SAMENVATTING FINANCIAL
AND TAX ACCOUNTING
2021 – 2022
TAX ACCOUNTING
Inhoud
1. Inleiding ........................................................................................................................................... 6
1.1. Boekhouding en jaarrekening ................................................................................................. 6
1.2. Primauteit van het boekhoudrecht ......................................................................................... 6
1.3. Boekhoudkundige versus fiscale winst.................................................................................... 6
1.4. Toepassingsgebied WVV versus WIB....................................................................................... 6
2. Structuur van de fiscale aangifte ..................................................................................................... 8
2.1. Uiteenzetting van de winst...................................................................................................... 9
2.2. Reserves ................................................................................................................................ 11
2.3. Fiscaal resultaat ..................................................................................................................... 11
3. Tax accounting: vooropgestelde aanpak ....................................................................................... 13
4. Basisprincipes en -regels in het boekhoud- en jaarrekeningrecht ................................................ 14
4.1. Belgisch boekhoud- en jaarrekeningrecht............................................................................. 14
4.2. Algemeen aanvaarde principes ............................................................................................. 14
4.2.1. Vertrekpunt ................................................................................................................... 14
4.2.2. Boekhoudkundige uitgangspunten ............................................................................... 15
4.2.2.1. Uitdrukking in geldwaarde .................................................................................... 15
4.2.2.2. Bestendigheid ........................................................................................................ 15
4.2.2.3. Continuïteit (“going concern” principe) ................................................................ 15
4.2.3. Vaststelling van transacties ........................................................................................... 16
4.2.3.1. Belang van een goede administratieve organisatie .............................................. 16
4.2.3.2. Verantwoordingsstukken ...................................................................................... 16
4.2.3.3. Volledigheid ........................................................................................................... 16
4.2.3.4. Niet-compensatie .................................................................................................. 17
4.2.3.5. Toerekening van kosten en opbrengsten aan de overeenstemmende periode ... 17
4.2.4. Vaststelling van de waarde van de geregistreerde transacties ..................................... 17
4.2.4.1. Principe van de individuele waardering ................................................................ 17
4.2.4.2. Principe van de voorzichtigheid ............................................................................ 17
, 4.2.4.3. Principe van de objectiviteit .................................................................................. 17
4.2.4.4. Relevantieprincipe ................................................................................................. 17
4.2.5. Basisregels van de rapportering .................................................................................... 17
4.2.5.1. Principe van de periodiciteit .................................................................................. 17
4.2.5.2. Principe van het getrouw beeld (“true and fair view”) ......................................... 18
4.2.6. Houden en bewaren van de boeken ............................................................................. 18
4.3. Het rekeningstelsel ................................................................................................................ 18
4.3.1. Structuur van het rekeningstelsel ................................................................................. 19
4.4. Jaarrekening .......................................................................................................................... 19
4.4.1. Balans ............................................................................................................................ 19
4.4.2. Resultatenrekening ....................................................................................................... 20
4.4.3. Toelichting ..................................................................................................................... 21
5. Boekhoud- en jaarrekeningrecht en verwerking in de fiscale aangifte ........................................ 21
5.1. Oprichting en oprichtingskosten ........................................................................................... 21
5.1.1. Kosten voor oprichting en kapitaalverhoging ............................................................... 22
5.1.2. Kosten bij uitgifte van leningen ..................................................................................... 22
5.1.3. Herstructureringskosten................................................................................................ 22
5.2. Immateriële en materiële vaste activa .................................................................................. 23
5.2.1. Immateriële vaste activa ............................................................................................... 23
5.2.1.1. Waardering tegen aanschaffingsprijs (betaald aan derden) ................................. 23
5.2.1.2. Waardering tegen vervaardigingsprijs .................................................................. 24
5.2.1.3. Waardering tegen inbrengwaarde ........................................................................ 24
5.2.1.4. Afschrijvingen ........................................................................................................ 24
5.2.1.5. Waardeverminderingen ........................................................................................ 25
