Samenvatting van het vak Communicatie voor Overheid en Bedrijf uit academiejaar aan KU Leuven Antwerpen. Het vak werd gedoceerd door Priscilla Heynderickx.
COMMUNICATIE VOOR OVERHEID EN BEDRIJF
GRONDBEGRIPPEN
1. Perspectieven op
communicatiemanagement
=> er wordt ook verwezen naar de geschiedenis van communicatiemanagement in handboek
Organisaties
• Wat is een organisatie?
o Zowel profit als non-profit
o Een doelgericht samenwerkingsverband van mensen om iets te realiseren waartoe zij
individueel niet in staat zouden zijn (hoofdstuk 4, p76)
▪ Er moet sprake zijn van:
• Verdeling van het werk
• Coördinatie van activiteiten
• Werk en activiteiten = doelgericht (werk en activiteiten worden
afgestemd om producten en diensten te leveren, om te
beantwoorden aan de eisen van stakeholders buiten de organisatie)
Organisatie als
• Rationele machine (communiceren als rationeel proces)
o Organisatie wordt beschouwd als machine waarbij alle afzonderlijke delen optimaal
op elkaar moeten worden afgestemd
o => informatie overbrengen om een taak uit te voeren; informatief communiceren
▪ => communiceren = rationeel proces (principes van logica sturen
onderneming)
▪ Vooral formele communicatie
▪ Hetgeen dat gecommuniceerd wordt = rationeel van aard & wordt
onderbouwd met feiten en cijfers (al zitten er ook zeker persuasieve kanten
aan)
o => gevolg
▪ Topdowncommunicatie = van leidinggevenden naar uitvoerders
• vb: Belgische bedrijven; baas zegt wat er moet gebeuren aan lagere
niveaus van bedrijf
o stem van werknemers in bedrijven naar werknemers toe =
vakbond & vakbondsafgevaardigde
▪ <> bottom-upcommunicatie = van uitvoerders naar leidinggevenden
• vb: Scandinavische bedrijven; lagere niveaus hebben hier wel wat te
zeggen
o Formele communicatiekanalen
▪ Toledo, ombudsdienst, emails, websites, Skype, sociale media… (erg veel
kanalen)
, ▪ Men heeft er greep op: boodschap is enkele niveaus gepasseerd, er is over
nagedacht & pas dan drukt men op de send-knop
▪ <> informele communicatie
• Al het nieuws dat zich als een lopend vuurtje verspreidt, waar men
geen greep op heeft
• Sociaal systeem (communiceren als beïnvloedingsproces)
o Organisatie = iets waar communicatie voorop staat
▪ => mensen beïnvloeden, mensen bijsturen
▪ Menselijke relaties en interacties zijn relevant in organisaties;
• Mensen worden niet enkel gemotiveerd door geld, maar ook door
persoonlijke aandacht en overleg
o Communicatie om mensen te stimuleren samen te werken
▪ Uitwisseling van informatie om samenwerking en meningsvorming te
beïnvloeden (=> communicatie als beïnvloedingsproces)
o Formele en informele communicatie
▪ Formele communicatie = formele doel van organisatie en wijze waarop werk
dienst te worden uitgevoerd
▪ Informele communicatie = draagt bij aan het versterken van onderlinge
verhoudingen en overdracht van waarden
• Open en integraal systeem (communiceren als afstemmingsproces)
o Organisatie als open systeem
▪ Communiceren = afstemmen
• Open systeem = communicatie valt niet te voorspellen
▪ Organisatie staat in wisselwerking met haar omgeving
▪ => transactionele omgeving
• = gedeelte van omgeving waarmee directe communicatie en
interactie plaatsvindt
• Verschillende groepen
o Eigenaars, kapitaalverschaffers en aandeelhouders
o Klanten
o Toeleveranciers
o Handelspartners
o Concurrenten
o Overheidsinstanties en -diensten
o Werkgeversorganisaties en vakbonden
• Soms worden er coalities gesloten, soms is er sprake van conflicten
• Vele vormen van communiceren
