Moeilijke opvoedingssituaties inherent aan opvoeden: er is dan sprake van
een specifiek aandachtspunt. Het opvoedingsproces stagneert niet, maar er moet
wel tijdelijk met extra zorg en bewuster pedagogisch worden gehandeld.
Opvoeden betreft steeds een interactie tussen opvoeders en kind
Vb.: ouders verontrust omdat hun zoon met cannabis experimenteerde
Problematische opvoedingssituatie: sprake van stagnerend opvoedingsproces
waarbij de zelfontplooiing van de mens-in-wording in gevaar is.
Orthopedagogische vraagstelling: vraag die kind stelt aan zijn opvoeders.
Hulpverleners worden ingeschakeld om het natuurlijke, maar vastgelopen
opvoedingsproces te ondersteunen. Een afstemming tussen pedagogische vraag en
aanbod is van belang.
De theorie van Kok!! (1997) analyseert enkele punten:
» Ontwikkelingsverloop van het kind: feit dat er een vraag wordt gesteld, toont al
aan dat het aanbod de noden van het kind niet tegemoet komt =signaalfunctie
» Opvoeden van de opvoeder
» Bijkomende omstandigheden die dit proces beïnvloeden
» Onderlinge wisselwerking en aansluiting
Opvoeding is een wisselwerking tussen kind en ouder, maar ook met de context.
1 Analyse van ontwikkelingsverloop van het kind
Kok bekijkt 3 ontwikkelingsaspecten:
» Affectief: de aard en het niveau van de relationele en emotionele ontwikkeling
» Cognitief: de aard en het niveau van de ontwikkeling van het kennen en
kennis verwerven
» Conatief: de aard en het niveau van de ontwikkeling van het streven naar
ontplooiing van zijn eigenheid
Ontwikkeling van een ontwikkelingsaspect ondervindt invloed van opvoeding, het
kind zelf, de aanleg, culturele1 invloeden en elk van de andere aspecten.
2 Analyse van het opvoeden
Opvoedingsproces: Het in relatie staan van opvoeder(s) en opvoedeling(en),
waarin de opvoeder zich als persoon presenteert (…), een klimaat creëert dat
persoonlijkheidsgroei bevordert en leefsituaties zo hanteert dat deze optimale
kansen bieden op zelfontplooiing.
1
ons opvoedingsmodel richt zich op het opvoeden van kinderen als kritische burgers andere
gemeenschappen: emoties tonen wordt vermeden
1
, Een opvoedingsproces is dynamisch2 en functioneel3. Er zijn 3 aspecten die jij kan
doen als opvoeder die normale opvoeders ook doen:
» relatie aangaan/ onderhouden
» klimaat scheppen/ aanpassen
» situatie hanteren
2.1 Relatie aangaan/ onderhouden
Relatie aangaan/ onderhouden: relatie bestaat uit verantwoordelijkheid van
opvoeders en afhankelijkheid van kind. Het veronderstelt sensitiviteit en
responsiviteit van de opvoeders (dynamisch karakter).
Sensitiviteit: sensitief zijn voor de signalen die het kind uitstuurt. Je leert je kind zo
goed kennen dat je weet wat het nodig heeft.
Responsiviteit: iets doen met de dingen die ze opmerken.
Men moet ervan uitgaan dat een kind afhankelijk is van de opvoeder tot op een
bepaalde leeftijd4: de opvoedingsrelatie is voor altijd.
Vb.: Karens moeder is bang voor verkeersongevallen en angstig om Karen dingen
alleen te laten doen. Zij probeert de bezorgdheid te overwinnen en Karen aan te
moedigen bv. “vandaag ben jij baas bij oversteken; jij zegt of ik het goed doe.”
2.2 Klimaat scheppen/ aanpassen5
Klimaat scheppen/ aanpassen: manier waarop de opvoeder het gezinsleven
materieel en immaterieel vormgeeft en inricht. Dit gebeurt vaak met
intergenerationele aspecten.
Intergenerationele aspecten: aspecten die van generatie op generatie worden
overgedragen.
Materieel: waaraan wil men geld uitgeven?
Immaterieel: hoe organiseert men het avondritueel voor de kinderen?
Vb. warm klimaat: foto’s hangen omhoog; non-verbale communicatie; leven in een
leefruimte; …
Vb. koud klimaat: felle ruzies waar onbekenden in huis zijn; tafel die gedekt wordt
voor 4 kinderen i.p.v. voor 5 negeren van kind; hoe mensen met dieren, omgaan
toont al hoe mensen omgaan met mensen
2.3 Situaties hanteren
Situaties hanteren: manier waarop de opvoeder initiërend of (niet) reagerend
omgaat met zowel dagelijkse (bv. eetsituatie) als minder frequente situaties (bv.
overlijden).
2
altijd in beweging niet meer in beweging= problematische opvoedingssituatie
3
waarom? examenvraag (lezen in tekst)
4
altijd op een of andere manier afhankelijk van ouders
5
examenvraag: niet kijken naar 1 factor bij een observatie meerdere dingen in rekening brengen;
veel info hebben; niet op gevoel vertrouwen; meerdere observaties doen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenpw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.