5.2.1.6. Herwaarderingen................................................................................................... 25
5.2.1.7. IVA in vreemde valuta ........................................................................................... 25
5.2.1.8. Kosten van ontwikkeling........................................................................................ 25
5.2.1.9. Concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en andere gelijkwaardige
rechten 26
5.2.1.10. Goodwill................................................................................................................. 27
5.2.1.11. Vooruitbetalingen op IVA ...................................................................................... 27
5.2.2. Materiële vaste activa ................................................................................................... 27
5.2.2.1. Aanschaffingswaarde ............................................................................................ 28
5.2.2.2. Waardeverminderingen ........................................................................................ 28
5.2.2.3. Waardestijgingen................................................................................................... 29
5.2.2.4. Realisatie van vaste activa ..................................................................................... 29
5.2.2.5. Afschrijvingen ........................................................................................................ 29
5.2.2.6. Herwaarderingsmeerwaarde ................................................................................ 31
2
,5.3. Financiële vaste activa........................................................................................................... 35
5.3.1. Waardering bij verwerving ............................................................................................ 36
5.3.2. Waardedaling ................................................................................................................ 36
5.3.3. Gewone herwaardering................................................................................................. 36
5.3.4. Waardestijging via terugneming van waardevermindering .......................................... 37
5.3.5. Fiscale aandachtspunten ............................................................................................... 37
5.3.6. Boekhoudkundige aspecten .......................................................................................... 37
5.3.7. Verwezenlijkte of vastgestelde meerwaarden op aandelen ......................................... 37
5.4. Vorderingen op meer dan één jaar ....................................................................................... 39
5.4.1. Waarderingsregels......................................................................................................... 39
5.4.2. Waardevermindering .................................................................................................... 39
5.5. Voorraden en bestellingen in uitvoering............................................................................... 39
5.5.1. Waardeverminderingen ................................................................................................ 41
5.6. Vorderingen op ten hoogste één jaar ................................................................................... 42
5.6.1. Handelsvorderingen ...................................................................................................... 42
5.6.1.1. Waardeverminderingen ........................................................................................ 42
5.6.2. Overige vorderingen ...................................................................................................... 43
5.6.3. Waardeverminderingen op dubieuze debiteuren (vorderingen).................................. 43
5.7. Geldbeleggingen .................................................................................................................... 46
5.7.1. Waarderingsregels......................................................................................................... 47
5.8. Liquide middelen ................................................................................................................... 47
5.8.1. Waarderingsregels......................................................................................................... 47
5.8.2. Interne overboekingen .................................................................................................. 47
5.9. Overlopende rekeningen ....................................................................................................... 48
5.10. Kapitaal .............................................................................................................................. 50
5.10.1. Begrip............................................................................................................................. 50
5.10.1.1. WVV (voor NV) ...................................................................................................... 50
5.10.1.2. Fiscaal Wetboek (voor NV) .................................................................................... 51
5.10.2. Kapitaalverhoging .......................................................................................................... 51
5.10.2.1. Door inbreng (in NV).............................................................................................. 51
5.10.2.2. Door inlijving reserves (in NV) ............................................................................... 52
5.10.3. Kapitaalvermindering (bij NV) ....................................................................................... 53
5.10.3.1. Pro rata allocatie ................................................................................................... 54
5.10.3.2. Verliezen ................................................................................................................ 56
5.11. Uitgiftepremie ................................................................................................................... 57
5.12. Inbreng buiten kapitaal (BV en CV) ................................................................................... 57
5.13. Herwaarderingsmeerwaarden .......................................................................................... 58
5.14. Reserves en overgedragen resultaat ................................................................................. 59
