Cost accounting
1. Inleiding
De onderneming Badlin is een producent van badjassen en badhanddoeken. Op dit moment
produceert de onderneming Badlin 1 type handdoek en 1 type badjas. Beide worden vervaardigd
in meerdere kleuren en in grote volumes. Deze producten worden geleverd aan grote
winkelketens die vooral gekend zijn voor hun scherpe prijzen. Opdat de onderneming Badlin haar
marktaandeel in die sector kan bewaren moet ze proberen de badhanddoeken en de badjassen
tegen zo laag mogelijke verkoopprijs aan te bieden aan deze grote winkelketens. Dit impliceert
dat Badlin een ‘low cost producer’ strategie moet volgen. Dat wil zeggen dat de producten tegen
een zo laag mogelijke kostprijs voortbrengen. In functie daarvan kan ze ook haar verkoopprijzen
aan de grote winkelketens laag houden.
2. Management accounting
= een continu verbeteringsproces voor het plannen, ontwerpen, toetsen en toepassen van zowel
niet-financiële als financiële informatiesystemen, dat toegevoegde waarde creëert. Dit proces
geeft richting aan de activiteiten van het management, motiveert het gedrag en ondersteunt en
levert culturele normen en waarden die nodig zijn om de strategische, tactische en operationele
doelstellingen van een organisatie te bereiken (Foster en Young, 1997). (p.6)
2.1. Cost Accounting of kostprijsberekening
Rol van Cost Accounting
Ondernemingen genereren gegevens
1
,Cost accounting = berekenen van een kostprijs (voor financial en management accounting)
(Kostprijzen geven info aan management, zodat management beslissingen kan nemen)
Men houdt zich voornamelijk bezig met het toewijzen van kosten aan kostenobjecten. Deze
kostenobjecten kunnen de voortgebrachte producten of diensten zijn, maar het kan ook gaan om
productgroepen, hele afdelingen, klanten, distributiekanalen enz.
Bij het toewijzen van kosten aan kostenobjecten kan men zich beperken tot het toewijzen van de
productiekosten aan deze kostenobjecten. Men spreekt van een productiekostprijs.
In een onderneming zijn er naast productiekosten ook een heleboel andere kosten (kosten van
marketing, verkoopkosten, distributiekosten,…). Wanneer men ook deze kosten toewijst aan de
kostenobjecten krijgt met een totale kostprijs.
2 doelstellingen:
Externe verslaggeving: informatie over kostprijs van producten/diensten voor externe
verslaggeving
(De kostprijs die men in industriële ondernemingen meestal gebruikt voor voorraadwaardering
en resultaatbepaling is de productiekostprijs)
Interne verslaggeving: informatie nodig met betrekking tot beleidsbeslissingen (totale
kostprijs)
Hoe beoordelen of een product winstgevend is of niet? door de kostprijs van een product te
vergelijken met de verkoopprijs
Financial accounting = Het proces voor het maken van verslagen voor externe partijen, voor
personen buiten de organisatie, zoals aandeelhouders, crediteuren en overheidsinstanties.
Het proces volstrekt zich binnen strikte beperkingen:
Gebaseerd op de werkelijke kosten (historische of nagecalculeerde kosten);
Instituten die geldende normen bepalen;
Wetgevende instanties;
Belastingsdiensten;
Voorschriften van onafhankelijke accountants.
(externe verslaggeving)
Management accounting = Continu verbeteringsproces voor plannen, ontwerpen, toetsen en
toepassen van zowel niet-financiële als financiële informatiesystemen, dat toegevoegde waarde
creëert
2
,Geeft richting aan activiteiten van management, motiveert gedrag en ondersteunt en levert
culturele normen en waarden die nodig zijn om strategische, tactische en operationele
doelstellingen van organisatie te bereiken
(interne verslaggeving)
Verschil tussen financial accounting en management accounting
Uitgangspunt = different costs for different purposes (p.39)
= kosteninformatie wordt verzameld voor andere doeleinden (berekening van kostprijzen is pas
zinvol en waardevol als ze worden aangewend bij de interne besluitvorming)
Voorraadwaardering
KT-beslissingen
Planning
Controle
Strategische beslissingen
2.2. Cost management
De vraag naar kostenreductie staat hier altijd centraal men gaat na of een product of dienst tegen
een lagere kostprijs kan voortgebracht worden
Om de badhanddoeken en de badjassen tegen nog lagere kostprijs voort te brengen laat het
management van de onderneming Badlin een activiteitenanalyse uitvoeren.
Hierbij splitst men het productieproces op in een reeks opeenvolgende activiteiten en becijfert men
ook wat elke activiteit kost.
als het management erin slaagt bepaalde activiteiten te schrappen of tegen lagere kosten uit te
voeren, kan men de badjassen en badhanddoeken tegen een lagere kostprijs vervaardigen.
(de vrijgekomen middelen kan men dan inzetten voor de productie van badtassen, met dezelfde
hoeveelheid middelen of aanwezige capaciteit worden meer producten voortgebracht)
3
, 2.3. Strategische langetermijnplanning
= je moet weten wat de bestemming is van je schip
Bepaling van strategische objectieven op basis van sterkte/zwakte analyse (t.o.v. haar
concurrenten)
Bepaling hoe onderneming waarde kan creëren via haar producten/diensten voor de
consument (informatie hieromtrent krijgt men via een analyse van de waardeketen van het
bedrijf)
Uitgangspunt: non-committed resources (= niet vastgelegde middelen, alles is mogelijk bv.
mensen aannemen of ontslaan, langetermijncontracten afsluiten,…)
Van zodra objectieven en strategische doelstellingen zijn bepaald, volgt planning op korte termijn
2.4. Operationele planning en budgettering
Korte termijnplanning houdt rekening met:
De gekozen doelstellingen van de onderneming
Committed resources = vastgelegde middelen (slechts een klein gedeelte van de kosten is
dan op korte termijn beïnvloedbaar) (= beschikbare productiecapaciteit, arbeidskrachten,
grondstoffen)
Ondernemingsomgeving (conjunctuur, marktvraag)
Voorbeelden KT-planning: bepaling productievolume voor elk product, de prijszetting op KT,..
Bij implementatie van deze beslissingen hoort ook het opstellen van het:
Budget = vertaling in financiële termen en hoeveelheden van de activiteiten van de
onderneming op korte termijn
Masterbudget = budget van hele onderneming
Relevante kosten en opbrengsten = wanneer onderneming op KT alternatieven t.o.v. elkaar
afweegt, bekijkt ze alleen die kosten & opbrengsten die op KT wijzigen naar gelang
alternatieven (= relevante kosten en opbrengsten)
2.5. Management controle
= geheel van formele en informele systemen die ervoor zorgen dat er informatie (fin & niet-fin)
verzameld wordt over prestaties van de onderneming vaart organisatie juiste koers?
Hierbij worden de werkelijke prestaties vergeleken met de vooropgestelde prestaties. wanneer de
werkelijk gerealiseerde cijfers te ver afwijken van de voorgetelde cijfers volgen corrigerende acties
4
