Gastro-enterologie
Onderzoeksmethoden
Anamnese
Anamnese: of ondervraging van patënt over zijn klachten is essentieel vertrekpunt op de
weg naar goede diagnosestelling. Passief luisteren + actieve vraagstelling -> kennis en
betekenis van symptomen zijn belangrijk om deze vraagstelling zo gericht mogelijk te maken.
Klachten specifiek voor gastro-enterologie: pijn, braken, stoelgangafwijkingen
Klachten niet specifiek: vermagering, koorts, moeheid
Pijn is vaak hoofdklacht!
Zeker rapporteren:
1. Iedere nieuwe ontstane pijn
2. Verandering soort pijn
3. Onvoldoende reactie op voorgeschreven medicatie
Abdominale pijn
pijn = beangrijke functie als alarmsignaal. Nog geen diagnose: voorzichtig zijn met
pijnstillers! Motieven om niets te geven uitleggen aan patiënt.
1. Soort pijn
Viscerale pijn <-> parëtale pijn / peritoneale pijn
Pijn die uitgaat van organen zelf vaak minder nauwkeurig gelokaliseerd dan pijn
die ontstaat bij aantasting van buikvlies of peritoneum. Vaak viscerale pijn bij
voorkeur in of meer in het midden van de buik aangegeven.
Constate <-> op- en afgaande pijn
Constante pijn: inflammatoir proces
Op- en afgaande pijn: spasmen van de gladde musculatuur van de
spijsverteringsorganen.
2. Lokalisatie van de pijn
Lokalisatie orgaanpijn minder nauwkeurig maar meestal hoogteniveau wel ongeveer
juist:
Slokdarm -> naar restrosternaal
Pancreas -> naar de rug
Ureterstenen -> naar de lies en testes
Rechter hypochondrium: Epigastrium: slokdarm, Linker hypochondrium:
lever, galblaas, colon maag, duodenum, panceas, pancreas, colon
galblaas
Rechterflank: nier Peri-umbilicale streek: Linkerflank: nier
dunnedarm, colon
Rechter fossa iliaca: Suprapubische streek: Linker fossa iliaca: sigmoïd,
appendix, colon, ileum, blaas, testes, ovaria, uterus ureter
ureter
3. Beïnvloeding van de pijn
, Factoren die pijn verminderen of uitlokken!:
Voedingsinname:
Gastritis: pikante zaken, alcohol en koffie
Galstenen: vette maaltijden
Maagulcus: verbetering van pijn bij eten
Stoelgang en flatus:
Colonklachten: relatie met flatus en/of defecatie
Houding:
Gastro-intestinale reflux: bukken en of platliggen pijn
Medicatie:
Verbetering door alkalische middelen -> slokdarm en maag
Door spasmolytica: motorische stoornissen
Andere klachten
Nausea: Braken: plots Regurgitatie: passief Ructus: boeren Dysfagie: Pyrosis:
misselijkheid overgeven terugekeren van slkstoornis branderig
van maag- of maaginhoud, meestal bij gevoel in
darminhoud houdingsverandering. epigastrium
Oprispingen/borrelingen door reflux
van maagzuur
Flatulentie: Diarree: Constipatie: harde, Hematemesis: Melena: Rood
overdreven frequentie en moeilijke stoelgang = braken van zwarte bloedverlies
windjes laten concistentie minder als 1x op 3 dagen bloed stoelgang = per anum=
abnormaal = verteerd letsel eerder
+3 keer per bloed distaal in
dag en niet colon
gevormd
Het klinisch onderzoek
Inspectie
Globale opzetting van de buik kan te wijten zijn aan obesitas, ascites, ophoping van faeces of
van lucht. Palpatie, percussie en auscultatie kunnen onderscheid maken.
Men moet ook opletten op gelokaliseerde opzettingen: breukpoorten of hernia’s.
Kenmerken ongecompliceerde breuk: week aanvoelend, indrukbaar zodat zwelling
verdwijnt, toenemend of verschijnend bij omstandigheden waarin druk toeneemt en niet
pijnlijk.
Percussie Auscultatie Palpatie
De arts beklopt de organen Beluisteren van Met handen en vingers op
met de vingens. lichaamsgeluiden met lichaamsoppervlak drukken
Onderzoeken van dichtheid, stethoscoop: periodisch om de interne organen en
inhoud, begrenzingen en borrelend geluid met weefsels te voelen en om
grootte van organen. darmperistaltiek. Dit afwezig afwijkingen op te sporen.
