurotransmitters te veel of te weinig)
2. katabolisme (chemische afbraak neurotransmitters, te veel of te weinig)
3. heropname (re-uptake via receptoren van de presynaps, autoreceptoren, voordat
neurotransmitters postsynaps bereiken)
Dit heeft effect op de gedragingen die iemand laat zien.
, Reductionisme
Een wetenschapper zoekt naar één of een beperkt aantal onderliggende mechanismen om gedrag te
verklaren.
Biologische benadering
De hersenen zijn in hoge mate betrokken bij het tot stand komen van (psychopathologisch) gedrag.
Broca's afasie taalstoornis (de uitspraak van het woord, daar kunnen ze niet opkomen)
https://www.youtube.com/watch?v=6zNKz7YoUao&t=31s
Wernicke afasie taalstoornis (wel woorden uitspreken maar betekenis niet weten)
https://www.youtube.com/watch?v=3oef68YabD0
Von Krafft-Ebing → dementia paralytica
(door syfilis)
Risico´s reductionisme:
Frontale lobotomie
Cingulotomie: vaak bij OCD (er wordt schade aangebracht
Deep brain stimulation (dunne naalden ingebracht, hersendelen actief maken of deactiveren
door stroomschokjes; bijvoorbeeld bij mensen met stemmingsklachten)
Externaliserend v.s internaliserend
Externaliserend
• Onder activiteit van het autonome zenuwstelsel (hartslag, schrikreflex, huidgeleiding).
Internaliserend
• Overactiviteit van het autonome zenuwstelsel.
Genotype v.s fenotype
Genotype
Genetische bagage van een persoon. (je genen, je DNA, wat je mee hebt gekregen)
Fenotype
Observeerbare fysieke en gedragsmatige kenmerken. (gedrag, en wat je ziet)
Genotype-omgeving-correlatie
Het genotype is van invloed op de ervaringen die een persoon met zijn omgeving heeft.
Genotype-omgeving-interactie
Mensen met verschillende genotypen zijn in verschillende mate gevoelig voor hun omgeving.
Single – gene disorders
Psychische stoornissen zijn geen single-gene disorders. Meerdere genen dragen bij. Er wordt geen
stoornis overgedragen, maar eerder een bepaalde kwetsbaarheid.
Temperament
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NinadH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