3
, 5.14.1. Gespreid te belasten gerealiseerde meerwaarden ....................................................... 60
5.14.2. Meerwaarden op bedrijfsvoertuigen ............................................................................ 62
5.15. Kapitaalsubsidies ............................................................................................................... 63
5.15.1. Subsidies waar geen investering tegenover staat ......................................................... 63
5.15.2. Subsidies waar een investering tegenover staat ........................................................... 63
5.15.3. Bijzondere gevallen ....................................................................................................... 64
5.16. Provisies en uitgestelde belastingen ................................................................................. 64
5.16.1. Provisies ......................................................................................................................... 64
5.16.2. Uitgestelde belastingen ................................................................................................. 67
5.17. Schulden op meer dan één jaar......................................................................................... 68
5.17.1. Waardering .................................................................................................................... 69
5.17.2. Boekhoudkundige verwerking ....................................................................................... 69
5.17.3. Verschil huurovereenkomst – leasing ........................................................................... 70
5.18. Schulden op ten hoogste één jaar ..................................................................................... 70
5.18.1. Compensatie.................................................................................................................. 71
5.19. Overlopende rekeningen ................................................................................................... 71
6. Thema’s verband houdend met de reserves................................................................................. 72
6.1. Onderwaarderingen activa en overwaarderingen passiva ................................................... 72
6.2. Groepsbijdragen .................................................................................................................... 73
7. Thema’s verband houdend met de verworpen uitgaven .............................................................. 75
7.1. Minderwaarden op autovoertuigen: autokosten.................................................................. 75
7.1.1. Welke kosten? ............................................................................................................... 76
7.1.2. Welke kosten niet? ........................................................................................................ 76
7.1.3. Speciale gevallen ........................................................................................................... 77
7.2. Receptiekosten en relatiegeschenken .................................................................................. 77
7.2.1. Receptiekosten .............................................................................................................. 77
7.2.2. Relatiegeschenken......................................................................................................... 78
7.3. Restaurantkosten .................................................................................................................. 78
7.4. Beroepskledij ......................................................................................................................... 78
7.5. Intresten ................................................................................................................................ 78
7.5.1. Overdreven intresten .................................................................................................... 78
7.5.2. Intresten m.b.t. een gedeelte van bepaalde leningen .................................................. 79
7.5.2.1. Nieuwe EBITDA intrest-aftrekbeperkingsregels .................................................... 80
7.6. Abnormale of goedgunstige voordelen................................................................................. 92
7.6.1. Kenmerken .................................................................................................................... 92
7.7. Sociale voordelen .................................................................................................................. 93
7.7.1. Niet-aftrekbaar .............................................................................................................. 94
7.7.2. Aftrekbaar...................................................................................................................... 94
4
, 7.8. Waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen.................................................... 94
7.8.1. Minderwaarden op aandelen ........................................................................................ 94
7.8.2. Minderwaarden n.a.v. gehele verdeling van het vermogen ......................................... 95
7.9. Niet-aftrekbare betalingen naar betaalde staten ................................................................. 96
7.10. Andere verworpen uitgaven.............................................................................................. 97
7.11. Belastingen ........................................................................................................................ 97
7.11.1. Vennootschapsbelasting ............................................................................................... 97
7.11.2. BTW ............................................................................................................................... 99
7.11.2.1. Niet-recupereerbare BTW ..................................................................................... 99
7.11.3. Andere aftrekbare belastingen...................................................................................... 99
8. Thema’s verband houdend met de dividenden .......................................................................... 100
8.1. Gewone dividenden ............................................................................................................ 100
