Samenvatting Inleiding tot de financiële verslaggeving 2021-2022
1. Inleiding
1.1 Geschiedenis van het boekhouden
Historici gaan ervan uit dat kunst van het schrijven is ontstaan, omdat men economische transacties
wou vastleggen boekhouden toen was het bijhouden van hoeveelheden (slaven, vee, brood, wijn)
later ontstond ‘geld’ als ruilmiddel, hiermee kon men rijkdom van persoon makkelijker voorstellen
nog later schakelde men over naar Arabische getallen waardoor rekenen eenvoudiger werd
men ging perkament gebruiken om te schrijven waardoor ook gegevens vastleggen versimpelde
Enkel boekhouden
ontstaan bij Arabieren
= bijhouden wat binnenkomt en wat buiten gaat = kasboekhouden
Dubbel boekhouden
ontstaan in Venetië
= alles wordt 2 keer geboekt, namelijk 1x in grootboek (= alles wat gebeurt in onderneming per soort
van verrichting) en 1x in dagboek (= per dag, chronologisch overzicht van wat er binnengekomen
en buitengegaan is)
Uit geschiedenis blijkt nauwe samenhang tussen economische en boekhoudkundige ontwikkeling
vooral Industriële Revolutie had invloed: ondernemingen werken niet meer enkel met eigen geld
en dus meer verantwoording en opvolging nodig om uitgaven en inkomsten in balans te houden
Bij kleine ondernemingen met grote winstmarges kan je goed inschatten of het goed gaat met bedrijf
boekhouding minder cruciaal
Bij grote ondernemingen en/of kleinere winstmarges
dagelijkse opvolging wel cruciaal om ‘rampen’ te vermijden
1.2 Boekhouden, boekhouding en accountancy
Boekhouden = techniek van stelselmatig en cijfermatig aantekenen van alle verrichtingen van
financiële aard in een organisatie
Boekhouding = technisch apparaat, bestaande uit mensen en hulpmiddelen, dat enkel financiële
verrichtingen bevat en uitgaat van zelfstandige entiteiten
Accountancy = boekhouding organiseren, controleren, beoordelen en aanpassen + formaliseren van
interne & externe rapport. + standaardisatie (= overal op zelfde manier rapporteren)
=/= boekhouden, accountancy staat boven boekhouden
Financial accounting = externe verslaggeving
opstellen van correcte jaarrekening, gegevens uit het verleden neerleggen bij Balanscentrale
Management accounting = beleidsboekhouden
interne beleidsbeslissingen nemen rekening houdend met verleden en toekomst
zeer gedetailleerde gegevens
bestaat o.a. uit: cost accounting, analytisch boekhouden, budgettering en interne controle
1
,Samenvatting Inleiding tot de financiële verslaggeving 2021-2022
1.3 Erkend boekhouder, accountant en bedrijfsrevisor
Erkend boekhouder
erkend door BIBF
organiseert boekhouding, houdt de boeken en stelt jaarrekening op
Accountant (intern/extern)
erkend door IAB
organiseert boekhouding / doet aantal controles
Bedrijfsrevisor
erkend door IBR
voert wettelijke controles uit, waarmerkt jaarrekening en is commissaris
Erkend fiscalist
erkend door BIBF
= erkend boekhouder die ook op fiscaal vlak actief is
Belastingconsulent
erkend door IAB
= consulent op fiscaal vlak
advies geven in alle belastingaangelegenheden, belastingplichtigen bijstaan bij nakomen van
fiscale verplichtingen en hen vertegenwoordigen ten aanzien van administratie
Door fusie van BIBF, IAB en ITAA (2019) kregen bovenstaande jobs nieuwe titels:
- Erkend boekhouder accountant
- Accountant gecertificeerd accountant
- Erkend fiscalist fiscaal accountant
- Belastingconsulent gecertificeerd belastingadviseur
Je kiest niet op voorhand wat je wil doen als beroep, maar pas na stage en bekwaamheidsexamen
1.4 Gebruikers van de boekhoudinformatie
Externe gebruikers van boekhoudinformatie:
- Aandeelhouders (shareholders)
- Kredietverstrekkers (=banken)
- Werknemers
- Overheid controle van aangiftes, BTW, RZS…
- Rechtbank ondernemingsrechtbank mag boekhouding nakijken
- Stakeholders = mensen met interesse in bedrijf (vb. buurtbewoners, journalisten, klanten…)
Interne gebruikers van boekhoudinformatie:
- Financiering planning van in- en uitkomsten, kijkt vooruit naar wat betaald zal moeten
worden, kijkt achteruit naar wat is binnengekomen
- Productie beslissen wat, hoeveel en hoe er geproduceerd wordt zelf
