PATHOLOGISCHE BIOCHEMIE EN
FYSIOLOGIE
Prof. Rik Schrijvers
HOOFDSTUK 1: ZIEKTE EN VEROUDERING
HET MEDISCH DIAGNOSTISCH PROCES
Anamnese en basisonderzoek als basis voor het medisch diagnostisch proces.
Differentieel diagnostisch proces → lijstje van 1 tot … maken van mogelijke oorzaken van de klacht
ANAMNESE
▪ Demografische gegevens
▪ Actueel probleem
▪ Voorgeschiedenis
▪ Systeemanamnese
▪ Familiale anamnese
▪ Professionele anamnese
▪ Usus (medicatie, nicotine, pakjaar (hoeveel jaren hij een pakje per dag rookte, alcohol, drugs)
KLINISCH ONDERZOEK
▪ Inspectie
▪ Palpatie
▪ Percussie (duwen op de buik en thorax, zien of er zich lucht in bevindt)
▪ Auscultatie (luisteren, stethoscoop)
Vitale parameters meten (pols, BD, temperatuur, ademhaling, mentale status). Het diagnostisch proces bestaat
eruit een hypothese te vormen a.d.h.v. een anamnese, en dit eventueel te bevestigen a.d.h.v. verdere
onderzoeken.
TESTEN
o Laboratoriumonderzoek (bv. Bloeduitstrijkje, urineonderzoek, lichaamsvochten)
o Radiologisch onderzoek (bv. Van de thorax of grote bloedvaten)
o Endoscopisch onderzoek (bv gastroduodenoscopie, bronchoscopie)
o Functionele onderzoeken (bv. EMG, EEG, ECG, longfunctie onderzoek)
o Anatomopathologisch onderzoek (bv cytologie, biopsie, autopsie)
o Technisch onderzoek (bv. CT-scan)
,DE MEDISCHE BESLISKUNDE
SENSIVITEIT: Vermogen van een test om alle personen met de betreffende ziekte te identificeren. Percentage
terecht-positieve testen onder de werkelijke zieken. Kans van een positieve test op totale positieven. →
screeningstest
SPECIFICITEIT: Vermogen van een test om personen die niet lijden aan de betreffende ziekten uit te sluiten.
Percentage terecht-negatieve testen onder de werkelijke niet-zieken. Kan van een niet-zieke op een negatieve
test. → bevestigende test
POSITIEF PREDICTIEVE WAARDE = wat is de kans dat als ik positief test, ik ook effectief positief ben. Aantal
positieven op aantal positieve testen.
NEGATIEF PREDICTIEVE WAARDE = wat is de kans dat als ik negatief test, ik ook effectief negatief ben. Aantal
negatieven op aantal negatieve testen.
Prevalentie stuurt de mate waarin een test kan geëvalueerd worden. → Hoe groter, hoe beter.
Pretest probabiliteit ? = Wat is de kans dat ik deze ziekte tegenkom in mijn populatie? (Hangt dus samen met
prevalentie)
SCORESYSTEMEN
Glasgow coma score = score die bepaalt wordt a.d.h.v. testen en toont in welke mate de patiënt nog bij
bewustzijn is.
- Coma indien GSC < 8
- 3 scores, waardoor je iets als E1M5V2 krijgt
- E = eye opening, M= Motor response, V = verbal response
DNR-code = Do-not-reanimate score = 0 tot 3
- 0 = geen therapiebeperking voor reanimatie
- 1 = geen reanimatie
- 2 = geen reanimatie en geen uitbreiding van de therapie
- 3 = geen reanimatie en afbouw therapie. Persoon wenst niet meer gereanimeerd te worden.
Tumor classificaties: a.d.h.v. stadium, bv Stadium II.
Bij ongewone zwellingen (in mondregio, bv tong) → denk aan een ACE-INHIBITOR (zeldzame bijwerking van
deze medicatie) waarbij er gezorgd wordt voor een verhoogde vasculaire permeabiliteit → BRADYKININE
GEMEDIEERD ANGIO-OEDEEM.
,Bijkomende hints voor deze pathologie:
▪ vaak oropharyngeaal
▪ niet jeukend maar tintelend
▪ op- en afgaand
▪ kan ontstaan na jarenlange (!) inname van deze medicijnen
▪ exacerbatie na mucosale manipulatie
ZIEKTE
= Gelijk welke abnormale of pathologische activiteit in het organisme
VEROUDERING
VEROUDERING = Tijdsafhankelijke, algemene vermindering van de fysiologische functies,
verbonden met een progressief toenemend risico voor ziekte en overlijden OF het falen van ons lichaam om
homeostase stabiel te houden onder omstandigheden die de fysiologische stress niet overschrijden.
→ Leidt tot verhoogde kwetsbaarheid en verminderde weerstand tegen allerlei stressoren (=Frailty)
Stressoren → de zaken die ziekte uitlokken
Frailty → meer gevoeligheid voor andere ziekten, meet fragile, fysiologische reserves zijn gedaald
THE CLINICAL FRAILTY SCALE:
1) Very fit
2) Well
3) Managing well
4) Vulnerable
5) Mildly frail
6) Moderately frail
7) Severely frail
8) Very severely frail
9) Terminally ill
, Levensverwachting stijgt enorm, door vaccinaties, therapieën, …
→ Gemiddeld België: 73j voor vrouw, 68j voor man
Tegen 2060 zal normaal gezien het bevolkingsaantal stabiliseren, daarvoor zal het nog exponentieel stijgen.
Er zijn verschillende theorieën rond het verouderingsproces, over hoe we nu juist verouderen:
Je hebt eerst twee basisconcepten:
1) Het stochastisch model: Schatting, toevallige schade in de cel → dood
2) Het geprogrammeerde model: De cel is geprogrammeerd een bepaalde duur te leven
OXIDATIEVE STRESS
OXIDATIE VAN BASEN IN HET DNA
- mitochondriaal DNA is kwetsbaarder dan genomisch DNA
- op hogere leeftijd: meer deleties in mitochondriaal DNA
- ook schade aan andere macromoleculen: eiwitten, lipiden, …
BESCHERMING TEGEN VRIJE RADICALEN:
▪ VITAMINE E
▪ GLUTATHION
▪ CATALASEN + PEROXIDASEN
▪ SUPEROXIDE DISMUTASE
- oxidatieve schade en vrije radicalen zorgen voor de REACTICE OXIDATIVE SPECIES.
- Waarom kan de natuur er niet zo goed mee om?
- Dalende productie, herstel oxidatieve schade
- Slijtage op moleculaire niveau door opstapeling schade en minder efficiënte compensatiemechanismen
- somatische mutatietheorie
CELLULAIRE THEORIEËN
WAT?
Aftakeling van de mens/organen kan op cellulair niveau verklaard worden.
THEORIE
1) WASTE PRODUCT THEORIE
= cellen met oudere leeftijd accumuleren lipofuscine granulen. Deze bevatten pigment, eiwitten,
koolhydraten, lipiden en enzymen.
