Deel V. Goederen- en zakenrecht
Hoofdstuk 1. Indeling van de goederen
Lichamelijke en onlichamelijke goederen
Lichamelijke goederen; zintuigelijk waarneembare goederen en kunnen worden gemeten met een
momentopnamen
= zaken
VB. planten, dieren, …
Onlichamelijke goederen; Onstoffelijk, producten van de
menselijke geest of abstracte gehelen.
VB. Auteursrecht, merkenrecht, …
MAAR eigendomsrecht wordt vereenzelvigd met het goed (=huis)
Roerende en onroerende goederen
Een voorbijgestreefd onderscheid
In het wetboek was dit het voornaamste onderscheid, roerende goederen had een andere regeling
nodig dan de onroerende goederen.
Economisch onderscheid minder (door toenemende waarde van onroerende goederen.
Deels door effectisering; roerend maken van onroerende goederen.
Verouderd, maar niet minder relevant onroerende goederen belangrijk in fiscaal recht en
zekerheden.
VB. inzetten van onroerende goederen zorgt voor; meer zekerheid (lenen tegen lagere
intrestvoeten
Ze verschillen in:
- Procedure beslag
- Regeling over verjaring
- Fiscaal recht;
o Onroerend: registratierecht
o Roerend: BTW
Onroerende goederen
= De goederen die niet verplaatsbaar zijn (VB. bouwgrond, huis, …)
1. Onroerend door hun aard; goederen die niet verplaatsbaar zijn, of verplaatsbaar als hun
essentie wordt afgenomen
VB. Huis, bouwgrond, …
2. Onroerend door incorporatie; roerende voorwerpen die verenigd (proces: natrekking) zijn
met onroerende goederen en daarom hun zelfstandigheid verloren zijn
VB. Baksteen van een huis, tafel in de aula
3. Onroerend door hun bestemming; In hun aard roerend, maar door de wet als onroerend,
omdat ze bestemd zijn voor een onroerend goed
er is een bepaalde economische materiële band nodig tussen het onroerend goed en het
goed dat van nature roerend is
vb. trap, ramen, …
1
,Roerende goederen
= goederen die niet onroerend zijn, dus verplaatsbaar (vb. pen, laptop, … )
1. Roerend uit hun aard; verplaatsbare goederen, die niet onroerend zijn door incorporatie of
bestemming
VB. laptop, pen, …
2. Roerend door wetbepaling; roerend omdat de wet zegt dat ze roerend zijn (vaak bij
onduidelijkheid)
VB. water, elektriciteit, …
3. Roerend door anticipatie; goederen die deel uitmaken van onroerende goederen, maar met
oog op een toekomstige afscheiding
VB. groeten en fruit, afbraakmateriaal, …
Gebruiks- en verbruiksgoederen
Gebruiksgoederen zijn goederen die men meer dan één keer gebruiken
Gaan teniet door slijtage, defect of vernieling
VB. meubels, auto’s, ….
Verbruiksgoederen zijn goederen die tenietgaan bij een eerste normaal gebruik
VB. eetwaren, geld, …
Belangrijk onderscheid, voor teruggaveplicht en risico van de lener
Gebruiksgoederen: bruikleen hetzelfde voorwerp teruggeven
Risico bij tenietgaan; eigenaar (zonder fout lener)
Verbruiksgoederen: verbruiken gelijkaardige voorwerpen teruggeven
Risico bij tenietgaan; lener
Domeingoederen
= goederen die toebehoren aan publiekrechtelijke rechtspersonen (=overheid)
Deze goederen worden beheerd en vervreemd volgens strikte wettelijke voorschriften (dus niet vrij)
1. Goederen van het openbaar domein; goederen die door nature, de wet of beslissing tot het
gebruik van allen bestemd zijn
Bestemming wordt uitdrukkelijk gewijzigd door desaffectatie.
Eigenheid; derde hebben geen aanspraak (geen beslag op leggen)
VB. de haven, …
2. Goederen van het privaat domein; goederen die niet voor iedereen te gebruiken zijn.
Eigenheid; derden kunnen wel verwerven (via koop, huur, … )
VB. Sociale woningen, meubelen in het gerechtsgebouw, …
Zelfstandige zakelijke rechten en zakelijke zekerheidsrechten
Zelfstandige zakelijke rechten; rechten die op zichzelf staan
Zakelijke zekerheidsrechten; rechten die onzelfstandig zijn en enkel bestaan als bijkomend recht bij
een vorderingsrecht.
= een waarborg van de zekerheid van het vorderingsrecht
Persoonlijke zekerheden maken deel uit van het contactenrecht (waarborg: geen zaak, maar
een persoon)
VB. hypotheek en pand
2
, Hoofdstuk 2. Zelfstandige zakelijke rechten
De kenmerken van het zakelijk recht
= De titularis van een zakelijk recht op een bepaald goed heeft een onmiddellijke macht op dit goed.
Dus het schept een rechtsband tussen titularis en het goed.
Vorderingsrechten; rechtsband tussen (minstens) twee personen
Gevolgen;
- Een zakelijk recht heeft een absoluut karakter
= tegenwerpbaar aan iedereen
ONROERENDE ZAKELIJKE RECHTEN
Enkel tegenwerpbaar na registratie bij het bevoegde kantoor van de Algemene
Administratie van de Patrimoniumdocumentatie
Tegenover derden te kwader trouw; geen publiciteit nodig
Vorderingsrecht; enkel tegenover derden
- Een zakelijk recht geeft een volgrecht
= kan het recht laten gelden tegenover iedereen, in wiens handen het goed zich bevindt
- Een zakelijk recht geeft voorrang op het goed
Zorgt voor een versterking van de positie van de titularis bij kennelijk onvermogen of
faillissement.
Rechten van gewone schuldeisers hebben geen invloed op zijn rechten (enkel na
publiciteit)
Vorderingsrecht; aanspraken van andere schuldeisers dulden
- Het aantal zakelijke rechten is limitatief beperkt
= beperkend geregeld in de wet (numerus clausus) dus enkel een wetgever kan zakelijk
rechten creëren.
Vorderingsrecht; niet beperkt
Het eigendomsrecht
Begrip en inhoud
Eigendomsrecht verleent de eigenaar
Genotsrecht; de eigenaar mag de opbrengsten voor zich innen
Gebruiksrecht; de eigenaar mag de zaak aanwende voor eigen doelstellingen
Beschikken houdt het recht; de eigenaar mag vervreemden
Verwerven van eigendom
Afgeleid verwerving
=iemand anders verwerft het goed (=eigendomsoverdracht)
o Overeenkomst
o Overleiden
o Overheid; kan eenzijdig verlopen
Oorspronkelijk
o Toe-eigening
vb. vissen in de zee
o Gevonden voorwerpen; een hele procedure gaat eraan vooraf
1. Na het vinden een redelijke poging ondernemen om eigenaar terug te vinden
3