8.1.1. Terugbetalingen van maatschappelijk kapitaal, uitgiftepremies en winstbewijzen ... 100
8.1.2. Intresten van rentegevende voorschotten ................................................................. 100
8.1.3. Verkapte dividenduitkeringen ..................................................................................... 101
5
,1. Inleiding
1.1. Boekhouding en jaarrekening
• Jaarlijks maakt de vennootschap een jaarrekening:
o Actief en passief
o Resultatenrekening: bevat alle bedrijfs-, roerende en onroerende inkomsten
o Resultaatverwerking (“bestemming”)
• Door de AV goedgekeurde jaarrekening = bindend
• Dit is de basis voor de winstvaststelling in de fiscale aangifte → fiscale winstbepaling is
samenspel tussen boekhoudwetgeving en wetboek van de inkomstenbelasting
1.2. Primauteit van het boekhoudrecht
Hoe wordt de belastbare basis van een (BE) vennootschap bepaald?
• Boekhoudrecht is het primaire referentiepunt voor toepassing van het fiscaal recht
• De belastbare winst wordt, behoudens uitdrukkelijke afwijking door de fiscale wet, vastgesteld
overeenkomstig de regels van het boekhoudrecht
• Oorsprong/bron = basis voor winstvaststelling = jaarrekening → art. 183 WIB92
• Bestemming = basis voor winstvaststelling → art. 185 WIB92
1.3. Boekhoudkundige versus fiscale winst
Boekhoudkundige winst ≠ fiscale winst → verschillende redenen:
In plus In min
Verworpen uitgaven Aan buitenlandse inrichtingen toewijsbare winst
(autokosten, restaurantkosten, boetes,
vennootschapsbelastingen)
Overdreven afschrijvingen Definitief Belaste Inkomsten
Fiscaal niet-aanvaarde voorzieningen voor Notionele intrestaftrek
risico’s en lasten
Herwaarderingsmeerwaarden Octrooiaftrek
Overwaarderingen of onderwaarderingen Overgedragen verliezen
… …
1.4. Toepassingsgebied WVV versus WIB
Wet van 23 maart 2019 tot invoering van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV):
Copernicaanse revolutie in Vennootschapsrecht:
• Overstap van theorie van “zetel van werkelijke leiding” naar “statutaire zetel-leer”
o In werking op 1 Mei 2019 (voor bestaande venn.: zie art 38)
• Aanpassing van art 110 Wetboek van Internationaal Privaatrecht: “rechtspersonen worden
beheerst door het recht van de Staat waar hun statutaire zetel is gelegen”
• Aanpassing art 2:139 WVV: “de bepalingen van het WVV zijn slechts van toepassing op de
rechtspersonen die hun statutaire zetel in België hebben”
Wie is onderworpen aan de Vennootschapsbelasting? → sedert de fiscale Wet van 17 maart 2019 tot
aanpassing van fiscale bepalingen aan het nieuwe WVV (in werking op 1 mei 2019 – zie art. 119):
6
,“Binnenlandse vennootschap die:
• In België haar maatschappelijke zetel, haar voornaamste inrichting of haar zetel van bestuur
heeft (= werkelijke zetel-leer)
➔ Fiscaal blijft zetelleer primeren
➔ Dissociatie tussen nationaliteit en fiscale woonplaats
➔ Inlas vermoeden van “Belgische zetel” indien statutaire zetel in BE
• Rechtspersoonlijkheid heeft naar het (BE of buitenlands) recht dat haar beheerst
o OFWEL geen rechtspersoonlijkheid heeft, maar wél een rechtsvorm die vergelijkbaar is
met deze van een vennootschap met rechtspersoonlijkheid naar BE recht
➔ Toevoeging beoogt vermijden van discriminatie voor vennootschappen zonder
rechtspersoonlijkheid met statutaire zetel in buitenland, maar zetel van werkelijke leiding in
BE
• Een onderneming exploiteren“
• Systematisch wordt door dezelfde wet in het WIB de verwijzing naar “maatschappelijke zetel”
weggelaten, om te vermijden dat de statutaire zetel nog doorwerking zou hebben in het WIB
• Fiscale regelgeving: hoe zeker stellen dat de Belgische boekhoudwetgeving toegepast wordt?
o Betreft het een vennootschap met buitenlandse statutaire zetel, doch met werkelijke
zetel in BE, en kwalificeert deze fiscaal als “Binnenlandse vennootschap”, dan moet
zeker gesteld worden dat de fiscale winst vastgesteld kan worden, en wel aan de hand
van een BE boekhouding
o Daarom aanpassing van art 24 WIB: de belastbare basis (…) wordt vastgesteld
overeenkomstig de BE wetgeving m.b.t. boekhoudkundige verplichtingen
o Inlas van art 320/1 WIB92: Elke “binnenlandse vennootschap” (alsook elke Belgische
inrichting”) is ertoe gehouden om een boekhouding te voeren, een inventaris op te
stellen en een jaarrekening bij te houden overeenkomstig het BE boekhoudrecht.
o Inlas van art 307, §2/1 WIB92: Bij de aangifte moet de jaarrekening zoals bedoeld in
art 320/1 in bijlage worden aangehecht, tenzij de vennootschap genoodzaakt is om
deze jaarrekening te publiceren
Noteer:
• Geen fiscale consolidatie in BE, maar vanaf AJ2020: nieuw art. 205/5 WIB92 = systeem van
groepsbijdragen
• Vennootschapsrechtelijke consolidatie is fiscaal niet relevant (cfr. vennootschapsgroep heeft
geen rechtspersoonlijkheid)
o Vennootschapsrechtelijke consolidatie = de boekhoudtechniek om de resultaten van
moeder- en dochtervennootschappen bij elkaar te voegen, zodat een groep één
resultatenrekening en balans krijgt alsof ze één vennootschap is
7
,2. Structuur van de fiscale aangifte
Structuur van de aangifte: Aangifte-model voor Aanslagjaar 20211:
Resultaat van belastbaar tijdperk wordt bepaald door (art 74 e.v. KB/WIB 92):
1) Belaste gereserveerde winst = Belaste Reserves (+ of -)
2) Verworpen Uitgaven (+)
3) Uitgekeerde Dividenden (+, het gaat hier om fiscale dividenden niet om boekhoudkundige
dividenden)
4) Uiteenzetting van de winst = bepaling van “Resultaat van het belastbaar tijdperk”
5) Resultaat volgens oorsprong (+ of -)
6) Aftrekken van de resterende winst (art 76 e.v. KB/WIB 92)
3 golven van fiscale maatregelen:
2019:
•AJ2019, voor 2de golf •AJ2021, voor
boekjaren boekjaren
•AJ2020, voor
aanvangend op of aanvangend op of
boekjaren
na 1 januari 2018 na 1 januari 2020
aanvangend op of
na 1 januari 2019
2018: 2020:
1ste golf 3de golf
Antimisbruikbepaling m.b.t. de inwerkingtreding: wijzigingen van de afsluitdatum van het boekjaar na
26 juli 2017 hebben geen effect op de inwerkingtreding van de hervormingsmaatregelen
Hervormingsmaatregelen
1
Met ingang van 1 januari 2018/aanslagjaar 2019 werden belangrijke wijzigingen aangebracht aan diverse
bepalingen van toepassing in de vennootschapsbelasting
8
,Compenserende maatregelen
➔ Antimisbruikbepaling:
o Aanpassingen na 26 juli 2017 aan afsluitingsdatum van een boekjaar hebben geen
effect op de inwerkingtreding van de hervormingsmaatregelen
o Bedoeling: vermijden dat een boekjaar verlengd wordt om positieve maatregelen te
genieten én vermijden dat een boekjaar verkort wordt om nadelige maatregelen te
vermijden
o Van toepassing op aanpassingen in 2017 maar ook in volgende FYs!