Vaststellen of er lucht of = darmparlyse of paralytisch Bv. inwendig toucher
vloeistof aanwezig is. ileus. - Vergrote lever, milt
- Levergrenzen: - Spierweerstand
gedempt tussen hol - Loslaatpijn
geluid longen boven - Rectaal toucher:
, en darm onder rectumtumoren +
- Ascites: gedempt toestand prostaat
geluid vocht in - Douglaspijn: druk
flanken naar ventraal hevige
- Gevulde blaas pijn
- Vrije lucht
Radiologische onderzoeken (lezen)
Alleen met contrastmiddel zichtbaar
- RX-sklokdarm en slikfunctie
- Maag duodenum onderzoek
- Dundarmtransit
- Colononderzoek
- ERCP = endoscopische retrogade cholangiopancreaticografie
- PTC = percutane transhepatische cholangiografie
- Operatieve cholangiografie
Algemene abdominale syndromen
1. Acute buik
= actue ernstige pathologie van abdominale organen, waarbij heelkundig moet
worden ingegrepen.
Tgv organen in abdomen maar ook erbuiten -> opletten verkeerde conclusies!
Oorzaken: geen heelkunde noodzakelijk
Abdominale wand Abdominale organen Thoracale organen
- Zona - Nierkolieken - Ami
- Scheur m. rectus - Viscerale pijn zonder - Pneumonie
abdominis heelkundige oorzaak
Oorzaken: accute of chirurgische buik
Abdominale wand Hol orgaan Onsteking van een Mechanische Vasculaire
orgaan ileus oorzaken
- Ingeklemd - Maagperforatie - Appedicitis, - Corpus - Darminfarct
e hernia cholecystitis, alineum - Ruptuur
diverticulities - Verdikking
-> peritonitis darmwan
d
- Externe
druk
- Volvulus
2. Peritonitis
Peritoneum/buikvlies = epitheelweefsel dat binnenkant van buikholte en daarin
gelegen organen bekleedt.
, - Ontstekingshaard afzonderen
= Peritoneum overrompeld door micro-organismen: hevige pijn tgv sterk bezenuwd +
abdominale spiertonus stijgt tgv reflectoir
= Acute <-> chronische
Actue: tgv aspecifieke bacteriën
Uitbreiding infectie, perforatie, rechtstreekse inoculatie
Symptomen: Klinisch onderzoek: Technisch Therapie: Prognose:
onderzoek:
- Pijn lokaal = diffuus - Foetushoudin - labo - heelkunde - afhankelij
- Pijn bij diepe AH of g - rx - antibiotica k van
hoesten = - défence - ct oorzaak
bewegingslozepatiën musculair & - echo en
t ventre de bois - laprascopi toestand
- Nausea, braken en - loslaatpijn e
krampen = reflectoire - psoas teken
paralytische ileus - silence
- Algemeen ziek + abdominal
tachycard
- Septische shock
3. Obstructie ileus of mechanische ileus
= onderbreking van de progressie van de maag-darm inhoud door een mechanische
obstructie
Oorzaken
Extrinsieke druk Pathologische processen Corpora aliena
van de darmwand
- Ingeklemde hernia - Verdikking van - Fecaloom
- Tumor darmwand: tumor - Galsteen
- Volvulus of inflammatie - Oraal of anaal
- Retractie ingebracht
littekenweefsel = voorwerp
stenose - Parasieten
- Invaginatie
Fysiopathologie: Symptomen: Klinisch onderzoek:
- Hyperperistaltiek en anti - Abdominale kolieke pijn - Meteorisme
- Vochtopstapeling boven - Braken - Drukpijnlijk
obstructie - Opzetting - Percussie : holle
- Uitzetting van de darm - Goed -> zeer slecht klanken
- Platdrukken venen - Hypovolemische shock - Auscultatie:
- Platdrukken arteriën - Necrose = septische metaalachtig geluid
shock
Technisch onderzoek: Therapie: Prognose:
- Rx - Oorzakelijk - Leeftijd
- Echo - Hoge <-> lage obstructie - Gezondheid