- Investering beste projecten naar toekomst toe selecteren a.d.h.v. bepaalde waardemeters
- Marketing in boekhouding kijken wat acties in verleden uitgehaald hebben
2
,Samenvatting Inleiding tot de financiële verslaggeving 2021-2022
1.5 Doelstelling en principes van het boekhouden
Basisprincipes van boekhouden:
sommige staan in de wet, andere niet maar worden hoe dan ook wereldwijd toegepast
- Ondernemingsentiteit
boekhouding wordt steeds gevoerd voor een aparte entiteit
enkelvoudige jaarrekening = 1 onderneming
geconsolideerde jaarrekening = groep van ondernemingen die relatie hebben met elkaar
vb. 1 bedrijf met 2 activiteiten = 1 boekhouding
3 ondernemingen op zelfde adres die elk eigen activiteit hebben = 3 boekhoudingen
- Monetaire kwantificering
rapportering in boekhouding gebeurt altijd in munteenheid, alles wat je rapporteert moet
dus in geld uitgedrukt kunnen worden
in België in €, maar uitzondering kan gevraagd worden (vb. in specifieke sector)
- Consistentie
alles moet steeds op dezelfde manier geboekt worden om helderheid te bewaren
- Continuïteitsassumptie (= going concern)
je mag er in boekhouding vanuit gaan dat een bedrijf eeuwig zal blijven bestaan
zonder dit principe zou dure aankoop meteen volledig geboekt moeten worden, wat
moeilijk te dragen is
Registratieprincipes:
- Verantwoordingsstukken
= document, bewijs dat aangeeft waarom iets geboekt is (vb. aankoopbonnetje, factuur…)
- Volledigheid
boekhouding moet volledig zijn, alles van financiële en monetaire aard moet je boeken
- Verbod tot compensatie
verrekeningen mogen in principe niet
vb. bedrijf A moet €100 aan bedrijf B, bedrijf B moet €150 aan bedrijf A, dus bedrijf B moet
eigenlijk €50 aan bedrijf A, maar dit mag zo niet geregeld worden omwille van verbod
- Realisatieprincipe
= pas iets boeken wanneer verkoop rond is, dus wanneer factuur opgemaakt is en niet pas
wanneer betaling gedaan is
- Periode-toerekeningsprincipe (matching principle)
je moet winst/verlies rapporteren per periode
kosten en opbrengsten steeds samen rapporteren
vb. bouw van boot: eerste jaar enkel kosten, maar boot is nog niet klaar kosten worden
overgedragen naar volgend jaar pas in periode waarin boot klaar en verkocht is,
wordt gerapporteerd welke kosten eraan verboden waren en wat het opgebracht heeft
3
, Samenvatting Inleiding tot de financiële verslaggeving 2021-2022
Waarderingsprincipes:
- Materialiteitsprincipe, relevantie
enkel dingen opnemen in boekhouding die relevant zijn
- Individuele waardering
werken met prijs per stuk
- Objectiviteit
2 boekhouders moeten voor eenzelfde bedrijf eenzelfde boekhouding bekomen, mag
geen verschil op zitten
- Voorzichtigheid
je kan best situatie iets slechter voorstellen dan iets beter, zo kan het op einde van de rit
enkel meevallen
Informatieprincipes:
- Periodiciteit
verplicht werken per boekjaar met op het einde een jaarrekening,
meestal loopt dit gelijk met het kalenderjaar
- Vergelijkbaarheid
cijfers in jaarrekening moeten vergelijkbaar zijn
geen probleem in België, want vast formaat opgelegd
- Oprecht en getrouw beeld (true and fair view)
belangrijker dat we een getrouw beeld krijgen, dan een correct beeld
zelfs braafste/beste boekhouder kan nooit garanderen dat jaarrekening 100% correct
is, aangezien je werkt met schattingen; dus regelmatig rapporteren i.p.v. wachten op
volledig correcte jaarrekening
1.6 Belangrijke boekhoudkundige documenten
Factuur document dat aangeeft wat je hebt gekocht/verkocht
BTW-aangifte onderneming moet om per vaste periode (3 maanden,
1 jaar…) BTW betalen
Intracommunautaire kwartaalaangifte lijst met alle klanten die bedrijven die zaken doen over
grenzen heen - maar binnen Europa- ter controle
moeten opstellen
INTRASTAT-aangifte aangifte van goederenbeweging (= waar goederen
gekocht zijn, wat uitgevoerd/ingevoerd wordt)
BTW-listing lijst met alle Belgische klanten die voor minsten €250
gekocht hebben
Grootboek alle verrichtingen gegroepeerd per soort, niet-publiek
Journaal zelfde verrichtingen als in grootboek, maar
4