▪ Vrijwillige en onvrijwillige aanpassingen!
▪ Zelfs indien niet fiscaal gedreven
2.1. Uiteenzetting van de winst
Uiteenzetting van de winst = elke wijziging die vanaf 26/7/2017 aan de afsluitdatum van het boekjaar
wordt aangebracht, is niet tegenstelbaar aan de fiscus. Zie Circ 2019/C/50 over de toepassing van de
antimisbruikbepalingen. Zie ook Fisk 7/8/2019. Vanaf Aj 2019 wordt het belastbaar tijdperk derhalve
opgedeeld in 2 periodes : één waarbij geen rekening en één waarbij wel rekening wordt gehouden met
de hervormingsmaatregelen:
Belastbaar tijdperk vangt aan op (of na) Belastbaar tijdperk vangt aan voorafgaand
1/1/2018 aan 1/1/2018
•Negatieve correcties als gevolg van een •Negatieve correcties als gevolg van een
wijziging aan de afsluitdatum, vanaf wijziging aan de afsluitdatum, vanaf
26/7/2017 26/6/2017
•Positieve correcties •Positieve correcties
9
, Voorbeeld:
Vennootschap heeft boekjaar 1/4/2017 tot 31/3/2018. Op 31/7/2017 wordt beslist om af te sluiten op
31/12/2017.
• Voor AJ2018: 9 maanden
• Voor AJ2019: 12 maanden (1/1/2018 tot 31/12/2018) → opsplitsing in 2 tijdperken
o 1/1/2018 – 31/3/2018 (pre-hervorming)
o 1/4/2018 – 31/12/2018 (eerst golf van hervorming)
• Voor AJ2020 en AJ2020: ook opsplitsing in 2 tijdperken
STAP 1:
A) Belastbaar tijdperk vangt aan op (of na) 1/1/2018: dan wordt aangifte eerst integraal ingevuld
conform de hervormingswetgeving
B) Belastbaar tijdperk vangt aan voorafgaand aan 1/1/2018: dan wordt de aangifte ingevuld
conform de bepalingen pre-hervormingswetgeving
STAP 2:
A) Belastbaar tijdperk vangt aan op (of na) 1/1/2018:
a. Positieve en negatieve correcties (bv. berekening van de NID, de aftrekbeperking van
art. 207, lid 7 WIB (korf), de vrijstelbaarheid van voorzieningen voor risico’s en lasten…
b. Positieve en negatieve correcties aan de belastbare grondslag m.b.t. meerwaarden op
aandelen
c. Tarief van de aanvullende crisisbelasting
d. Tarief van de vennootschapsbelasting
e. Overdraagbare verliezen en andere aftrekposten
B) Belastbaar tijdperk vangt aan voorafgaand aan 1/1/2018: idem als hierboven
Voorbeeld:
Vennootschap heeft boekjaar 1/12/2016 tot 30/11/2017. Op 31/7/2017 wordt beslist om af te sluiten
op 31/12/2017.
• Voor AJ2018: 13 maanden
• Voor AJ2019: 12 maanden (1/1/2018 tot 31/12/2018) → opsplitsing in 2 tijdperken
o 1/1/2018 – 30/11/2018 (pre-hervorming)
o 1/12/2018 – 31/12/2018 (eerst golf van hervorming)
• Voor AJ2020 en AJ2020: ook opsplitsing in 2 tijdperken
10
