H1: DE GESCHIEDENIS VAN DE
PSYCHOLOGIE
1. Inleiding
2. Wrm dit vak?
3. Kennis en inzicht in ontstaan van psychologie als afzonderlijke wetenschap
4. Situering van hedendaagse tegenstellingen en discussies, zoals:
5. subject- versus objectgestuurde kennisverwerving,
6. erfelijkheid versus milieu
7. rationaliteit versus emotionaliteit
8. Ultieme doelstelling = sapere aude –Kant (‘Durf je verstand te gebruiken’)
Geschiedenis 1
, 9. Drie thema’s (niet onafhankelijk van elkaar): mens, maatschappij en methode
10. Inzichten en empirische bevindingen rond mens en menselijk gedrag
11. Filosofie
12. Empirische voorlopers
13. Het mens- en maatschappijbeeld
14. Trends van individualisatie en sociaal management
15. ‘Wat is wetenschap’?
16. Cf. belang wetenschappelijke methode in opleiding
17. ‘Die Psychologie hat eine lange Vergangenheit, doch nur eine kurze Geschichte.’- Hermann
Ebbinghaus (1850-1909)
18. Vertaling: De psychologie heeft een lang verleden, maar slechts een korte geschiedenis.
19. Veel voorgangers die geen psychologen waren, maar wel al van belang voor de psychologie
(= lang verleden)
20. Start psychologie pas vanaf 1879 (= korte geschiedenis)
21. Ebbinghaus: traditionele visie op psychologie
22. Centrale vraag: de psychologie inderdaad wel een lang verleden heeft gekend voor haar ‘officiële’ ontstaan. Of is
het beschouwen van de ontwikkelingen voor het ontstaan van de psychologie als voorlopers van de psychologie
eigenlijk een verkeerde constructie van de wetenschapshistoricus?
23. Hedendaagse en traditionele benaderingen vd geschiedenis vd psychologie
23.1. Een hedendaagse kijk op de geschiedenis vd psychologie
24. Belangrijk kenmerk v hedendaagse psychologie: diversiteit
25. veel verschillende subdisciplines met uiteenlopende onderzoeksdomeinen
26. bv neuropsychologie, sociale psychologie
27. Versch benaderingen
28. experimenteel vs. filosofisch
29. Gelijkaardig lijkende termen zoals bv ‘leren’ en ‘geheugen’ verwijzen nr verschillende studiedomeinen
30. Doelstellingen v wat de psychologie zou moeten verwezenlijken:
31. ‘het voorspellen en beheersen van gedrag’ vs
32. ‘het volledig verstaan van zichzelf’
33. Zodat er geen behoefte meer is aan voorspelling en beheersing
Geschiedenis 2
, 34. Afbakenen t.o.v. andere disciplines (bv antopologie)
35. dans van bijen vs. dans bij mensen
36. ‘parenting’ vs. ‘kinship’
37. Belangrijk doel = deze chaotisch overkomende situatie begrijpelijk maken
38. gaat daarbij dus om onderzoek naar de status van de discipline van de psychologie zelf
39. geschiedenis van de psychologie = Relevant vr cruciale, theoretische discussies
40. Relatie tussen Psychologie en haar domein (de psychologie, het psychologische)
41. Metapsychologie = deel vd geschiedenis gaat over relatie tss psychologie en haar domein
=> reflectie over de psychologie zelf, geschiedenis ondersteunt wetenschap vd psychologie
42. zet aan tot zelfreflectie
42.1. Een meer traditionele kijk op de geschiedenis vd psychologie
43. Recente benadering vd geschiedenis vd psychologie staat in schril contrast met een meer
traditionele kijk op de geschiedenis van de psychologie
44. Gangbaar voor 1970
45. context waarin toen de geschiedenis van de psychologie beschreven werd, was er een waarin de
psychologie zichzelf nog moest bewijzen als wetenschap
46. De geschiedenis vd psychologie werd gebruikt om deze wetenschappelijkheid te ondersteunen
47. Stijgende graad van wetenschappelijkheid
48. opeenvolgende reeks van verwezenlijkingen
49. geschiedschrijving van de psychologie werd dan vaak een bespreking v grote namen
(bv: Descartes, Locke, Kant, von Helmholtz en Fechner)
50. Huidige psychologen als intellectuele erfgenamen van een lange traditie
51. Teruggaand tot Aristoteles en Plato
52. Elke auteur die schreef over psychologische onderwerpen (ongeacht reden of precieze
inhoud) wordt gedoopt tot Psycholoog ‘avant la lettre’
53. motto van deze traditionele geschiedschrijving = dat de vragen die vroeger gesteld werden
dezelfde zijn als de vragen van de huidige psychologie, maar dat de methoden verschilden
Geschiedenis 3
, 54. Citaten die deze visie ondersteunen:
55. Ebbinghaus: ‘Die Psychologie hat eine lange Vergangenheit, doch nur eine kurze Geschichte‘
56. Boring: “nothing which is supposed to be new is ever really new”
56.1. Besluit
57. Niet beschouwen als een wit/zwart tegenstelling
58. bestaan oudere werken die een uitzondering vormen op de traditionele visie
59. binnen de traditionele visie is er ook relevant historisch onderzoek gebeurd
60. tegenstelling tussen beide benaderingen is ook terug te vinden in andere
wetenschapsdomeinen, zoals de natuurkunde en de geneeskunde
Traditionele visie Hedendaagse visie
Overzicht verleden Verduidelijking hedendaagse situatie
Continuïteit van het verleden: vragen zijn dezelfde, Mogelijk discontinuïteit: vragen zijn verschillend
methode is verschillend
Psychologie zelf wordt niet in vraag gesteld Status van psychologie. zelfreflectie, relatie tussen
psychologie en haar domein
61. HOE DE GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGIE BESCHRIJVEN?
61.1. MOGELIJKE VALKUILEN IH BESCHRIJVEN VD GESCHIEDENIS
3.1.1 WHIG GESCHIEDSCHRIJVING
62. Bij deze vorm v geschiedschrijving vertrekt men ve teleologische visie (‘tijd heeft een doel’) op de geschiedenis
63. Idee = wetenschap impliceert vooruitgang
64. Men ziet de hedendaagse wetenschap als noodzakelijk correct of ten minste superieur tov het verleden
65. Snel beperkt tot een verhaal hoe briljante wetenschappers de waarheid ontdekten, die
we nu nog steeds kennen (triomfalisme)
66. Fouten w beschouwd als dwalingen
67. Ideeën en theorieën uit het verleden die niet conform zijn met de huidige visie worden
buiten beschouwing gelaten
68. term Whig geschiedschrijving wordt ook gebruikt buiten de wetenschapsgeschiedenis
69. term werd door de historicus Butterfield voor het eerst gebruikt in 1931
Geschiedenis 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolsch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.