o Persuasief (reclame- en imagocampagnes) en relationeel
communiceren (het achterhalen van standpunten van
overheidsorganisaties en belangengroepen)
▪ => contextuele omgeving
• = ontwikkelingen die organisatie in haar functioneren beïnvloeden
o Economische factoren (vb: valuta, conjunctuur,
protectionistische maatregelen…)
o Politieke factoren (overheidsmaatregelen en wetgeving)
, o Technologische ontwikkelingen (kunnen leiden tot nieuwe
productietechnologieën, nieuwe materialen en
grondstoffen)
o Demografische ontwikkelingen (vb: groei, omvang,
samenstelling, opleidingsniveau… van bevolking)
o Maatschappelijke waarden en normen (kunnen
organisatiebeleid en vraag naar producten/diensten sterk
beïnvloeden)
o Fysieke omgeving (invloed op beschikbaarheid en toevoer
van grondstoffen…)
o Organisatie als integraal systeem
▪ Verschillende aspecten van organiseren beïnvloeden elkaar en kunnen niet
los van elkaar worden gezien
• Organisatiedoelen/mission/statement
o = bestaansreden van organisatie
o Economische, technische of sociaal-maatschappelijke doelen
o Geven identiteit aan organisatie en hebben betekenis voor
uitstraling naar buiten (=imago)
• Organisatiestrategie
o = beslissingen over wijze waarop gestelde doelen kunnen
worden bereikt door het inzetten van mensen en middelen,
rekening houdend met eisen vanuit omgeving
• Organisatiestructuur
o = interne taakverdeling, coördinatie van taken en onderlinge
relaties tussen afdelingen en organisatie-eenheden
• Technologie
o = het totaal van technische voorzieningen
• Mensen
o = voeren taken uit waarbij zij technologie hanteren en
werken binnen bepaalde organisatiestructuur
• Organisatiecultuur
o = gaat vooral om de waarden en normen die zo diep
verankerd liggen dat er sprake is van onbewuste
basisassumpties; basisassumpties leiden tot min of meer
stabiele gedragspatronen en regelmatigheden in interacties
en communicaties
▪ => Verschillende aspecten beïnvloeden elkaar
• Communicatie moet voor samenhang zorgen tussen de verschillende
subsystemen
, o Netwerken van eenheden
▪ Organisatie = verbonden aantal subsystemen
• => organisatie is vaak opgebouwd uit teams van mensen met
specifieke eigenschappen, met eigen takenpakket, eigen
samenwerkingscultuur…
▪ Vier soorten relaties tussen diverse personen en eenheden in organisaties
(Mastenbroek)
• Instrumentele relaties
o = werkverdeling en wederzijdse afstemming op elkaar via
communicatie, doorloopschema’s en overlegstructuren
o Spanningen: voorkeur voor eigen werkwijze en noodzaak tot
samenwerking
• Sociaal-emotionele relaties
o = gevoelsmatige betrekkingen tussen personen en groepen,
negatieve en positieve attitudes ten opzichte van elkaar
o Spanningen: streven naar eigen afdelings- en
groepsidentiteit versus organisatorisch ‘wij-gevoel’
• Onderhandelingsrelaties
o Spelen rol bij besluitvorming
• Machtsrelaties
o = het streven om anderen jouw wil op te leggen en de ander
daaraan ondergeschikt te maken
▪ => communicatie = hulpmiddel voor het overdragen van werk, het
uitwisselen van ervaringen, het hanteren van conflicten en het realiseren van
samenhang
• Meerpartijensysteem (communiceren als machtsproces)
o Communiceren = machtsproces; communicatie gebruiken om meer macht te krijgen
▪ Verschillende vormen van machtsuitoefening
• Autoriteit
o = hiërarchische positie
o Formele positie stelt machthebber in staat beloningen te
geven of maatregelen te treffen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarapi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
